10 ερωτήματα για την καταπολέμηση της νοθείας και των ελληνοποιήσεων του μελιού

Με ερώτηση μου έθεσα όλα τα πεδία στα οποία πρέπει να πάρει πρωτοβουλίες Κυβέρνηση για να δημιουργήσει επιτέλους ένα στιβαρό και αποτελεσματικό μηχανισμό καταπολέμηση της νοθείας και των ελληνοποιήσεων εισαγόμενου μελιού.

Είχα θέσει από τον Φεβρουάριο στην Κυβέρνηση τη δυσχερή κατάσταση στην οποία βρίσκονται πλέον οι μελισσοκόμοι όλης της χώρας, εξαιτίας συνεχιζόμενων προβλημάτων, που τους οδηγούν σε σημαντική μείωση της παραγωγής και των εισοδημάτων τους.

Σοβαρή πρόκληση για την εγχώρια μελισσοκομία αποτελεί, πέρα από την κλιματική κρίση και τα αυξανόμενα κόστη παραγωγής, ο αθέμιτος ανταγωνισμός που υφίσταται το ελληνικό μέλι από μη ανιχνευμένο νοθευμένο εισαγόμενο μέλι. Εν γένει η νοθεία του μελιού, ανεξάρτητα αν γίνεται με πρόσμιξη εισαγόμενου μελιού ή με άλλους τρόπους, νοθεύει και τον υγιή ανταγωνισμό εντός του κλάδου σε βάρος των παραγωγών και των εμπόρων ποιοτικού εγχώριου μελιού.

Οι απαντήσεις που έλαβα ειδικά για την καταπολέμηση της νοθείας του μελιού και τις σχετικές κυρώσεις δεν ήταν καθόλου ικανοποιητικές και αυτό παρά το γεγονός ότι ο Πρωθυπουργός έχει παραδέχτηκε το πρόβλημα των ελληνοποιήσεων νοθευμένου εισαγόμενου μελιού το στην ομιλία του στη Βουλή στις 2 Φεβρουαρίου 2023.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ την τριετία 2021-2023, η χώρα εισάγει πλέον πολύ μεγάλες ποσότητες φτηνού μελιού σε σχέση με αυτές που παράγει καθώς η εγχώρια παραγωγή βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση. Αυτό το γεγονός σε σχέση με τα στοιχεία των εξαγωγών μελιού υποδηλώνει ότι πιθανώς η χώρα εισάγει μέλι χαμηλότερης ποιότητας από το εγχώριο μέλι για να καλύψει την εγχώρια κατανάλωση τη στιγμή που εξάγει υψηλότερης ποιότητας μέλι στο εξωτερικό.

Τα παραπάνω δεδομένα καταδεικνύουν ότι οι έλεγχοι για τη νοθεία μελιού ειδικά με εισαγόμενο μέλι είναι κάτι παραπάνω από επιβεβλημένοι, δεδομένων και των συμπερασμάτων της μελέτης για το εισαγόμενο μέλη στην ΕΕ της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Για αυτό έθεσα 10 στοχευμένα ερωτήματα στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, στον ΕΦΕΤ, στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, στο Υπουργείο Ανάπτυξης αλλά και στα Υπουργεία Προστασίας του Πολίτη και Δικαιοσύνης.

Αφορούν τα πεδία στα οποία πρέπει να πάρει πρωτοβουλίες Κυβέρνηση για να δημιουργήσει επιτέλους ένα στιβαρό και αποτελεσματικό μηχανισμό αντιμετώπισης της νοθείας και των ελληνοποιήσεων εισαγόμενου μελιού με πρωτοβουλίες, που έχει ανάγκη ο εγχώριος μελισσοκομικός κλάδος, όπως:

• η στόχευση του ελέγχου ποιότητας και αυθεντικότητας/νοθείας σε μεγάλους εισαγωγείς και στα σύνορα,
• η ψηφιακή πλατφόρμα για την αποτύπωση της αλυσίδας παραγωγής, εμπορίας και διακίνησης μελιού και η ζεύξη της με το Μελισσοκομικό Μητρώο,
• η αξιοποίηση της ευρωπαϊκής τεχνογνωσίας στους ελέγχους του ΕΦΕΤ και των υπόλοιπων ελεγκτικών μηχανισμών,
• η απονομή ελληνικού σήματος στο μέλι,
• η περαιτέρω προώθηση και καλύτερη προστασία του μελιού Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ),
• οι ποινικές διώξεις για σοβαρές παραβάσεις νομοθεσίας σχετικά με το μέλι,
• η κοινοποίηση των στοιχείων των παραβατών και των παραβάσεις σχετικά με τις ποιοτικές παραμέτρους, σε παραμέτρους που οδηγούν σε παραπλάνηση και ειδικά στις περιπτώσεις νοθείας μελιού,
• η θεσμοθέτηση και την αξιοποίηση της γυρεοσκοπικής εξέτασης του μελιού.

