Η κλιματική αλλαγή φαντάζει ως μη αντιμετωπίσιμη «χτυπώντας» και τη φετινή παραγωγή πυρηνόκαρπων , γιγατόρκαπων, αμπελιών, λωτών, ακτινιδίων κ.α. σε αρκετές περιοχές της χώρας.

Η διαδικτυακή εκπομπή ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ αναδεικνύει και σχολιάζει τα γεγονότα που διαδραματίζονται στον πρωτογενή τομέα με παρουσιαστή το δημοσιογράφο - αγρότη Χρήστο Βοργιάδη.

Στη χτεσινή εκπομπή της Τετάρτης 9 Απριλίου φιλοξενήθηκε ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Διονύσης Σταμενίτης, σε μια συνέντευξη με θεματολογία τα επίκαιρα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αγρότες , όπως τον καταστροφικό παγετό του Μαρτίου(εκτιμητικό έργο, προκαταβολές, αποζημιώσεις) , τις ζημιές από τις έντονες βροχοπτώσεις, όσες προέκυψαν στο προανθικό στάδιο και το Μέτρο 23, την αναθεώρηση του κανονισμού του ΕΛΓΑ, τους δασμούς Τραμπ και τις επιπτώσεις σε αρκετά ελληνικά προϊόντα, το κόστος παραγωγής και τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες.

Δείτε τα όσα αναφέρει ο Υφυπουργός στο βίντεο 

Ολες οι εκπομπές μας είναι διαθέσιμες προς προβολή οποιαδήποτε στιγμή και από το επίσημο κανάλι στο Youtube //www.youtube.com/@ellinikiparagogiwebtv?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR4yTHl4J7kYTb3cUg4N6HxXCBRUkIjD5BLIf-2vOT1es3o2oLK3wO4B2TVr9Q_aem_7sOrGj__MWzJYsGNoUTvow">https://www.youtube.com/@ellinikiparagogiwebtv>. Κάντε την εγγραφή σας για να είστε ενημερωμένοι!

Κώστας Τσιάρας από το 10^ο Οικονομικό Φόρουμ Δελφών: Ώρα για αναδιάταξη του εξαγωγικού μας μοντέλου

Με φόντο τις νέες προκλήσεις στην παγκόσμια αγορά και την πίεση που ασκούν οι εμπορικοί δασμοί των Ηνωμένων Πολιτειών, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κώστας Τσιάρας επισήμανε ότι είναι ώρα για ριζική αναδιάταξη του εξαγωγικού μας μοντέλου και  επανασχεδιασμό πολιτικών στον πρωτογενή τομέα.

Κατά τη διάρκεια συζήτησής του με τον εκδότης και διευθυντή της εφημερίδαα Agrenda Γιάννη Πανάγο, στο πλαίσιο του Φόρουμ των Δελφών, ο Υπουργός έθεσε ως στρατηγική προτεραιότητα την οικοδόμηση ανθεκτικότητας στην ελληνική γεωργία και κτηνοτροφία, κάνοντας ειδική αναφορά στην ανάγκη να θωρακιστεί ο τομέας απέναντι στην κλιματική κρίση, τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις και τις πιέσεις των διεθνών εμπορικών συμφωνιών.

«Ο πρωτογενής τομέας περνάει μια κρίσιμη περίοδο και αυτή η κρίσιμη περίοδος υπαγορεύεται από συγκεκριμένα δεδομένα – πρώτα απ’ όλα από την κλιματική κρίση που έχει αλλάξει όλη την προσέγγιση, όλη την προσδοκία και πολύ περισσότερο μας φέρνει ενώπιον, πολλές φορές, αναπόδραστων συνεπειών», τόνισε χαρακτηριστικά.

