Κλιματική αλλαγή: Υπολογιστές προτείνουν μοντέλα για τον τερματισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη

Οι προβλέψεις για την κλιματική κρίση και την υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί φέτος να είναι περισσότερο δυσοίωνες από ποτέ, ύστερα και από την έκθεση του ΟΗΕ για την επιτάχυνση της υπερθέρμανσης, ωστόσο φαίνεται πως δεν είμαστε καταδικασμένοι. Έχουμε ακόμα την ευκαιρία να αποφύγουμε τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.

«Είναι ακόμα δυνατό να αποφευχθούν οι περισσότερες από τις τρομερές επιπτώσεις, αλλά απαιτεί πραγματικά μια άνευ προηγουμένου μεταμορφωτική αλλαγή», δηλώνει ο Κο Μπάρετ, αντιπρόεδρος της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή των Ηνωμένων Εθνών. «Η ιδέα ότι υπάρχει ακόμη ένα μονοπάτι προς τα εμπρός, είναι, νομίζω, κάτι που μπορεί να μας δώσει κάποια ελπίδα».

Αυτό το ελπιδοφόρο μονοπάτι, στο οποίο οι επικίνδυνες αλλαγές στο κλίμα του κόσμου σταδιακά σταματούν, είναι προϊόν γιγάντιων προσομοιώσεων της παγκόσμιας οικονομίας μέσω υπολογιστών. Ονομάζονται ολοκληρωμένα μοντέλα αξιολόγησης. Υπάρχουν έξι σημαντικές εκδοχές τους: τέσσερις αναπτύχθηκαν στην Ευρώπη, μία στην Ιαπωνία και μία στις ΗΠΑ, στο Pacific Northwest National Laboratory.

«Αυτό που κάνουμε ως επί το πλείστον, είναι να διερευνήσουμε τι χρειάζεται για την επίτευξη των στόχων του Παρισιού», λέει ο Detlef van Vuuren, της Ολλανδικής Υπηρεσίας Περιβαλλοντικής Αξιολόγησης, η οποία ανέπτυξε ένα από τα μοντέλα.

Πώς να εξαφανίσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε 40 χρόνια

Οι παγκόσμιοι ηγέτες συμφώνησαν στο Παρίσι να περιορίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη σε λιγότερο από 2 βαθμούς Κελσίου (3,6 βαθμούς Φαρενάιτ). Ο πλανήτης έχει ήδη θερμανθεί περίπου έναν βαθμό Κελσίου, σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Η επίτευξη αυτού του στόχου θα σήμαινε μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στο μηδέν εντός περίπου 40 ετών. Θα απαιτούσε βαθιές αλλαγές. Τόσο βαθιές, που μοιάζει αδύνατον.

Αυτός είναι ο λόγος που ο van Vuuren και οι συνεργάτες του στράφηκαν στα μοντέλα των υπολογιστών τους για βοήθεια. «Πώς είναι δυνατόν να φτάσουμε σε μηδενικές εκπομπές;» λέει. «Αυτά πρέπει να γίνουν στις μεταφορές, αυτά στις κατοικίες, αυτά στο ηλεκτρικό ρεύμα».

Κάθε ένα από αυτά τα μοντέλα ξεκινά με δεδομένα σχετικά με τις τρέχουσες πηγές εκπομπών θερμοκηπίου. Περιλαμβάνουν αυτοκίνητα και λεωφορεία, τρίκυκλα, αεροπλάνα, μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, οικιακούς φούρνους και ορυζώνες. Τα μοντέλα περιλαμβάνουν επίσης υποθέσεις σχετικά με το διεθνές εμπόριο, τις τιμές και το κόστος των νέων τεχνολογιών.

Στη συνέχεια, οι επιστήμονες αναγκάζουν τον εικονικό κόσμο τους να αλλάξει πορεία, εισάγοντας όρια στις εκπομπές θερμοκηπίου. Τότε τα μοντέλα προσπαθούν να ικανοποιήσουν αυτήν την απαίτηση με τον πιο οικονομικό τρόπο, εφόσον είναι τεχνολογικά εφικτό και δεν αντιμετωπίζουν όρια όπως η παροχή γης ή άλλων φυσικών πόρων.

Τα καλά νέα είναι ότι τα μοντέλα βρήκαν έναν τρόπο για να επιτύχουν αυτόν τον στόχο, τουλάχιστον σε σενάρια όπου οι κυβερνήσεις του κόσμου είχαν την τάση να συνεργάζονται για την εκπλήρωση των δεσμεύσεών τους από τη Συμφωνία του Παρισιού. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τον Keywan Riahi, από το Διεθνές Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Συστημάτων στην Αυστρία, βρήκαν πολλαπλές διαδρομές προς τον μηδενικό άνθρακα.