Δείτε αναλυτικά ολόκληρη την ερώτηση:

ΕΡΩΤΗΣΗ

ΘΕΜΑ: Θα δημιουργήσει η Κυβέρνηση ένα στιβαρό και αποτελεσματικό μηχανισμό αντιμετώπισης της νοθείας και των ελληνοποιήσεων εισαγόμενου μελιού;

Με την 3021/5.2.2024 ερώτηση και την 1244/21.2/2024 αναφορά μας, θέσαμε στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, αλλά και στα συναρμόδια Υπουργεία, τη δυσχερή κατάσταση στην οποία βρίσκονται πλέον οι μελισσοκόμοι όλης της χώρας, εξαιτίας συνεχιζόμενων προβλημάτων, που τους οδηγούν σε σημαντική μείωση της παραγωγής και των εισοδημάτων τους.

Σοβαρή πρόκληση για την εγχώρια μελισσοκομία αποτελεί, πέρα από την κλιματική κρίση και τα αυξανόμενα κόστη παραγωγής, ο αθέμιτος ανταγωνισμός που υφίσταται το ελληνικό μέλι από μη ανιχνευμένο νοθευμένο εισαγόμενο μέλι. Εν γένει η νοθεία του μελιού, ανεξάρτητα αν γίνεται με πρόσμιξη εισαγόμενου μελιού ή με άλλους τρόπους, νοθεύει και τον υγιή ανταγωνισμό εντός του κλάδου σε βάρος των παραγωγών και των εμπόρων ποιοτικού εγχώριου μελιού.

Επισημαίνεται ότι οι έλεγχοι για τη νοθεία μελιού είναι κάτι παραπάνω από επιβεβλημένοι καθώς η χώρα εισάγει πλέον πολύ μεγάλες ποσότητες μελιού σε σχέση με αυτές που παράγει ενώ η εγχώρια παραγωγή βρίσκεται σε ευθεία πτώση. Ενδεικτικά το 2022 η παραγωγή μελιού στην Ελλάδα σύμφωνα με Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήταν 8,1 χιλιάδες τόνοι. Το 2023 σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των εκπροσώπων των μελισσοκόμων η παραγωγή μειώθηκε κατακόρυφα. Από την άλλη, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το έτος 2023 η χώρα μας εισήγαγε 8,6 χιλιάδες τόνους φυσικό μέλι αξίας 17,2 ευρώ (ήτοι περίπου 2 ευρώ το κιλό) ενώ εξήγαγε 5,7 χιλιάδες τόνους αξίας 25,7 εκ. ευρώ (ήτοι περίπου με 4,5 ευρώ το κιλό).

Τα στοιχεία, τουλάχιστον της τριετίας 2021-2023, επιβεβαιώνουν ότι οι εισαγωγές σε φυσικό μέλι υπερτερούν σε ποσότητα των εξαγωγών ενώ αντίστροφα η οικονομική αξία των εξαγωγών υπερτερεί αυτή των εισαγωγών. Αυτό υποδηλώνει ότι πιθανώς η χώρα εισάγει μέλι χαμηλότερης ποιότητας από το εγχώριο μέλι για να καλύψει την εγχώρια κατανάλωση τη στιγμή που εξάγει υψηλότερης ποιότητας μέλι στο εξωτερικό.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στην Ελλάδα την τριετία 2021-2023, άνω του 90% σχεδόν των εισαγωγών (7.822 τόνοι το 2021, 10.025 τόνοι το 2022 και 8.612 τόνοι το 2023) φυσικού μελιού προέρχεται από 5 χώρες. Η Βουλγαρία ήταν σταθερά πρώτη (με το 50% των εισαγωγών το 2021 και το 2022 και το 33% το 2023). Ενώ έως το 2020 ήταν μηδενικές οι εισαγωγές μελιού από την Ουκρανία, το 2022 εκτινάχθηκε στην 5^η θέση και το 2023 στη 2η θέση με τις εισαγωγές από αυτήν να αντιστοιχούν στο 30% του σύνολού, αφήνοντας στη 3^η θέση την Πολωνία που είχε τη 2^η θέση το 2022 και το 2021. Οι 2 χώρες που συμπλήρωσαν την 5αδα είναι η Κίνα και η Ισπανία.

Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν την ανάγκη να υπάρχουν επαρκείς προληπτικοί έλεγχοι για την τήρηση της νομοθεσίας για την ποιότητα του εισαγόμενου μελιού, πέρα από τους ελέγχους (εγγράφων, διαδικασιών) προϊόντων φυσικού μελιού που διενεργούνται από τις τελωνειακές αρχές, από τους οποίους κατά τα έτη 2019 - 2023, δεν προέκυψε η τέλεση σχετικών παραβάσεων, σύμφωνα με τα διαβιβασθέντα στοιχεία από τη Γενική Διεύθυνση Τελωνείων & Ε.Φ.Κ. Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Στις απαντήσεις του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και του Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, προκύπτει ότι οι έλεγχοι που έχουν γίνει από τον ΕΦΕΤ και το Γενικό Χημείο του Κράτους αποτυπώνουν αξιοσημείωτα ευρήματα παραβατικότητας χωρίς όμως να φαίνεται ότι αυτά να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά. Επιπλέον τα ανωτέρω διαβιβασθέντα στοιχεία δημιουργούν περισσότερα ερωτήματα ως προς σοβαρή στόχευση όσο και την αποτελεσματικότητα των ελέγχων της ποιότητας του μελιού αλλά και τις συνέργειες των υπηρεσιών που τους διενεργούν.