Δασμοί ΗΠΑ και ελληνικά προϊόντα

Ειδική αναφορά έκανε στους δασμούς των ΗΠΑ, που επηρεάζουν άμεσα εξαγώγιμα ελληνικά προϊόντα: «Η επιβολή δασμών από την πλευρά των Αμερικανών έχει στην πραγματικότητα εντείνει και επικαιροποιήσει τη συζήτηση που αφορά στη βιωσιμότητα του πρωτογενούς τομέα», είπε ο Κώστας Τσιάρας, επισημαίνοντας ότι ένα σημαντικό μέρος του θετικού εμπορικού ισοζυγίου με τις ΗΠΑ στηρίζεται στο αγροτικό ισοζύγιο.  Αναφέρθηκε στη μοναδικότητα ορισμένων ελληνικών προϊόντων όπως οι βρώσιμες ελιές και η φέτα και τόνισε ότι είναι ανάγκη «να συζητήσουμε για την εξαίρεση αυτών των προϊόντων, μιας και κατά κοινή ομολογία είναι μοναδικά», επισημαίνοντας ότι ούτε το ελαιόλαδο είναι ανταγωνιστικό σε σχέση με την παραγωγή των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ωστόσο, μπροστά το τοπίο που διαμορφώνεται ο Υπουργός άνοιξε το ζήτημα της στρατηγικής αναπροσαρμογής εξαγωγών, προτείνοντας στροφή σε νέες αγορές. «Οι αγορές όπως η Ινδία, εγώ θα προσθέσω και χώρες της Μέσης Ανατολής, τα Αραβικά Εμιράτα, αραβικές χώρες είναι προσφερόμενες για την εξαγωγή των ελληνικών προϊόντων», είπε, επισημαίνοντας ότι είναι η ώρα που πρέπει να δούμε την αναδιάταξη του εξαγωγικού μας μοντέλου σε ό,τι αφορά στα προϊόντα του πρωτογενούς τομέα.

Ευρώπη και διατροφική επάρκεια

Ο Υπουργός υπογράμμισε  την ανάγκη  διατροφικής επάρκειας στην Ευρώπη: «Δεν είναι δυνατόν να μιλάμε για διατροφική επάρκεια ή αυτάρκεια των δικών μας παραγόμενων προϊόντων, να δίνονται τεράστια ποσά μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής για να στηριχθεί ο πρωτογενής τομέας και να μην υπάρχει ένα σχέδιο τέτοιο που να προσδιορίζει και στόχους και ανθεκτικότητα και βιωσιμότητα», είπε. Μάλιστα, χαρακτήρισε την υπό εξέλιξη ευρωπαϊκή συζήτηση για την εξωτερική σύγκλιση ως κρίσιμο σταυροδρόμι για την αγροτική πολιτική της Ένωσης, προειδοποιώντας ότι ενδεχόμενη είσοδος της Ουκρανίας ή νέες εμπορικές συμφωνίες τύπου Mercosur μπορεί να οδηγήσουν σε «συνολική αναδιάταξη στον πρωτογενή τομέα».

Ακραία φαινόμενα και πρόταση για νέο ευρωπαϊκό ταμείο

Σε ό,τι αφορά τις καταστροφές από τον πρόσφατο παγετό, ιδιαίτερα σε Μακεδονία και Θεσσαλία, ο Υπουργός υπενθύμισε ότι «στα μεγάλα καιρικά φαινόμενα της κλιματικής κρίσης, η κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι στέκεται γενναία δίπλα στους παραγωγούς.» Αναφέροντας ότι ο ΕΛΓΑ έχει καταβάλει πάνω από 1,65 δισ. ευρώ αποζημιώσεων σε 5 χρόνια, όταν οι συνολικές εισφορές δεν ξεπέρασαν τα 800 εκατομμύρια, ο Υπουργός θύμισε ότι εχει προτείνει «τη σύσταση ενός χρηματοδοτικού εργαλείου (του Ταμείου Αλληλοβοηθείας) εκτός ΚΑΠ σε ευρωπαϊκό επίπεδο», προκειμένου να υπάρξει μια σταθερή ασπίδα στήριξης απέναντι στα επαναλαμβανόμενα καταστροφικά φαινόμενα της κλιματικής απειλής.

Ενίσχυση ΟΠΕΚΕΠΕ – Κρίσιμη η στήριξη στους νέους αγρότες

Σε ό,τι αφορά τις πληρωμές, είπε  ότι «η συνδεδεμένη θα πληρωθεί μέχρι το Πάσχα» και τόνισε ότι «εντός του μήνα θα ανοίξει η δήλωση ΟΣΔΕ, πολύ νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά».

Παράλληλα, αναγνώρισε πως το πρόβλημα γήρανσης του αγροτικού πληθυσμού είναι βαθιά κοινωνικό και πολυπαραγοντικό: «Ο αγρότης, ο κτηνοτρόφος, οποιοσδήποτε ασχολείται με τον πρωτογενή τομέα, πρέπει να βλέπει τον εαυτό του σαν μικρό ή μεγάλο επιχειρηματία», υπογράμμισε, δίνοντας το στίγμα μιας νέας αγροτικής ταυτότητας, με έμφαση στη γνώση, την τεχνογνωσία και την οργάνωση.

