Οι θεραπευτικές ιδιότητες του κράταιγου και πώς να τον χρησιμοποιήσετε

Όνομα: Κράταιγος

Επιστημονική ονομασία: Κράταιγος – Crataegus

Οικογένεια: Ροδοειδή

Άλλα ονόματα: Μουρτζιά, τρικουκιά, μουμουτζελιά, κουδουμηλιά, τσαπουρνιά, ξαγκαθιά, ξανθή

Περιγραφή του Κράταιγου

Ο κράταιγος είναι ένα μικρό φυλλοβόλο δένδρο με λευκό φλοιό, κοφτερά αγκάθια, λευκά αρωματικά λουλούδια και εξαιρετικούς κόκκινους καρπούς που μοιάζουν με μικρά μήλα. Το ύψος του μπορεί να φτάσει και τα 5 μέτρα. Τα άνθη του εμφανίζονται από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο, ανάλογα με το υψόμετρο, έχουν μήκος 1-1,5 εκατοστά με 5 λευκά πέταλα και 2-3 λευκοπράσινους στύλους.

Οι καρποί του περιέχουν 2-3 κουκούτσια, είναι ωοειδείς με διάμετρο 8-12 χιλιοστά και έχουν ανοικτό κόκκινο χρώμα. Συλλέγονται το Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο. Οι σπόροι χρειάζονται 18 μήνες για να φυτρώσουν, αλλά τα δένδρα συνήθως καλλιεργούνται από μοσχεύματα.

Ο κράταιγος προσαρμόζεται εύκολα σε διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκες, αντέχει σε ποικιλία εδαφών αλλά προτιμά τα ελαφρώς αλκαλικά, πλούσια και υγρά εδάφη. Κάποια είδη του προτιμούν πολύ ηλιακό φως, ενώ άλλα ευδοκιμούν καλύτερα σε μερικώς σκιερά μέρη. Θα τον συναντήσουμε σε φράκτες, δάση και πετρώδεις περιοχές. Συχνά φύεται σαν θάμνος και είναι πλατειά διαδεδομένος σε όλη την Ευρώπη ενώ στην Ελλάδα θεωρείται ένας από τους πολύ κοινούς θάμνους. Γενικά, τον συναντάμε σε όλες τις εύκρατες περιοχές του βορείου ημισφαιρίου.

Ορισμένα από τα είδη του και ιδίως εκείνα που φύονται στις παραμεσόγειες περιοχές, όπως για παράδειγμα το είδος κράταιγος ο αζαρόλος είναι εξαιρετικά ανθεκτικά στην ξηρασία. Το γένος του κράταιγου περιλαμβάνει περί τα 200 είδη. Στην Ελλάδα συναντάμε κυρίως, τα είδη κράταιγος ο ανατολικός, κράταιγος ο λείος, κράταιγος ο πυκνόβολος, κράταιγος ο ποντικός κ.α. Από τον κράταιγο, χρησιμοποιούμε τους καρπούς και τα άνθη, φρέσκα ή αποξηραμένα.

Συστατικά του Κράταιγου

Τα φύλλα, τα άνθη και οι καρποί περιέχουν φλαβονοειδή. Τα φλαβονοειδή έχουν συνεργική δράση με τη βιταμίνη C, καθώς την σταθεροποιούν, προστατεύοντάς την από την οξείδωση, με συνέπεια να αυξάνουν τα ενδοκυτταρικά της επίπεδα. Επιπλέον, τα φλαβονοειδή παρουσιάζουν σταθεροποιητική δράση έναντι του κολλαγόνου. Το κολλαγόνο είναι η πρωτεΐνη του σώματος που είναι υπεύθυνη για την ακεραιότητα των τενόντων, των χόνδρων και των συνδέσμων.

Περιέχει λευκο-ανθοκυανιδίνες, καθώς και τριτερπενικά παράγωγα, όπως την κραταιγολακτόνη, που περιέχει κραταιγολικό, ουρσολικό και ολεανολικό οξύ. Περιέχει ακόμη, σαπωνίνες, τανίννες, κυανούχους γλυκοζίτες, αμίνες, πολυφαινόλες και κουμαρίνες.