Ειδικότερα, την πενταετία 2019-2023, από τους 181 ελέγχους του ΕΦΕΤ σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας μελιού από τον ΕΦΕΤ προέκυψαν 23 «εισηγήσεις επιβολής προστίμου» μεταξύ άλλων για 12 παραβάσεις παραπλανητικής επισήμανσης, παρουσίασης, διαφήμισης, 4 παραβάσεις μη εφαρμογής - ανεπαρκούς εφαρμογής συστήματος ιχνηλασιμότητας, 1 παράβαση για εγκαταστάσεις που λειτουργούσαν χωρίς καταχώρηση ή/και παραβίαση των σχετικών όρων.

Επιπρόσθετα από τους 400 ελέγχους του ΕΦΕΤ με λήψη δειγμάτων από εγκαταστάσεις συσκευασίας μελιού και επιχειρήσεις χονδρικής ή λιανικής πώλησης, στο πλαίσιο των προγραμμάτων ποιότητας, αυθεντικότητας μελιού, σε «45 περιπτώσεις διαπιστώθηκαν μη συμμορφώσεις, τόσο σε ποιοτικές παραμέτρους, όσο και σε παραμέτρους που οδηγούν σε παραπλάνηση των καταναλωτών, εκ των οποίων οι 6 αφορούσαν σε νοθεία μελιού».

Ωστόσο, από τα χορηγηθέντα στοιχεία από τον ΕΦΕΤ, εν τέλει φαίνεται ότι για το σύνολο των ανωτέρω παραβάσεων επιβλήθηκαν μόλις 16 πρόστιμα.

Και αυτό μάλιστα ενώ κατά την ίδια περίοδο από τους εργαστηριακούς ελέγχους που έχουν πραγματοποιηθεί στα εργαστήρια της Γενικής Διεύθυνσης του Γενικού Χημείου του Κράτους (Γ.Δ. Γ.Χ.Κ.) της ΑΑΔΕ, κατά την πενταετία 2019 - 2023, από τα 808 δείγματα μελιών που προσκομίστηκαν από τις αρμόδιες αρχές, «197, ήτοι το 32,2%, βρέθηκαν μη συμμορφούμενα με την νομοθεσία, εκ των οποίων 31 δείγματα (δηλ. το 3,8% επί του συνόλου των εξετασθέντων δειγμάτων) χαρακτηρίστηκαν νοθευμένα λόγω της παρουσίας εξωγενών σακχάρων.»

Τη διόλου αμελητέα παραβατικότητα στο πεδίο αυτό επιβεβαίωσε με την αριθμ. 50/28-02-2024 απάντηση του το Υπουργείο Δικαιοσύνης σύμφωνα με την οποία «από τις απαντήσεις εξήντα ενός (61) Εισαγγελιών Πρωτοδικών σε σύνολο εξήντα τριών (63) της χώρας, προκύπτει ότι, από την έναρξη ισχύος του νόμου 4691/2020 μέχρι και την 15-2-2024, έχουν ασκηθεί εννέα συνολικά (9) ποινικές διώξεις για την παραβίαση των ειδικών ποινικών αδικημάτων του εν λόγω νόμου που αφορούσαν την εμπορία μελιού».

Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι τα ανωτέρω διαβιβασθέντα στοιχεία δεν απαντούν καθόλου στο ζήτημα της σωστής στόχευσης για την αντιμετώπιση της νοθείας του μελιού ειδικά από εισαγόμενο μέλι αλλά και γενικότερα του ποιοτικού ελέγχου του εισαγόμενου μελιού.

Για το θέμα αυτό, η Γ.Δ. Γ.Χ.Κ. επισήμανε ότι από τα συνολικά 808 δείγματα που έχουν προσκομιστεί από τις αρμόδιες αρχές στα εργαστήρια της, ήταν κυρίως δείγματα από την εγχώρια αγορά και μόνο 15 έχουν ληφθεί από συνοριακούς σταθμούς ελέγχου, τα οποία μετά την εργαστηριακή τους εξέταση έχουν χαρακτηρισθεί όλα ως κανονικά δηλ. συμμορφούμενα με τη νομοθεσία.