Λέξη-κλειδί: Ανθεκτικότητα

Καθ’ όλη τη διάρκεια της τοποθέτησής του, ο ΥπΑΑΤ επέμεινε στην ανάγκη ο πρωτογενής τομέας να είναι ανθεκτικός. «Αυτό που είναι ευθύνη της πολιτείας είναι να διαμορφώνει όρους ανθεκτικότητας, στηρίζοντας τον αγροτικό κόσμο στην κρίσιμη στιγμή», ανέφερε  και πρόσθεσε: «Πρέπει να είμαστε έτοιμοι, με προτάσεις και σχέδια που να αφορούν τουλάχιστον την πατρίδα μας, ώστε ο πρωτογενής τομέας να παραμείνει ανθεκτικός. Αυτός είναι ο όρος που θέλουμε – ειδικά για αυτήν την περίοδο».

Θεοδώρα Τζάκρη: «Η κυβέρνηση διατηρεί τα κατασκευαστικά καρτέλ και στις φυσικές καταστροφές όπως ο Daniel και ο Elias»

Κατά τη συνεδρίαση της Διαρκούς Μόνιμης Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου, στις 9 Απριλίου 2025, με θέμα «ενημέρωση των μελών της Επιτροπής από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, κ. Χρίστο Δήμα, σύμφωνα με το άρθρο 32§9 του Κανονισμού της Βουλής, προ της υπογραφής της Σύμβασης των έργων που αφορούν στην αποκατάσταση βλαβώνστις οδικές και σιδηροδρομικές υποδομές σε περιοχές της Θεσσαλίας και της Στερεάς Ελλάδας μετά τις θεομηνίες «Daniel» και «Elias»», η Βουλευτής Πέλλας του Κινήματος Δημοκρατίας κ. Θεοδώρα Τζάκρη ανέφερε αρχικά, ότι κακώς διαχωρίζονται τα έργα σε δυο πακέτα, ένα για τα οδικά και ένα για τα σιδηροδρομικά διότι αφορούν κοινέςεργολαβίες για τις οποίες μάλιστα προσκλήθηκαν να δώσουν προσφορά μόνο τέσσερις συγκεκριμένες εταιρείες. Συνεχίζοντας μεταξύ άλλων επισήμανετα εξής:

Τα οδικά έργα αφορούν σε αποκατάσταση βλαβών και καταστροφών σε οδοστρώματα, γέφυρες, έργα απορροής υδάτων και πρανή σε 19 Δήμους της Περιφέρειας Θεσσαλίας και 7 Δήμους της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, σε συνολικά 1.007 σημεία αστοχίας (861 στη Θεσσαλία και 146 στη Στερεά Ελλάδα). Ο συνολικός προϋπολογισμός δημοπράτησης ήταν περίπου 725 εκ. €. Μέσος όρος ανά σημείο αστοχίας 720.000 € – δηλαδή αφορούν σε μεγάλο αριθμό μικρά έργα. Εστάλησαν προσκλήσεις σε τέσσερις εταιρείες (ΤΕΡΝΑ ΑΕ, ΜΕΤΚΑ ΑΤΕ, ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, ΑΒΑΞ ΑΕ).

Για τα σιδηροδρομικά έργα, για τις Συμβάσεις Α, Β και Γ πουαφορούν σε έργα υποδομής και επιδομής των γραμμών, πρανών, υδραυλικής λειτουργίας των έργων, της χρήσηςβαρέος τύπου υλικών κλπ, εστάλησαν προσκλήσεις στις τέσσερις εταιρείες (ΤΕΡΝΑ ΑΕ, ΜΕΤΚΑ ΑΤΕ, ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, ΑΒΑΞ ΑΕ), ενώ για τη Σύμβαση Δ που αφορά σε ειδικές εργασίες αποκατάστασης συστημάτων σηματοδότησης, ETCS, τηλεδιοίκησης και ηλεκτροκίνησης. εστάλησαν προσκλήσεις στις γνωστές τέσσερεις εταιρείες (ΤΕΡΝΑ ΑΕ, ΜΕΤΚΑ ΑΤΕ, ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, ΑΒΑΞ ΑΕ) και σε δύο ακόμα. Δεν είναι γνωστό αν έδωσαν προσφορά άλλες εταιρείες πέραν της ALSTOM, η οποία είναι και η ανάδοχος το έργου με Προϋπολογισμό δημοπράτησης 37.200.000 ευρώ (με ΦΠΑ)και συμβατικό τίμημα 28 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ (και έκπτωση 4,2 %).

