Πώς αλλάζει η κλιματική αλλαγή τις επενδυτικές προτεραιότητες ESG των επιχειρήσεων

Οι εντεινόμενες ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή, την απώλεια της βιοποικιλότητας, τα ζητήματα υγείας και ασφάλειας και τις κοινωνικές ανισότητες, έχουν καταστήσει το αίτημα της βιώσιμης ανάπτυξης επιτακτικό.

 Όπως επισημαίνει, μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η Κιάρα Κόντη, Εταίρος και Επικεφαλής Υπηρεσιών Βιώσιμης Ανάπτυξης EY Ελλάδος, «στο περιβάλλον αυτό, οι επιχειρήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο καλούνται να αναλάβουν κρίσιμες πρωτοβουλίες, αλλάζοντας δραστικά τον τρόπο λειτουργίας τους, για να βελτιώσουν το περιβαλλοντικό και κοινωνικό τους αποτύπωμα και να διαχειριστούν τους ESG κινδύνους (Environmental, Social and Governance) και ευκαιρίες που σχετίζονται με τις δραστηριότητές τους σε όλη την αλυσίδα αξίας».

Η δεύτερη έκδοση της έρευνας της ΕΥ Ελλάδος, Sustainable Value Study Ελλάδα 2024 διερεύνησε τον τρόπο που προσεγγίζουν οι μεγάλες επιχειρήσεις στην Ελλάδα το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής, τους τομείς όπου εστιάζουν, τους στόχους που θέτουν, την πρόοδο που καταγράφουν και τους παράγοντες που υποστηρίζουν ή επιβραδύνουν τις πρωτοβουλίες τους. 

Σύμφωνα με την κυρία Κόντη, ενδιαφέρον παρουσιάζει η σύγκριση των ευρημάτων της έρευνας για την Ελλάδα, με αντίστοιχη παγκόσμια έρευνα της ΕΥ που προηγήθηκε. Ειδικότερα, αξίζει να σημειωθεί μια σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ των προτεραιοτήτων των στελεχών των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα στην Ελλάδα έναντι του παγκόσμιου δείγματος, ως προς τα ζητήματα ESG στα οποία δίνουν προτεραιότητα για επενδύσεις. 

«Σύμφωνα με την έρευνα, λοιπόν, 45% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, έναντι 29% παγκοσμίως, σκοπεύουν να επενδύσουν κατά τους επόμενους 12 μήνες σε έναν κατ' εξοχήν ανθρωποκεντρικό στόχο: τον κοινωνικό αντίκτυπο, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα πρότυπα εργασίας. Από μόνο του, το εύρημα αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί θετικό, καθώς υποδηλώνει ότι οι επιχειρήσεις έχουν επίγνωση του κοινωνικού τους ρόλου και αντιλαμβάνονται την ανάγκη να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους σε ό,τι αφορά το "S" του ESG» αναφέρει η κυρία Κόντη. Ωστόσο, σύμφωνα με την ίδια, εντύπωση προξενεί το γεγονός ότι, σε μία εποχή κατά την οποία η Ελλάδα βιώνει ήδη τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης πολύ έντονα, το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής κατατάσσεται στην τρίτη θέση για τις επιχειρήσεις στη χώρα μας, με μόλις 37%. Αντίθετα, στην παγκόσμια έρευνα, η κλιματική αλλαγή αναδεικνύεται ως η κορυφαία προτεραιότητα, καθώς αναφέρεται από τους μισούς και πλέον ερωτώμενους (53%).

Την ίδια στιγμή, μόλις 5%, έναντι 25% στην παγκόσμια έρευνα, ανέφεραν ως επενδυτική τους προτεραιότητα το ζήτημα της διαχείρισης του νερού, τη στιγμή που, σύμφωνα με την ειδική έκθεση για την καταπολέμηση της ερημοποίησης στην ΕΕ, μεγάλες περιοχές της χώρας απειλούνται με ερημοποίηση εξαιτίας της λειψυδρίας. 

«Σε μία εποχή παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης και μεγάλων γεωπολιτικών αναταραχών, είναι λογικό πολλές επιχειρήσεις να επικεντρώνονται στις άμεσες πιεστικές προκλήσεις και να προβληματίζονται για τη σκοπιμότητα της διατήρησης του ρυθμού των επενδύσεών τους για το κλίμα. Ωστόσο, όπως επιβεβαιώνει και η έρευνά μας, οι πρωτοβουλίες των επιχειρήσεων για την κλιματική αλλαγή δεν δημιουργούν αξία μόνο για τον πλανήτη. Σχεδόν τα μισά στελέχη που συμμετείχαν στην έρευνα (49%) ανέφεραν ότι οι οργανισμοί τους αποκόμισαν τελικά μεγαλύτερη χρηματοοικονομική αξία από αυτές τις δράσεις, σε σχέση με τα προσδοκίες τους. Στην EY, αυτό το ονομάζουμε value-ledsustainability, δηλαδή βιώσιμη ανάπτυξη που προκύπτει από πολιτικές που χαράσσονται με γνώμονα τη δημιουργία ευρύτερης αξίας για τον πλανήτη, την κοινωνία, τους εργαζόμενους και τους πελάτες» αναφέρει η κυρία Κόντη. 
Τι έδειξε η έρευνα της EY για τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα

Παρά τις συνεχιζόμενες επενδύσεις σε πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη διατήρηση των δημόσιων δεσμεύσεών τους για μείωση των εκπομπών, το κλίμα δεν αποτελεί την κορυφαία προτεραιότητα για ESG επενδύσεις για τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα, σύμφωνα με την έρευνα EY Sustainable Value Study Ελλάδα 2024. 