Αλλά στο ζήτημα της ποιότητας του εισαγόμενου μελιού υπάρχουν πολλά θέματα που χρήζουν περαιτέρω εμβάθυνσης, δεδομένων των συμπερασμάτων της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (SANTE) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη συντονισμένη δράση “From the hives” για την αξιολόγηση της επικράτησης στην ευρωπαϊκή αγορά εισαγόμενου από τρίτες χώρες μελιού νοθευμένου με σάκχαρα, που ξεκίνησε τον Οκτώβριο 2021 και τα συμπεράσματα της οποίας επικοινωνήθηκαν τον Μάρτιο του 2023, μαζί με τη σχετική τεχνική αναφορά του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το μέλι που κυκλοφορεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στην έκθεση της η SANTE ειδικά για την Ελλάδα σημείωσε ότι:

• «Ερευνήθηκαν επτά χειριστές από τους οποίους τρεις ήταν ύποπτοι για απάτη ή για συνενοχή σε απάτη. Ευρήματα (σχετικά με ελλείψεις ισοζυγίου μάζας, ανεπαρκές σύστημα ιχνηλασιμότητας, μη συμμόρφωση επισήμανσης σχετικά με ένδειξη της πραγματικής προέλευσης) οδήγησε σε διορθωτικές ενέργειες (διόρθωση της ένδειξης προέλευσης), αυξημένη συχνότητα ελέγχου για ύποπτους χειριστές και συστάσεις για αποτελεσματική αξιολόγηση των προμηθευτών. Κινήθηκε μία διοικητική διαδικασία με πρόταση να επιβληθεί κύρωση (διαδικασία σε εξέλιξη).»
• «Η συντονισμένη δράση της ΕΕ ευαισθητοποίησε τις αρχές και παρείχε χρήσιμες πληροφορίες για περαιτέρω έλεγχο και έρευνα απάτης στον κλάδο των μελισσοκομικών προϊόντων για τον εντοπισμό ξένων σακχάρων.»
• «Θα χρειαστεί ο ορισμός κέντρου αναφοράς στην ΕΕ για τη γνησιότητα και την ακεραιότητα της αγροδιατροφικής αλυσίδας και της ανάπτυξης επαρκών επίσημων και επικυρωμένων μεθόδων δοκιμών.»

Επιπρόσθετα η σχετική τεχνική αναφορά του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) «επιβεβαίωσε την αρχική υπόθεση ότι σημαντικό μέρος του μελιού που εισάγεται στην ΕΕ είναι ύποπτο ότι δεν συμμορφώνεται με τις διατάξεις της «Οδηγίας για το μέλι» (46% με βάση 320 δείγματα). Το ποσοστό αυτό ήταν σημαντικά υψηλότερο από αυτό που σημειώθηκε το 2015-17 (14%). Ο μεγαλύτερος απόλυτος αριθμός ύποπτων αποστολών προερχόταν από την Κίνα (74%), αν και το μέλι καταγωγής Τουρκίας είχε το υψηλότερο σχετικό ποσοστό ύποπτων δειγμάτων (93%).»

Περαιτέρω η τεχνική αναφορά επισήμανε ότι η «ανάλυση σταθερού λόγου ισοτόπων άνθρακα με EA-IRMS (μέθοδος AOAC 991.41), μια μέθοδος που έχει γίνει συχνά που χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν για την ανίχνευση σιροπιών ζάχαρης από άμυλο αραβοσίτου ή ζαχαροκάλαμο, δεν ήταν αποτελεσματική στην ανίχνευση ύποπτου για νοθεία μελιού. Αυτό είναι μια σαφής ένδειξη ότι τα σιρόπια ζάχαρης από άμυλο αραβοσίτου ή το ζαχαροκάλαμο δεν χρησιμοποιούνται πλέον για τη νόθευση του μελιού και ότι έχουν αντικατασταθεί από σιρόπια που παρασκευάζονται κυρίως από ρύζι, σιτάρι ή ζαχαρότευτλα. Κατά συνέπεια, είναι βελτιωμένες, εναρμονισμένες και γενικά αποδεκτές αναλυτικές μέθοδοι χρειάζονται για να αυξηθεί η ικανότητα των επίσημων εργαστηρίων ελέγχου για την ανίχνευση μελιού νοθευμένου με εξατομικευμένα σιρόπια ζάχαρης που μιμούνται σε μεγάλο βαθμό το χαρακτηριστικό προφίλ σακχάρου του γνήσιου μελιού. Όταν θα είναι διαθέσιμες, τέτοιες βελτιωμένες μέθοδοι ανίχνευσης θα αποτελέσουν αποτελεσματικό αποτρεπτικό μέσο για τη μείωση της απάτης στο διεθνές εμπόριο μελιού».

Δεδομένων των ανωτέρω στοιχείων είναι άξιο απορίας γιατί στις απαντήσεις του στα προαναφερθέντα μέσα κοινοβουλευτικού ελέγχου το Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων απέφυγε να χορηγήσει οποιαδήποτε πληροφορία για την αξιοποίηση της ανωτέρω ευρωπαϊκής έρευνας, των ελέγχων και των συμπερασμάτων τους, παρά το ότι ερωτήθηκε σχετικώς με την 3021/5.2.2024 ερώτηση μας.

Η Γ.Δ. Γ.Χ.Κ., για το θέμα αυτό, επισήμανε ότι δεν συμμετείχε στην εν λόγω έρευνα καθώς οι υπηρεσίες της δεν διεξάγουν δειγματοληψίες σε μέλι και δεν μπορεί να επιβεβαιώσει τα επίπεδα των «ύποπτων για μη συμμόρφωση» δειγμάτων της εν λόγω έκθεσης.