Δημοπρατήθηκαν δηλαδή οκτώ εργολαβίες με συνολικό προϋπολογισμό 1.349.820 εκ. €με ΦΠΑ ή 1.088.565 € χωρίς ΦΠΑ. Τα συμβατικά τιμήματα που προσφέρθηκαν κατά τη διαδικασία που ακολουθήθηκε είναι περίπου 1.037.000 εκ. € χωρίς ΦΠΑ ή 1.285.000 εκ. € με ΦΠΑ και η κατανομή τους ανά εταιρεία είναι:

ΤΕΡΝΑ ΑΕ: 418 εκ. €χωρίς ΦΠΑ (40 %του προϋπολογισμού)

ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ: 282 εκ. €χωρίς ΦΠΑ (27 %του προϋπολογισμού)

ΑΒΑΞ ΑΕ: 175 εκ. €χωρίς ΦΠΑ (17 %του προϋπολογισμού)

ΜΕΤΚΑ ΑΤΕ: εκ. €χωρίς ΦΠΑ (13 %του προϋπολογισμού)

ALSTOM TRANSPORT SA: 28 εκ. €χωρίς ΦΠΑ (3 %του προϋπολογισμού).

Μεπροσφερθείσες εκπτώσεις μεταξύ 4 % και 5 %, που συμβαίνουν όταν οι προϋπολογισμοί δημοπράτησης έχουν υπολογιστεί με μεγάλη ακρίβεια, κάτι που δε συμβαίνει εδώ.

Είναι φανερό ότι για το Υπουργείο υπάρχουν μόνο τέσσερις εταιρείες που έχουν δικαίωμα πρόσβασης σε όλα τα δημοπρατούμενα έργα στη χώρα, ενώοι μικρές κατασκευαστικές εταιρείες θα συνεχίσουν να λειτουργούν μόνο ως υπεργολάβοι με τις τιμές που τους δίνουν «οι μεγάλοι» του κλάδου.

Οι τρεις οργανώσεις των εργοληπτικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα: η «Πανελλήνια Ένωση Διπλωματούχων Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠΕΔΜΕΔΕ)», η «Πανελλήνια Ένωση Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠEΣEΔE)», «Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιριών» (ΣΑΤΕ)», δηλαδή όλος ο κατασκευαστικός κόσμος της χώρας,αντέδρασε με δυο επιστολές απέναντι στις κυβερνητικές επιλογές (1) προς τον Υπουργό Υποδομών & Μεταφορών στις 2 Δεκεμβρίου 2024 και (2) προς τον Πρωθυπουργό στις 16 Δεκεμβρίου 2024. Και στις δυο επιστολές διαμαρτύρονται για την επιλογή της διαγωνιστικής διαδικασίας χωρίς δημοσίευση διακήρυξης και τευχών και τελικά της ανάθεσης των έργων μονοσήμαντα σε τέσσερις μόνο εταιρείες 7ης τάξεως.

Ωστόσο, οι διαμαρτυρίες τους αγνοήθηκαν παντελώς.

Αναλυτικά η παρέμβαση της κ. Τζάκρη:

«(1) Οι συμβάσεις και το ιστορικό τους

Σήμερα, η Διαρκής Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής ενημερώνεται για τη σύναψη συμβάσεων αποκατάστασης βλαβών και καταστροφών στις οδικές και σιδηροδρομικές υποδομές στις Περιφέρειες Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας που συνέβησαν από τα έντονα καιρικά φαινόμενα ‘Daniel’ και ‘Elias’, τον Σεπτέμβριο του 2023.

Για ευεξήγητους λόγους, οι συμβάσεις αυτές έρχονται σε δύο πακέτα, ένα με τα οδικά έργα και ένα με τα σιδηροδρομικά έργα.

Εμείς δεν μπορούμε να τα διαχωρίσουμε δεδομένου ότι αφορούν κοινές, από τεχνική άποψη, εργολαβίες για τις οποίες προσκλήθηκαν να δώσουν προσφορά μόνο τέσσερις συγκεκριμένες εταιρείες (η μία ειδική εργολαβίαστα σιδηροδρομικά έργα (Σύμβαση Δ) επιβεβαιώνει παρά αναιρεί την παρατήρηση αυτή)

(1.α) Τα οδικά έργα

Τα οδικά έργα αφορούν σε αποκατάσταση βλαβών και καταστροφών σε οδοστρώματα, γέφυρες, έργα απορροής υδάτων και πρανή σε 19 Δήμους της Περιφέρειας Θεσσαλίας και 7 Δήμους της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, σε συνολικά 1.007 σημεία αστοχίας (861 στη Θεσσαλία και 146 στη Στερεά Ελλάδα). Ο συνολικός προϋπολογισμός δημοπράτησης ήταν περίπου 725 εκατομμύρια ευρώ. Για να έχουμε μια αδρή εικόνα: μέσος όρος ανά σημείο αστοχίας 720 χιλιάδες ευρώ – μικρά έργα, δηλαδή, σε μεγάλο αριθμό, όπως θα φανεί και παρακάτω πιο αναλυτικά.