«Τα μοντέλα μας λένε ότι υπάρχουν, πρώτα απ’ όλα, εναλλακτικές διαδρομές, ότι υπάρχουν επιλογές στη διάθεση του λήπτη αποφάσεων», λέει.

Διαφορετικά μοντέλα, χρησιμοποιώντας διαφορετικές παραδοχές, καταλήγουν σε αντικρουόμενα οράματα για τον μελλοντικό κόσμο. Όλα όμως είναι δραματικά διαφορετικά από τη σημερινή κατάσταση.

Ορισμένα μοντέλα δείχνουν ότι οι άνθρωποι ανταποκρίνονται σε υψηλότερες τιμές ενέργειας ή κυβερνητικούς κανονισμούς αλλάζοντας τον τρόπο ζωής τους. Μετακομίζουν σε σπίτια με μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας και εγκαταλείπουν τα αυτοκίνητά τους υπέρ ενός νέου και καλύτερου είδους δημόσιας συγκοινωνίας. Εκτός από τις παραδοσιακές γραμμές λεωφορείων, αυτόνομα οχήματα ανταποκρίνονται όπως το Uber – οδηγώντας τους ανθρώπους εκεί που πρέπει να πάνε.

Αυτή η εκδοχή αρέσει περισσότερο στον Riahi. «Είμαι πεπεισμένος ότι μια θεμελιώδης αναδιάρθρωση από την πλευρά της ζήτησης θα οδηγούσε επίσης σε καλύτερη ποιότητα ζωής», λέει.

Σε άλλα σενάρια, οι άνθρωποι εξακολουθούν να χρησιμοποιούν άφθονη ενέργεια, η οποία με τη σειρά της απαιτεί τεράστια ώθηση στην παραγωγή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό θα σήμαινε 10 ή 20 φορές περισσότερη γη καλυμμένη με ηλιακά και αιολικά πάρκα, σε σύγκριση με τώρα, καθώς και περισσότερους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που καίνε ξύλο ή άλλα βιοκαύσιμα, εξοπλισμένους κατάλληλα για τη δέσμευση και αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα που απελευθερώνεται.

Η πολιτική και οι προτιμήσεις των ατόμων θα μπορούσαν να ματαιώσουν τα μοντέλα

Ο Riahi σπεύδει να επισημάνει ότι αυτό που συμβαίνει στα μοντέλα μπορεί να μην είναι εφικτό στην πραγματική ζωή. Δεν λογοδοτούν για πολιτικά εμπόδια, για παράδειγμα, ή για ανθρώπινες προτιμήσεις. Οι άνθρωποι μπορεί απλώς να θέλουν να οδηγούν ένα ακριβό αυτοκίνητο, αντί να χρησιμοποιούν δημόσια συγκοινωνία, ακόμη και όταν τα μοντέλα λένε ότι αυτή η επιλογή δεν είναι οικονομικά ορθολογική.

Αλλά τα μοντέλα μπορούν επίσης να είναι και πολύ απαισιόδοξα, ιδίως όσον αφορά την τεχνολογική καινοτομία. Πριν από δέκα χρόνια, λέει ο van Vuuren, δεν περίμεναν ποτέ την άνοδο της φθηνής ηλιακής ενέργειας. «Βρισκόμαστε σε μια εξαιρετικά ευτυχή συγκυρία, που το κόστος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει μειωθεί ραγδαία την τελευταία δεκαετία». Αυτό έχει κάνει το έργο της μείωσης των εκπομπών άνθρακα πολύ πιο εύκολο.

Παρ’ όλες τις αδυναμίες τους, όμως, αυτά τα μοντέλα παραμένουν ο πρωταρχικός τρόπος με τον οποίο οι επιστήμονες και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής βρίσκουν επιλογές για το μέλλον. Αποτιμούν τις αντισταθμίσεις και τις συνέπειες που μπορεί να μην είναι ξεκάθαρα εμφανείς. Εάν οι χώρες θέλουν να μετατρέψουν δέντρα ή καλλιέργειες σε καύσιμο, για παράδειγμα, αυτό σημαίνει λιγότερη γη για την καλλιέργεια τροφίμων ή για φυσικά δάση. Επίσης, τα μοντέλα καθιστούν σαφές ότι η διεθνής συνεργασία είναι απαραίτητη, με τις πλούσιες χώρες να βοηθούν τις φτωχότερες να μειώσουν τις εκπομπές τους.

Τα αποτελέσματα της μοντελοποίησης του υπολογιστή είναι σαν ασαφείς χάρτες, υποδεικνύοντας διαδρομές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τον κόσμο να αποφύγει την καταστροφή.

Πηγή: Npr.org , ertnews.gr