Σημείωσε ότι έχει προμηθευτεί «σύγχρονο εξοπλισμό (LC-IRMS – τεχνική ισοτοπικής αναλογίας φασματοσκοπίας μάζας συζευγμένη με υγρή χρωματογραφία) και έχει αναπτύξει μέθοδο που βρίσκεται υπό διαπίστευση και η οποία αναβαθμίζει την επιχειρησιακή (εργαστηριακή) ικανότητα στην ανίχνευση της νοθείας στο μέλι με εξωγενή σάκχαρα». Δεν έδωσε όμως περισσότερες πληροφορίες για το αν και πώς αξιοποιήθηκε ο εξοπλισμός αυτός και ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα για τη διαπίστευση της νέας μεθόδου.

Περαιτέρω πρέπει να επιταχυνθούν όλες οι διαδικασίες για την ταχύτερη και βέλτιστη αποτύπωση του ισοζυγίου μελιού. Σε αυτό το πεδίο κρίνεται εξαιρετικά αφηρημένη η αναφορά του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων χωρίς περαιτέρω εξειδίκευση και πληροφορίες για το ότι έχει «ολοκληρωθεί η δημιουργία της ψηφιακής πλατφόρμας για την αποτύπωση της αλυσίδας παραγωγής, εμπορίας και διακίνησης μελιού, η οποία είναι σε πλήρη διασύνδεση με το Εθνικό Ηλεκτρονικό Μελισσοκομικό Μητρώο και τα στοιχεία που δηλώνονται σε αυτό».

Επειδή είναι ανησυχητική η σοβαρή μείωση της παραγωγής μελιού σε συνδυασμό με την εισαγωγή φθηνού μελιού από το εξωτερικό τη στιγμή που το εγχώριο μέλι πωλείται πολύ ακριβότερα στο εξωτερικό.

Επειδή το μέλι προφανώς δεν το εισάγουν μικροί παραγωγοί και έμποροι μελιού αλλά μάλλον νομικά πρόσωπα ή φυσικά με μεγάλη οικονομική επιφάνεια.

Επειδή είναι δικαιολογημένη η αγωνία των ευσυνείδητων επαγγελματιών του κλάδου της μελισσοκομίας και του καταναλωτικού κοινού για τη νοθεία και τις ελληνοποιήσεις μελιού.

Επειδή είναι μείζονα η ανάγκη προστασίας του καταναλωτικού κοινού από ελληνοποιημένο μέλι, ειδικά όταν είναι νοθευμένο.

Επειδή το πρόβλημα των ελληνοποιήσεων νοθευμένου εισαγόμενου μελιού το παραδέχτηκε στην ομιλία του ο Πρωθυπουργός στη Βουλή στις 2 Φεβρουαρίου 2023.

Και επειδή πολλά ζητήματα που τέθηκαν με την 3021/5.2.2024 ερώτηση μας και της 1244/21.2/2024 αναφοράς μας παρέμειναν στην ουσία τους αναπάντητα ή απαντήθηκαν με τρόπο ώστε να χρειάζονται περαιτέρω διευκρινίσεις.

Ερωτώνται οι κ.Υπουργοί:

1. Δεδομένου ότι σύμφωνα με τα προαναφερθέντα στοιχεία προκύπτει σαφής υποχώρηση της εγχώριας παραγωγή μελιού, κατεύθυνση ενός σημαντικού μέρους της εγχώριας παραγωγής σε εξαγωγές και σημαντική αύξηση των εισαγωγών μελιού,

δεδομένων των συμπερασμάτων της έκθεσης της SANTE και της τεχνικής αναφοράς του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αυξημένη νοθεία μελιού στην ΕΕ,

δεδομένου ότι φαίνονται ότι γίνονται ελάχιστοι δειγματοληπτικοί έλεγχοι για την διαπίστωση νοθείας και διασφάλιση της ποιότητας του εισαγόμενου μελιού στα σύνορα της χώρας:

1.1. Σκοπεύουν να αυξήσουν τους ελέγχους μετατοπίζοντας το βάρος και τη στόχευση του ελέγχου ποιότητας και αυθεντικότητας/νοθείας στο εισαγόμενο μέλι;

1.2. Έχουν στοιχεία για το ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς μελιού στη χώρα και σκοπεύουν να εστιάσουν στον έλεγχο της ποιότητας του μελιού που εισάγουν;

1.3. Έχουν στοιχεία για το ποια νομίμως αδειοδοτημένα και νομίμως λειτουργούντα τυποποιητήρια υποδέχονται, κατά κύριο λόγο, το εισαγόμενο μέλι και σκοπεύουν να εστιάσουν σε αυτά για να σταματήσουν την ενδεχόμενη πρακτική μίξης ελληνικού μελιού με εισαγόμενο και δη με νοθευμένο μέλι;

1.4. Υπάρχουν άλλα αρμόδια όργανα, πέραν από τον ΕΦΕΤ, για τον έλεγχο μη καταχωρημένων τυποποιητηρίων μελιού και πως διενεργούν τους ελέγχους για τον εντοπισμό τους;