Εστάλησαν προσκλήσεις σε τέσσερις εταιρείες (ΤΕΡΝΑ ΑΕ, ΜΕΤΚΑ ΑΤΕ, ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, ΑΒΑΞ ΑΕ), δόθηκαν οι προσφορές και τα αποτελέσματα είναι τα εξής:

• Σύμβαση Α (Δήμοι Ζαγοράς-Μουρεσίου, Νοτίου Πηλίου, Βόλου και Ρήγα Φεραίου): 293 σημεία αστοχίας, προϋπολογισμός δημοπράτησης 278.200.000 ευρώ (με ΦΠΑ), άρα 225 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ, δηλαδή μέσος όρος περίπου 770 χιλιάδες ευρώ ανά σημείο αστοχίας. Ανάδοχος ΤΕΡΝΑ ΑΕ με προσφερθείσα έκπτωση 5,0% και συμβατικό τίμημα 213 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ.
• Σύμβαση Β (Δήμοι Αργιθέας, Λίμνης Πλαστήρα, Μετεώρων και Πύλης): 275 σημεία αστοχίας, προϋπολογισμός δημοπράτησης 267.500.000 ευρώ (με ΦΠΑ), άρα 213 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ, δηλαδή μέσος όρος περίπου 780 χιλιάδες ευρώ ανά σημείο αστοχίας. Ανάδοχος ΤΕΡΝΑ ΑΕ με προσφερθείσα έκπτωση 5,0 % και συμβατικό τίμημα 205 εκατομμύρια ευρώ (ΣΗΜΕΙΩΣΗ: υπάρχει λάθος στο ενημερωτικό σημείωμα της Υπηρεσίας: επαναλαμβάνει τα οικονομικά της Α Σύμβασης).
• Σύμβαση Γ (Δήμοι Τεμπών, Τυρνάβου, Ελασσόνας, Αγιάς, Λαρισαίων, Φαρκαδόνας, Κιλελέρ, Παλαμά, Μουζακίου, Τρικκαίων και Καρδίτσας): 293 σημεία αστοχίας, προϋπολογισμός δημοπράτησης 184.00.000 ευρώ (με ΦΠΑ), άρα 148 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ, δηλαδή μέσος όρος περίπου 506 χιλιάδες ευρώ ανά σημείο αστοχίας. Ανάδοχος ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ με προσφερθείσα έκπτωση 4,8% και συμβατικό τίμημα 141 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ.
• Σύμβαση Δ (Δήμοι Ιστιαίας-Αιδηψού, Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας, Δομοκού, Λαμίας, Αλμυρού, Φαρσάλων και Σοφάδων): 146 σημεία αστοχίας, προϋπολογισμός δημοπράτησης 170.000.000 ευρώ (με ΦΠΑ), άρα 137 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ, δηλαδή μέσος όρος περίπου 938 χιλιάδες ευρώ ανά σημείο αστοχίας. Ανάδοχος ΑΒΑΞ ΑΕ με προσφερθείσα έκπτωση 4,9% και συμβατικό τίμημα 130 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ.

(1.β) Τα σιδηροδρομικά έργα

Στις Συμβάσεις Α, Β και Γ τα σιδηροδρομικά έργα αφορούν την υποδομή και την επιδομή των γραμμών, τα πρανή, την υδραυλική λειτουργία των έργων, τη χρήση βαρέος τύπου υλικώνκλπ, ενώ η Σύμβαση Δ αφορά ειδικές εργασίες αποκατάστασης συστημάτων σηματοδότησης, ETCS, τηλεδιοίκησης και ηλεκτροκίνησης.

Για τις Συμβάσεις Α, Β και Γ εστάλησαν προσκλήσεις στις τέσσερις εταιρείες (ΤΕΡΝΑ ΑΕ, ΜΕΤΚΑ ΑΤΕ, ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, ΑΒΑΞ ΑΕ), δόθηκαν οι προσφορές και τα αποτελέσματα είναι τα εξής:

• Σύμβαση Α:Προϋπολογισμός δημοπράτησης 173.600.000 ευρώ (με ΦΠΑ). Ανάδοχος ΜΕΤΚΑ ΑΤΕ με προσφερθείσα έκπτωση 4,0 % και συμβατικό τίμημα 134 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ.
• Σύμβαση Β: Προϋπολογισμός δημοπράτησης 57.660.000 ευρώ (με ΦΠΑ). Ανάδοχος ΑΒΑΞ ΑΕ με προσφερθείσα έκπτωση 4,1 % και συμβατικό τίμημα 45 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ.
• Σύμβαση Γ: Προϋπολογισμός δημοπράτησης 181.660.000 ευρώ (με ΦΠΑ). Ανάδοχος ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ με προσφερθείσα έκπτωση 4,0 % και συμβατικό τίμημα 141 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ.