Διαβάστε επίσης πως θα φτιάξετε τσάι κράταιγου και τα οφέλη του: Τσάι κράταιγου, το τσάι που αγαπά την καρδιά σας

Ιστορία και παράδοση

Οι αρχαιολόγοι έχουν βρει σπόρους κράταιγου που χρονολογούνται από τη νεολιθική εποχή – δείγμα ότι το φυτό ήταν βρώσιμο από τότε. Για τους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους είχε μεγάλη συμβολική σημασία και συνδεόταν με την ελπίδα, το γάμο και τη γονιμότητα. Οι Ελληνίδες νύφες αρωματίζονταν με λουλούδια κράταιγου, ενώ οι γαμπροί κρατούσαν μπουκέτα από το φυτό.

Οι Ρωμαίοι έβαζαν φύλλα του στις κούνιες των μωρών, ώστε να απομακρύνονται τα κακά πνεύματα. Για τους χριστιανούς, ωστόσο, ήταν ένα δυσοίωνο φυτό, καθώς το ακάνθινο στεφάνι του Χριστού λέγεται ότι ήταν φτιαγμένο από αυτόν.

Έτσι, το φυτό έγινε σύμβολο της κακής τύχης και του θανάτου, παρόλο που ο Διοσκουρίδης τον 1ο μ.Χ αιώνα, ανάφερε ήδη τον κράταιγο, σαν θεραπευτικό βότανο. Η σύνδεση του με το θάνατο οφείλεται στη δυσάρεστη οσμή που αναδίδουν ορισμένα ευρωπαϊκά είδη του φυτού, η οποία μοιάζει με αυτή που ανέδιδαν τα πτώματα από τις επιδημίες βουβωνικής πανώλης.

Οι βοτανολογίες του 16ου και του 18ου αιώνα, τον αναφέρουν σαν διουρητικό και σαν γιατρικό για τις πέτρες των νεφρών και της ουροδόχου κύστης.

Πολύ αργότερα και παρά την κακή του φήμη, άρχισε να χρησιμοποιείται ως ιατρικό βότανο, για την αντιμετώπιση της νεφρολιθίασης αλλά και των καρδιακών προβλημάτων (ιδιαίτερα της στηθάγχης και της υπέρτασης).

Στη σύγχρονη εποχή, μόλις κατά το τέλος του 19ου αιώνα, ένας Ιρλανδός γιατρός διαπίστωσε τη θεραπευτική του αξία και έκτοτε, ο κράταιγος, αναγνωρίστηκε ως ένα πολύτιμο βότανο για τα προβλήματα του κυκλοφορικού και της καρδιάς.

Στην Κίνα οι καρποί του θεωρούνται χωνευτικοί ενώ στη Γαλλία χρησιμοποιούνται κατά της δυσπεψίας και της διάρροιας.

Κράταιγος: Θεραπευτικές δράσεις και χρήσεις

-είναι ένα εξαιρετικό καρδιοτονωτικό. Ανοίγει τις στεφανιαίες αρτηρίες, βελτιώνοντας την παροχή αίματος στον καρδιακό μυ. Έτσι, η καρδιά δυναμώνει και χτυπά πιο δυνατά και ικανοποιητικά. Ομαλοποιεί τους καρδιακούς κτύπους, κάτι που είναι ζωτικής σημασίας για την καλή λειτουργία της καρδιάς.
-διευρύνει τα αιμοφόρα αγγεία σε άλλα σημεία του σώματος, επιτρέποντας στο αίμα να κυκλοφορεί πιο ελεύθερα, με λιγότερη πίεση προ της καρδιά.
-μειώνει τη χοληστερίνη
-βοηθά στην αντιμετώπιση των αρρυθμιών, της ταχυκαρδίας, της υπέρτασης και της υπότασης
-δρα κατά των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης
-είναι σπασμολυτικός, καταπραϋντικός και αποτελεσματικός για την καταπολέμηση της αϋπνίας που οφείλεται σε νευρική υπερένταση, αφού ελαττώνει τις εξάψεις του νευρικού συστήματος.
-σε συνδυασμό με το γκίνγκο (Ginkgo biloba), χρησιμοποιείται για να ενισχύσει την κακή μνήμη.
-είναι αντιοξειδωτικός
-προφυλάσσει από την αρτηριοσκλήρυνση
-σαν μακροπρόθεσμη θεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια, σε περιπτώσεις καρδιακής ανεπάρκειας ή αδυναμίας