2. Δεδομένου ότι στην αριθμ. 136/35627/29.02.2024 απάντηση του το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμωναναφέρει ότι «έχει ολοκληρωθεί η δημιουργία της ψηφιακής πλατφόρμας για την αποτύπωση της αλυσίδας παραγωγής, εμπορίας και διακίνησης μελιού, η οποία είναι σε πλήρη διασύνδεση με το Εθνικό Ηλεκτρονικό Μελισσοκομικό Μητρώο και τα στοιχεία που δηλώνονται σε αυτό ενώ θα παρέχεται η τεχνική δυνατότητα για την εποπτεία των εισαγωγών και την παρακολούθηση της αγοράς του μελιού»:

2.1. Σχετικά με τη ψηφιακή πλατφόρμα:

2.1.1.Ποιος είναι ο φορέας υλοποίησης της «πλατφόρμας» και ποιος ο αρμόδιος φορέας για τη διαχείριση της;

2.1.2.Έχει τεθεί έστω σε πιλοτική λειτουργία η πλατφόρμα και έχει λάβει σχετικά στοιχεία;

2.1.3.Ποιο ήταν το κόστος ανάπτυξης της πλατφόρμα και ποια η πηγή χρηματοδότησης της;

2.1.4.Πως ακριβώς θα αποτελέσει «καθοριστικό εργαλείο για την καθιέρωση μηχανισμών ιχνηλασιμότητας και για την τήρηση του ισοζυγίου μελιού»;

2.1.5.Πότε προβλέπετε ότι θα επιτευχθεί η «ολοκλήρωση της διαδικασίας» με την αναγκαία «προσαρμογή του κανονιστικού πλαισίου αρμοδιότητας του Υπουργείου Ανάπτυξης, το οποίο αφορά στην εμπορία και τη διακίνηση μελιού, δηλαδή των σχετικών διατάξεων (ιδίως το άρθρο 24) της υπ’ αριθ. 91354/24- 8-2017 απόφασης του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας «Κωδικοποίηση Κανόνων Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών (Κανόνες ΔΙ.Ε.Π.Π.Υ.)»;

2.1.6.Γιατί δεν είχε δρομολογηθεί νωρίτερα η αναγκαία «προσαρμογή του κανονιστικού πλαισίου» για να συμπέσει με την ολοκλήρωση της ψηφιακής πλατφόρμας;

2.2. Σχετικά με το Εθνικό Ηλεκτρονικό Μελισσοκομικό Μητρώο:

2.2.1.Επειδή είναι αντιφατικό το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να επικαλείται το Μητρώο αλλά να μη μπορεί να χορηγήσει βασικά στοιχεία που έχει αυτό στο Κοινοβούλιο όταν ερωτάται, επαναλαμβάνουμε εκ νέου τα ερωτήματα για το πως εξελίχθηκε από την πρώτη εφαρμογή του μητρώου έως σήμερα:

2.2.1.1. ο αριθμός των κατά κύριο επάγγελμα μελισσοκόμων αλλά και των μη κατά κύριο επάγγελμα μελισσοκόμων που είναι δηλωμένοι στο μητρώο;

2.2.1.2. ο συνολικός αριθμός των δηλωθέντων κυψελών των κατά κύριο επάγγελμα μελισσοκόμων αλλά και των μη κατά κύριο επάγγελμα μελισσοκόμων;

2.2.1.3. η ετήσια δηλωθείσα παραγωγή μελιού από τους κατά κύριο επάγγελμα μελισσοκόμους αλλά και των μη κατά κύριο επάγγελμα μελισσοκόμων;

2.2.1.4. οι ετήσιες εισαγωγές σε τόνους ή/και σε αξία των προϊόντων που εμπίπτουν στην Οδηγίας 2001/110/ΕΚ για το μέλι;

2.2.1.5. η ετήσια ποσότητα μελιού που διατέθηκε μέσω λιανικής πώλησης στα ελληνικά νοικοκυριά και το ποσοστό του μελιού που διατέθηκε με σήμανση:

2.2.1.5.1. Χώρα καταγωγής Ελλάδα

2.2.1.5.2. "μίγμα μελιών ΕΚ",

2.2.1.5.3. "μίγμα μελιών εκτός ΕΕ"

2.2.1.5.4. "χαρμάνι μελιών ΕΚ και μη"

2.2.2.Και αν δεν μπορούν να χορηγηθούν τα στοιχεία αυτά, να χορηγηθούν εν τέλει τα όποια συνολικά στοιχεία είναι διαθέσιμα από το μητρώο;

3. Δεδομένων των χορηγηθέντων στοιχείων για τους ελέγχους που διενεργήθηκαν από τον ΕΦΕΤ κατά το χρονικό διάστημα 2019-2023, καθώς και για τα δείγματα που ελέγχθηκαν από ΓΧΚ, σε συνδυασμό με τα συμπεράσματα της έκθεσης της SANTE:

3.1. Πως αξιολογείται το γεγονός ότι από 400 ελέγχους του ΕΦΕΤ, με λήψη δειγμάτων για παραμέτρους ποιότητας και αυθεντικότητα/νοθεία από εγκαταστάσεις συσκευασίας μελιού και επιχειρήσεις χονδρικής ή λιανικής πώλησης σε «45 περιπτώσεις διαπιστώθηκαν μη συμμορφώσεις, τόσο σε ποιοτικές παραμέτρους, όσο και σε παραμέτρους που οδηγούν σε παραπλάνηση των καταναλωτών, εκ των οποίων οι 6 αφορούσαν σε νοθεία μελιού»;