Για τη Σύμβαση Δ εστάλησαν προσκλήσεις στις γνωστές τέσσερεις εταιρείες (ΤΕΡΝΑ ΑΕ, ΜΕΤΚΑ ΑΤΕ, ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, ΑΒΑΞ ΑΕ) και σε δύο ακόμα. Δεν γνωρίζουμε αν έδωσαν προσφορά άλλες εταιρείες πέραν της ALSTOM. Αποτέλεσμα:

• Σύμβαση Δ: Προϋπολογισμός δημοπράτησης 37.200.000 ευρώ (με ΦΠΑ). Ανάδοχος ALSTOMTRANSPORTSA με προσφερθείσα έκπτωση 4,2 % και συμβατικό τίμημα 28 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ.

(1.γ) Συμπεράσματα

Από όσα αναφέρθηκαν προκύπτουν τα εξής:

Οι οκτώ εργολαβίες δημοπρατήθηκαν με συνολικό προϋπολογισμό 1.349.820 ευρώ με ΦΠΑ ή 1.088.565 ευρώ χωρίς ΦΠΑ, τα συμβατικά τιμήματα που προσφέρθηκαν κατά τη διαδικασία που ακολουθήθηκε είναι περίπου 1.037.000 εκατομμύρια ευρώχωρίς ΦΠΑ ή 1.285.000 ευρώ με ΦΠΑ και η κατανομή τους ανά εταιρεία είναι:

ΤΕΡΝΑ ΑΕ: 418 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ (40 %)

ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ: 282 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ (27 %)

ΑΒΑΞ ΑΕ: 175 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ (17 %)

ΜΕΤΚΑ ΑΤΕ: 134 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ (13 %)

ALSTOM TRANSPORT SA: 28 εκατομμύρια ευρώ χωρίς ΦΠΑ (3 %)

Ένα στοιχείο που οφείλουμε να επισημάνουμε είναι ότι οι προσφερθείσες εκπτώσεις κυμάνθηκαν μεταξύ 4 % και 5 %,πράγμα που στους κανονικούς διαγωνισμούς συμβαίνει όταν οι προϋπολογισμοί δημοπράτησης έχουν υπολογιστεί με μεγάλη ακρίβεια. Στις συγκεκριμένες εργολαβίες προφανώς δεν ήταν δυνατόν να γίνει κάτι τέτοιο.

Αυτά είναι τα αποτελέσματα μιας διαδικασίας μοιράσματος της μεγάλης πίτας των συγκεκριμένων έργων η οποία έσπασε σε δύο για να χτυπήσει λιγότερο στα μάτια της αγοράς και της κοινής γνώμης. Δύσκολος στόχος γιατί παραείναι προκλητικά και εξόφθαλμα όλα αυτά. Συνεχίζεται και λειτουργείτε με την λογική των καρτέλ. Φωνάζετε μερικές μεγάλες εταιρείες, τους δίνετε το μεγάλο κομμάτι της πίτας που υπάρχει και μην ξεχνάτε οι δύο εταιρείες είναι και πάροχοι ενέργειας. Δηλαδή έχετε δημιουργήσει ένα εντελώς ολιγοπωλιακό καθεστώς και οι μικρές κατασκευαστικές εταιρείες λειτουργούν μόνο ως υπεργολάβοι με τις τιμές που τους δίνουν οι μεγάλοι. Ας μιλήσουμε όμως για τις αντιδράσεις της αγοράς των δημοσίων έργων, δηλαδή των εργοληπτικών επιχειρήσεων.