-δρα προληπτικά για τη διατήρηση της υγείας της καρδιάς
-είναι αντιπυρετικός
-έχει ευρύ φάσμα εφαρμογής σαν νευροτονωτικό. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για όλες τις αντιδράσεις στρες, για τη συναισθηματική ένταση και την ανησυχία, βοηθάει στη βελτίωση της διάθεσης σε περίπτωση κατάθλιψης και καταπραϋνει τους νευρικούς πόνους
-βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος μέσα στο κεφάλι και ως εκ τούτου αυξάνει την ποσότητα του οξυγόνου στον εγκέφαλο.
-τονώνει σε περίπτωση κόπωσης

Παρασκευή – δοσολογία

Έγχυμα

Ρίχνουμε 1 φλιτζάνι βραστό νερό σε 2 κ.γ καρπούς κράταιγου και το αφήνουμε για 20 λεπτά. Πίνουμε 3 φορές την ημέρα για μεγάλο διάστημα.

Βάμμα

2-4 ml βάμματος ή 10-30 σταγόνες σε ½ ποτήρι νερό, τρεις φορές την ημέρα.

Αφέψημα για τη νευρική αϋπνία

Σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό ρίχνουμε 2 κ.σ άνθη κράταιγου. Αφήνουμε 15 λεπτά και πίνουμε 3 τέτοια φλιτζάνια την ημέρα, για 1 μήνα.

Κατάπλασμα για τη στηθάγχη, ταχυπαλμία, ρευματισμούς και λουμπάγκο

Κοπανίζουμε φρέσκα λουλούδια και καρπούς, τα ζεσταίνουμε για λίγα λεπτά σε χλιαρό φούρνο και τα βάζουμε για 5 λεπτά στο πονεμένο μέρος.

Τσάι τονωτικό για την καρδιά

Σε 1 λίτρο νερό, βράζουμε 10 γρ. άνθη κράταιγου. Πίνουμε 3 φλιτζάνια την ημέρα.

Για τον πυρετό

Ρίχνουμε 10 πρέζες ψιλοκομμένο κορμό σε 1 λίτρο βρασμένο νερό και πίνουμε όλο το αφέψημα με μικρά ποτηράκια σε 48 ώρες.

Ενδιαφέροντα στοιχεία για τον κράταιγο

-για την αντιμετώπιση της υπέρτασης και του κυκλοφορικού συστήματος μπορεί να συνδυαστεί με τίλιο, ιξό και αχιλλέα
-δεν χρειάζεται πότισμα και είναι ιδανικός για τη δημιουργία προστατευτικού φράχτη
-Τα περισσότερα είδη του κράταιγου είναι δέντρα ή θάμνοι ακανθοφόροι, ορισμένα είδη χρησιμοποιούνται ως καλλωπιστικά φυτά και άλλα για τον εμβολιασμό οπωροφόρων όπως η αχλαδιά ή η μουσμουλιά
-Η επιτροπή Ε για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των φυτικών φαρμάκων για λογαριασμό της γερμανικής κυβέρνησης, λέει ότι ο κράταιγος, δεν έχει καμία αλληλεπίδραση με άλλα φάρμακα
-τα αποτελέσματα από τη χρήση του κράταιγου δεν είναι άμεσα ορατά. Η θεραπεία για να αποδώσει, θα πρέπει να συνεχιστεί για πολύ καιρό.

Προφυλάξεις – Παρενέργειες

Ο κράταιγος παρουσιάζει πολύ μικρή τοξικότητα, είναι ασφαλές βότανο και δεν παρουσιάζει αλληλεπίδραση με άλλα φάρμακα, ωστόσο, είναι καλό να συμβουλεύεστε το γιατρό σας πριν τη χρήση του, ιδιαίτερα αν ακολουθείτε κάποια φαρμακευτική αγωγή.

Photo: Author/Depositphotos  

Πηγή:enallaktikidrasi.com