Και ειδικότερα:

3.1.1.Δε θεωρείται πολύ υψηλή η διαπιστωθείσα, σε άνω του 10% των δειγμάτων, παραβατικότητα;

3.1.2.Πως αξιολογείται η διαπιστωθείσα παραβατικότητα σε σχέση με αυτή που αναφέρεται στην τεχνική αναφορά του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και τη διαπιστωθείσα παραβατικότητα πριν το έτος 2019;

3.1.3.Βάσει ποιων κριτηρίων επελέγησαν οι ελεγχθείσες εγκαταστάσεις των τυποποιητηρίων;

3.1.4.Γιατί το 2022, σύμφωνα με τα στοιχεία που χορηγήσατε, δεν πραγματοποιήθηκαν καθόλου δειγματοληψίες ούτε για αυθεντικότητα/νοθεία ούτε για παραμέτρους ποιότητας;

3.1.5. Γιατί το 2023 έγιναν μόνο 9 δειγματοληψίες για αυθεντικότητα/νοθεία τη στιγμή που την τριετία 2019-2021 έγιναν 60 αντίστοιχες δειγματοληψίες κατά μέσο όρο τον χρόνο;

3.1.6.Πόσες από τις 45 περιπτώσεις που διαπιστώθηκαν μη συμμορφώσεις και ειδικότερα πόσες από τις 6 που αφορούσαν σε νοθεία μελιού διαπιστώθηκαν σε εισαγόμενο και πόσες σε εγχώριο μέλι;

3.1.7.Ποιες είναι εν τέλει οι ποινές που επιβλήθηκαν στις 45 περιπτώσεις που διαπιστώθηκαν μη συμμορφώσεις, σε τι τύπου παράβαση αντιστοιχούν και βάσει ποιου θεσμικού πλαισίου επιβλήθηκαν;

3.1.8.Διαπιστώθηκε κατά τους ελέγχους αυτούς υποτροπή από συγκεκριμένους παραβάτες, και αν ναι, πως αντιμετωπίστηκε;

3.1.9.Πόσες από τις εν λόγω βεβαιωμένες παραβάσεις οδήγησαν ή τουλάχιστον συνδέονται με τις «εννέα συνολικά (9) ποινικές διώξεις για την παραβίαση των ειδικών ποινικών αδικημάτων του εν λόγω νόμου που αφορούσαν την εμπορία μελιού» που μνημονεύει το Υπουργείο Δικαιοσύνης στην αριθμ. 50/28-02-2024 απάντηση του;

3.1.10. Γιατί δεν κοινοποιούνται τα στοιχεία των παραβατών και οι παραβάσεις τους για να προστατευτούν οι καταναλωτές δια μέσου της ενημέρωσης;

3.2. Πως αξιολογείται ότι από «181 ελέγχους σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας μελιού, συμπεριλαμβανομένων και 11 στοχευμένων ελέγχων στο πλαίσιο της συντονισμένης δράσης “From the hives” (…) σε 23 περιπτώσεις έχει γίνει εισήγηση για την επιβολή διοικητικού προστίμου» για σημαντικές παραβάσεις όπως παρουσίασης, διαφήμισης, μη εφαρμογής - ανεπαρκούς εφαρμογής συστήματος ιχνηλασιμότητας, παράβαση για εγκαταστάσεις που λειτουργούσαν χωρίς καταχώρηση ή/και παραβίαση των σχετικών όρων;

Και ειδικότερα:

3.2.1.Πως αξιολογούν τη διαπιστωθείσα παραβατικότητα σε σχέση με αυτή που αναφέρεται στην τεχνική αναφορά του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και την διαπιστωθείσα παραβατικότητα πριν το έτος 2019;

3.2.2.Ποιες είναι οι υπόλοιπες κατηγορίες παραβάσεων που διαπιστώθηκαν πέραν από αυτές που αναφέρθηκαν στις απαντήσεις τους;

3.2.3.Βάσει ποιων κριτηρίων επελέγησαν τα ελεγχόμενα δείγματα;

3.2.4.Γιατί δε χορηγήθηκαν στοιχεία ως προς το ποσά των προστίμων που επιβλήθηκαν αλλά μόνο ο αριθμός των εισηγήσεων για πρόστιμα;

3.2.5.Σε πόσες από τις «23 περιπτώσεις στις οποίες έγινε εισήγηση για την επιβολή διοικητικού προστίμου» επιβλήθηκαν τελικά πρόστιμα;

3.2.6.Ποια ήταν τα όργανα που εισηγήθηκαν και ποια το όργανα της επιβολής των προστίμων ή απόρριψης των εισηγήσεων;

3.2.7.Ποιο είναι το ύψος του κάθε προστίμου και σε ποια ακριβώς παράβαση (-εις) αναλογούσε;