(2) Ο κατασκευαστικός κόσμος και οι κυβερνητικές επιλογές

Ας θυμηθούμε την κοινή επιστολή που έστειλαν προς τον Υπουργό Υποδομών & Μεταφορών στις 2 Δεκεμβρίου 2024οι τρεις οργανώσεις των εργοληπτικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα «Πανελλήνια Ένωση Διπλωματούχων Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠΕΔΜΕΔΕ)», «Πανελλήνια Ένωση Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠEΣEΔE)», «Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιριών» (ΣΑΤΕ)», δηλαδή όλος ο κατασκευαστικός κόσμος της χώρας, στην οποία

(α) ξεκινούν ότι «[…] πληροφορούμαστε ότι την τρέχουσα εβδομάδα έχει προγραμματιστεί η αποστολή προσκλήσεων σε τέσσερις εργοληπτικές επιχειρήσεις 7ης τάξης […]»,

(β) θυμίζουν ότι «[…] σας έχει επισημανθεί κατ’ επανάληψη ότι οι τέσσερις εν λόγω εργοληπτικές επιχειρήσεις έχουν ήδη συγκεντρώσει υπερβολικά υψηλό ανεκτέλεστο συμβάσεων τεχνικών έργων, περίπου 18 δις ευρώ και υφίσταται έντονος προβληματισμός για τη δυνατότητά τους να ανταπεξέλθουν σε αυτό, σε έγκαιρο χρόνο και τίμημα, αφού ο μέσος όρος του κύκλου εργασιών τους στα τρία (3) τελευταία χρόνια κυμαίνεται στα 2,5 δις περίπου […]»,

(γ) παρατηρούν ότι «[…] το συμβατικό αντικείμενο των εν λόγω έργων προέκυψε από τη συνένωση των προϋπολογισμών των επιμέρους έργων του εκάστου Δήμου της Θεσσαλίας, κατά παράβαση των Ευρωπαϊκών Οδηγιών και της Βασικής Αρχής της Αναλογικότητας, αποκλείοντας τη συμμετοχή όλων των εργοληπτικών εταιρειών από 6ης τάξης και κάτω, που θα σήμαινε αύξηση του ανταγωνισμού και ωφέλεια στον χρόνο εκτέλεσής τους […]»

(δ) για να καταλήξουν (απευθυνόμενες στον Υπουργό, θυμίζουμε)

«[…] Είναι πλέον φανερό - και φροντίζετε να το κάνετε σαφές σε όλους τους τόνους - ότι για το Υπουργείο υπάρχουν μόνο τέσσερις εταιρείες που έχουν δικαίωμα πρόσβασης σε όλα τα δημοπρατούμενα έργα στη χώρα, οι οποίες, λειτουργώντας και υπό ένα συνεργατικό περιβάλλον, έχουν εξασφαλίσει υπογεγραμμένες συμβάσεις ύψους 18 δις ευρώ, με πολύ ευνοϊκούς όρους, αποκτώντας σχεδόν όλο το μερίδιο της συνολικής αγοράς, με την ενθάρρυνση της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου.[…]»

Δεν εισακούστηκαν οι διαμαρτυρίες τους και προχώρησαν οι διαδικασίες με την αποστολή προσκλήσεων στις τέσσερις μόνο εταιρείες στις 10 Δεκεμβρίου 2024. Τα συμπεράσματα δικά σας και δικά μας.(ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στο ένα πολύ ειδικό έργο [σηματοδότησης, τηλεδιοίκησης και ηλεκτροκίνησης σιδηροδρομικής γραμμής] εστάλησαν προσκλήσεις και σε άλλες δύο εταιρείες γιατί δεν μπορούσε να υλοποιηθεί από κάποια εκ των τεσσάρων).

Ακολούθησε επιστολή προς τον Πρωθυπουργό, στις 16 Δεκεμβρίου 2024, με παρόμοιο αντικείμενο, στην οποία οι τρεις οργανώσεις,

(α) Ξεκινούν «Με την παρούσα επιστολή, θέλουμε να εκφράσουμε την έντονη διαμαρτυρία των μελών μας, για το γεγονός ότι σε όλους ανεξαιρέτως τους διαγωνισμούς αποκατάστασης των καταστροφών που προκάλεσαν οι θεομηνίες "Daniel” και"Elias“ στην Περιφέρεια Θεσσαλίας επιλέχθηκε η διαγωνιστική διαδικασία χωρίς δημοσίευση διακήρυξης και τευχών και τελικά η ανάθεση των έργων μονοσήμαντα θα καταλήξει στις τέσσερις μόνο εταιρείες 7ης τάξεως.»