Η έρευνα διεξήχθη από την Oxford Economics για λογαριασμό της EY Ελλάδος το 2024 και κατέγραψε τις απόψεις 75 στελεχών μεγάλων επιχειρήσεων στην Ελλάδα με αρμοδιότητες σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης, περιλαμβανομένων προέδρων και CEOs από εισηγμένες και μη επιχειρήσεις, που δραστηριοποιούνται σε διαφορετικούς κλάδους της οικονομίας.

Με την κλιματική κρίση να εντείνεται, η μεγάλη πλειοψηφία των ερωτώμενων δήλωσαν ότι οι επιχειρήσεις τους έχουν δεσμευτεί να μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα κατά ένα συγκεκριμένο ποσό (88%) ή να πετύχουν ουδέτερες εκπομπές (84%). Παράλληλα, το 72% ανέφεραν ότι οι οργανισμοί τους έχουν δεσμευτεί για αρνητικές εκπομπές και 49% για μηδενικές καθαρές εκπομπές (net zero). 

Παρά το αβέβαιο διεθνές οικονομικό περιβάλλον και τις πιέσεις, ωστόσο, η μεγάλη πλειοψηφία των ερωτώμενων ανέφεραν ότι ο οργανισμός τους δεν έχει αλλάξει τον στόχο μείωσης των εκπομπών που έχει δεσμευτεί να επιτύχει (90%) ή το έτος επίτευξης των στόχων του για την κλιματική αλλαγή (84%). Αξιοσημείωτο, επίσης, είναι πως οι δαπάνες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αναμένεται να παραμείνουν περίπου οι ίδιες, ή να αυξηθούν σημαντικά ή σχετικά περισσότερο σε σύγκριση με πέρσι (σύνολο απαντήσεων 91%). 

Συγχρόνως, τα στελέχη παραμένουν αισιόδοξα για την επίτευξη των στόχων για το κλίμα: Ποσοστό 56% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι οι παγκόσμιες εκπομπές θα μειωθούν τουλάχιστον κατά 45% μέχρι το 2030 (έτος βάσης 2010), ενώ σχεδόν δύο στους τρεις πιστεύουν ότι ο οργανισμός τους είναι αρκετά φιλόδοξος, ώστε να έχει ουσιαστική επίδραση στην κλιματική αλλαγή (65%), και πως θα πετύχει τη δημόσια δέσμευσή του για την κλιματική αλλαγή, εντός του καθορισμένου χρονοδιαγράμματος (64%). Οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν, επίσης, την τεχνητή νοημοσύνη (AI) ως κρίσιμο παράγοντα για τη βελτιστοποίηση των εφοδιαστικών αλυσίδων και τη μείωση των εκπομπών άνθρακα (60%).
Παρά τις αισιόδοξες τοποθετήσεις των στελεχών επιχειρήσεων του ελληνικού δείγματος, η αντίστοιχη - τελευταία διαθέσιμη - παγκόσμια έρευνα, EY Sustainable Value Study 2023, παρατηρούσε μία αναδίπλωση στην πρόοδο των επιχειρήσεων στην κλιματική δράση. Χαρακτηριστικά, το μέσο έτος-στόχος των οργανισμών των συμμετεχόντων είχε μετατεθεί από το 2036 στο 2050, ενώ το ποσοστό όσων σκόπευαν να επενδύσουν περισσότερα σε δράσεις για το κλίμα είχε μειωθεί από 63% το 2022, σε 41%.

Ωστόσο, οι επιχειρήσεις της έρευνας στην Ελλάδα διαφοροποιούνται σημαντικά από το παγκόσμιο δείγμα, και στις προτεραιότητες επενδύσεων ESG κατά τους επόμενους 12 μήνες. Χαρακτηριστικά, η κλιματική αλλαγή (37%) βρίσκεται στην τρίτη θέση για την Ελλάδα, τη στιγμή που αποτελεί την πρώτη προτεραιότητα παγκοσμίως. Βασική προτεραιότητα των επιχειρήσεων στη χώρα μας, αντ' αυτού, αναδεικνύεται ο κοινωνικός αντίκτυπος, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα πρότυπα εργασίας (45%, έναντι 29% παγκοσμίως), με τον εντοπισμό και τη διαχείριση κινδύνων της εφοδιαστικής αλυσίδας (40%) να ακολουθεί. 

Η πλειοψηφία των ερωτώμενων εκτιμούν ότι η αξία που αποκόμισαν οι επιχειρήσεις τους από τις πρωτοβουλίες τους για το κλίμα, ξεπέρασε τις αρχικές τους προσδοκίες. Έτσι, 61% δήλωσαν ότι δημιουργήθηκε μεγαλύτερη αξία από την αναμενόμενη για τους πελάτες, και 56% για την κοινωνία. Αντίστοιχα, 49% εκτιμούν ότι δημιουργήθηκε μεγαλύτερη χρηματοοικονομική αξία και για τις ίδιες τις επιχειρήσεις.

Ως βασικοί επιταχυντές των δράσεων βιώσιμης ανάπτυξης αναφέρθηκαν οι επενδυτές (64%) και οι πελάτες (45%) και, σε μικρότερο βαθμό, οι ΜΚΟ και άλλες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (41%), καθώς και οι εργαζόμενοι (39%). Ωστόσο, 23% των ερωτώμενων ανέφεραν ότι οι πελάτες αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα σε τέτοιες πρωτοβουλίες. 

ΑΠΕ-ΜΠΕ