3.2.8.Βάσει ποιου θεσμικού πλαισίου επιβλήθηκαν τα πρόστιμα αυτά;

3.2.9.Πόσες από τις εν λόγω βεβαιωμένες παραβάσεις οδήγησαν ή τουλάχιστον συνδέονται με τις «εννέα συνολικά (9) ποινικές διώξεις για την παραβίαση των ειδικών ποινικών αδικημάτων του εν λόγω νόμου που αφορούσαν την εμπορία μελιού» που μνημονεύει το Υπουργείο Δικαιοσύνης στην αριθμ.50/28-02-2024 απάντηση του;

3.2.10. Γιατί δεν κοινοποιούνται τα στοιχεία των παραβατών και οι παραβάσεις τους για να προστατευτούν οι καταναλωτές δια μέσου της ενημέρωσης;

3.3. Δεδομένου ότι με την αριθμ.136/35627/29.02.2024 απάντηση του, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ενημέρωσε ότι τελικά την περίοδο 2019-2023 επιβλήθηκαν μόνο 16 πρόστιμα χωρίς να εξειδικεύει πόσα αφορούσαν παραβάσεις που διαπιστώθηκαν από τους 181 ελέγχους εγκαταστάσεων και πόσα τους 400 ελέγχους δειγμάτων για ποιότητα και αυθεντικότητα/νοθεία, θα χορηγηθούν αναλυτικά στοιχεία για το τι παραβάσεις αφορούσαν και ποιο είναι το ύψος των προστίμων αυτών και αν εν τέλει έχουν εισπραχθεί στο σύνολο τους;

3.4. Πως αξιολογείτε το γεγονός ότι στην έκθεση της η SANTE καταγράφει ότι από τους ελέγχους σε «επτά χειριστές» από τους οποίους «τρεις ήταν ύποπτοι για απάτη ή για συνενοχή σε απάτη» οδήγησαν «σε διορθωτικές ενέργειες (διόρθωση της ένδειξης προέλευσης), αυξημένη συχνότητα ελέγχου για ύποπτους χειριστές και συστάσεις για αποτελεσματική αξιολόγηση των προμηθευτών» αλλά κινήθηκε μόνο «μία διοικητική διαδικασία με πρόταση να επιβληθεί κύρωση»;

Και ειδικότερα:

3.4.1.Γιατί στις απαντήσεις του στα προαναφερθέντα μέσα κοινοβουλευτικού ελέγχου το Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων απέφυγε να χορηγήσει οποιαδήποτε πληροφορία για την αξιοποίηση της ανωτέρω ευρωπαϊκής έρευνας, των ελέγχων και των συμπερασμάτων τους, παρά το ότι ερωτήθηκε σχετικώς με την 3021/5.2.2024 ερώτηση μας και σκοπεύει να το κάνει τώρα;

3.4.2.Γιατί προκρίθηκαν διορθωτικές ενέργειες και συστάσεις και όχι κυρώσεις όπως αναφέρει η έκθεση παρόλο που υπήρχαν 3 χειριστές ύποπτοι για απάτη;

3.4.3.Επιβλήθηκε τελικά έστω και αυτή η μια κύρωση που αναφέρεται στην Έκθεση και τι κύρωση ήταν;

3.4.4.Το γεγονός ότι οι έλεγχοι αυτοί εντόπισαν 3 ύποπτους χειριστές από 7 ελεγχόμενους μπορεί να αποδοθεί στο ότι είχαν σωστή στόχευση βάσει της μεθοδολογίας της συντονισμένης δράσης «From the hives» και, αν ναι, τότε έχει υιοθετηθεί η μεθοδολογία αυτή από τον ΕΦΕΤ;

3.4.5.Εν γένει πως αξιοποιείται από τον ΕΦΕΤ η εμπειρία από τη συμμετοχή του στη συντονισμένη δράση «From the hives»;

3.5. Έχει δρομολογηθεί η πρόταση της έκθεσης της SANTE για τον ορισμό «κέντρου αναφοράς στην ΕΕ για τη γνησιότητα και την ακεραιότητα της αγροδιατροφικής αλυσίδας και της ανάπτυξης επαρκών επίσημων και επικυρωμένων μεθόδων δοκιμών»:

Και ειδικότερα:

3.5.1.Θα λειτουργήσει στον ΕΦΕΤ το κέντρο αυτό;

3.5.2.Ποιες πρωτοβουλίες έχουν παρθεί για τη δημιουργία και τη λειτουργία του κέντρου αυτού;

3.6. Πώς αξιοποιηθήκαν τα συμπεράσματα της από 22-3-2023 τεχνικής αναφοράς του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο της πλαίσιο της συντονισμένης δράσης της ΕΕ με την ονομασία «From the Hives» (2021-2022) έως σήμερα από το Υπουργείου Ανάπτυξης Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τον ΕΦΕΤ και το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών; Και επαναλαμβάνουμε το αναπάντητο σχετικό ερώτημα: Τι διαπιστώθηκε για τα δύο δείγματα που φαίνεται ότι ελήφθησαν στο πλαίσιο της έρευνας από την Ελλάδα;