(β) αναφέρουν ότι «[…] ο ν. 4412/2016 αποτελεί βασικό νομικό πλαίσιο για τη διασφάλιση της διαφάνειας, της ανταγωνιστικότητας και της νομιμότητας στη διαδικασία των δημόσιων συμβάσεων. Η μη εφαρμογή των διατάξεών του υπονομεύει τη διαφάνεια, τη δίκαιη και ίση μεταχείριση των υποψήφιων φορέων και την αξιοπιστία της διοίκησης […]», και ενώ

(β) αναγνωρίζουν την ανάγκη ύπαρξης νομοθετικού πλαισίου για την «αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και των θεομηνιών» (ν. 5049/2023), εντούτοις

(γ) τονίζουν ότι αυτό πρέπει «(να) αποτελεί εξαιρετική διαδικασία εφαρμογής για μεμονωμένες περιπτώσεις»,ζητούν «τήρηση των διατάξεων του ν. 4412/2016 που περιλαμβάνουν ρητές προβλέψεις για: τη διαφάνεια και τη δημοσιότητα της διαδικασίας, την ίση μεταχείριση και την ανταγωνιστικότητα, την αποφυγή πρακτικών που μπορεί να οδηγήσουν σε μεροληψία ή αδιαφανείς επιλογές»

(δ) και κατέληγαν (απευθυνόμενες στον Πρωθυπουργό, θυμίζουμε)

«Έχοντας την πεποίθηση ότι οι αποφάσεις Σας θα είναι οι ενδεδειγμένες για την αποκατάσταση των κατεστραμμένων από την θεομηνία υποδομών της χώρας, ταυτόχρονα όμως με την διατήρηση του κατασκευαστικού δυναμικού της χώρας με εξασφάλιση αντικείμενου εργασίας για όλες τις επιχειρήσεις του κατασκευαστικού κλάδου, παρακαλούμε για την παρέμβαση Σας, ώστε να κληθούν στην διαδικασία για να συμμετέχουν στους διαγωνισμούς των έργων αυτών και οι εταιρείες μέλη μας λοιπών τάξεων ΜΗΤΕ. »

Δεν επιβεβαιώθηκε η πεποίθησή τους για ενδεδειγμένες διορθωτικές αποφάσεις του Πρωθυπουργού. Ξανά, τα συμπεράσματα δικά σας και δικά μας.

(3) Και ένα γενικότερο σχόλιο για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί

Για να καταλάβουμε τι ακριβώς εξελίσσεται στον χώρο των υποδομών και στον ολοένα και περισσότερο αυξανόμενο ρόλο των τεσσάρων-πέντε μεγάλων εταιρειών (πρέπει να προσθέσουμε στις προαναφερθείσες και την ΙΝΤΡΑΚΑΤ) αρκεί να ρίξουμε μια ματιά σταστοιχεία των αυτοκινητοδρόμων με παραχώρηση και, βέβαια, στους πίνακες με τα εν εξελίξει έργα ΣΔΙΤ, από όπου προκύπτει, αν τελικά συμβασιοποιηθούν, από το 2028 - 2029 και για τα επόμενα 25 – 30 χρόνια θα καταβάλλει το ελληνικό κράτος ετήσιες δόσεις (τις περίφημε πληρωμές διαθεσιμότητας) εκατοντάδων εκατομμυρίων σε κάθε μια από τις εταιρείες αυτές.

Κι ένα ακόμη συμπέρασμα: Ούτε και αυτή η διαδικασία που ακολουθήθηκε για την αποκατάσταση βλαβών και καταστροφών στις οδικές και σιδηροδρομικές υποδομές στις Περιφέρειες Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας που συνέβησαν από τα έντονα καιρικά φαινόμενα ‘Daniel’ και ‘Elias’, τον Σεπτέμβριο του 2023 επιτάχυνε την αποκατάσταση των βλαβών. Γιατί είμαστε ενάμιση χρόνο μετά την εμφάνιση των φαινομένων και τα έργα ούτε καν έχουν αρχίσει, για τις συμβάσεις μιλάμε σήμερα. Μέσα σε ενάμιση χρόνο κ. Υπουργέ θα μπορούσατε να έχετε ακολουθήσει και κανονική διαγωνιστική διαδικασία. Την απόφαση για την διαδικασία με διαπραγμάτευση την βγάλατε μετά από ένα χρόνο. Άρα τι κάνετε; Συντηρείτε τα καρτέλ, τα οποία σας συντηρούν σε όλους τους τομείς στον κατασκευαστικό τομέα, στην ενέργεια παντού και έχετε στραγγαλίσει την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα σε όλη την χώρα. Γιατί αυτά τα έργα στην πραγματικότητα οι μικρομεσαίοι θα τα κάνουν. Αλλά με τις τιμές σχεδόν κόστους που θα τους αναγκάσουν να κάνουν τα έργα αυτά οι μεγάλες εταιρείες. Αυτοί είστε και ο λαός σας έχει πάρει χαμπάρι».