Πλαστικά απόβλητα και ανακύκλωση στην ΕΕ: γεγονότα και αριθμοί

Η παραγωγή πλαστικών έχει αυξηθεί εκθετικά σε λίγες δεκαετίες - από 1,5 εκατομμύρια τόνους το 1950 σε 359 εκατομμύρια τόνους το 2018 παγκοσμίως - και μαζί με την ποσότητα των πλαστικών απορριμμάτων. Μετά από μια απότομη πτώση της παραγωγής κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020 λόγω της πανδημίας Covid-19, η παραγωγή ανέκαμψε ξανά το δεύτερο εξάμηνο του έτους.

Η ΕΕ λαμβάνει ήδη μέτρα για τη μείωση της ποσότητας των πλαστικών απορριμμάτων, αλλά τι συμβαίνει στα απόβλητα που παράγονται παρά όλες τις προσπάθειες; Και πώς μπορούν να αυξηθούν τα ποσοστά ανακύκλωσης πλαστικών;

Επεξεργασία πλαστικών απορριμμάτων στην Ευρώπη

Στην Ευρώπη, η ανάκτηση ενέργειας είναι ο πιο χρησιμοποιημένος τρόπος απόρριψης πλαστικών απορριμμάτων, ακολουθούμενη από ανακύκλωση. Περίπου το 25% όλων των παραγόμενων πλαστικών απορριμμάτων είναι χωματερή.

Το ήμισυ του πλαστικού που συλλέγεται για ανακύκλωση εξάγεται για επεξεργασία σε χώρες εκτός της ΕΕ. Οι λόγοι εξαγωγής περιλαμβάνουν την έλλειψη χωρητικότητας, τεχνολογίας ή οικονομικών πόρων για την τοπική επεξεργασία των αποβλήτων.

Προηγουμένως, ένα σημαντικό μερίδιο των εξαγόμενων πλαστικών απορριμμάτων είχε αποσταλεί στην Κίνα, αλλά οι πρόσφατοι περιορισμοί στις εισαγωγές πλαστικών απορριμμάτων στην Κίνα είναι πιθανό να μειώσουν περαιτέρω τις εξαγωγές της ΕΕ. Αυτό θέτει τον κίνδυνο αυξημένης αποτέφρωσης και υγειονομικής ταφής πλαστικών απορριμμάτων στην Ευρώπη. Εν τω μεταξύ, η ΕΕ προσπαθεί να βρει κυκλικούς και φιλικούς προς το κλίμα τρόπους διαχείρισης των πλαστικών απορριμμάτων της.

Το χαμηλό μερίδιο της ανακύκλωσης πλαστικών στην ΕΕ σημαίνει σημαντικές απώλειες τόσο για την οικονομία όσο και για το περιβάλλον. Εκτιμάται ότι το 95% της αξίας των πλαστικών υλικών συσκευασίας χάνεται στην οικονομία μετά από έναν σύντομο κύκλο πρώτης χρήσης.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι ερευνητές εκτιμούν ότι η παραγωγή και η αποτέφρωση πλαστικού άντλησαν πάνω από 850 εκατομμύρια τόνους αερίων θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα το 2019. Μέχρι το 2050, αυτές οι εκπομπές θα μπορούσαν να αυξηθούν σε 2,8 δισεκατομμύρια τόνους, μέρος των οποίων θα μπορούσε να αποφευχθεί μέσω καλύτερης ανακύκλωσης.

Διαβάστε περισσότερα σχετικά με τη διαχείριση αποβλήτων στην ΕΕ

Προβλήματα με την ανακύκλωση πλαστικών

Τα κύρια ζητήματα που περιπλέκουν την ανακύκλωση πλαστικών είναι η ποιότητα και η τιμή του ανακυκλωμένου προϊόντος, σε σύγκριση με το αντίστοιχο μη ανακυκλωμένο προϊόν. Οι πλαστικοί επεξεργαστές απαιτούν μεγάλες ποσότητες ανακυκλωμένου πλαστικού, κατασκευασμένες σύμφωνα με αυστηρά ελεγχόμενες προδιαγραφές και σε ανταγωνιστική τιμή.

Ωστόσο, δεδομένου ότι τα πλαστικά προσαρμόζονται εύκολα στις ανάγκες - λειτουργικές ή αισθητικές - κάθε κατασκευαστή, η ποικιλία της πρώτης ύλης περιπλέκει τη διαδικασία ανακύκλωσης, καθιστώντας την δαπανηρή και επηρεάζοντας την ποιότητα του τελικού προϊόντος. Κατά συνέπεια, η ζήτηση για ανακυκλωμένα πλαστικά αυξάνεται ραγδαία, αν και το 2018 αντιπροσώπευε μόνο το 6% της ζήτησης πλαστικών στην Ευρώπη.

Μάθετε περισσότερα σχετικά με τα σχέδια της ΕΕ για επίτευξη κυκλικής οικονομίας έως το 2050, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των πλαστικών

Λύσεις της ΕΕ για αύξηση των ποσοστών ανακύκλωσης

Τον Μάιο του 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για την αντιμετώπιση του θέματος των πλαστικών απορριμμάτων θαλάσσης . Περιλαμβάνει απαγόρευση της ΕΕ για την παραγωγή των κορυφαίων 10 πλαστικών μίας χρήσης που βρίσκονται στις ευρωπαϊκές παραλίες από τις 3 Ιουλίου 2021.

Ως μέρος της Πράσινης Συμφωνίας , το 55% των απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών θα πρέπει να ανακυκλωθούν έως το 2030. Αυτό θα σήμαινε καλύτερο σχεδιασμό για ανακύκλωση, αλλά οι ευρωβουλευτές πιστεύουν ότι χρειάζονται επίσης μέτρα για την τόνωση της αγοράς ανακυκλωμένου πλαστικού.

Αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν:

• Δημιουργία ποιοτικών προτύπων για δευτερεύοντα πλαστικά
• Ενθάρρυνση της πιστοποίησης προκειμένου να αυξηθεί η εμπιστοσύνη τόσο της βιομηχανίας όσο και των καταναλωτών
• Εισαγωγή υποχρεωτικών κανόνων σχετικά με το ελάχιστο ανακυκλωμένο περιεχόμενο σε ορισμένα προϊόντα
• Ενθάρρυνση των χωρών της ΕΕ να εξετάσουν το ενδεχόμενο μείωσης του ΦΠΑ σε ανακυκλωμένα προϊόντα

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υποστήριξε επίσης τον περιορισμό των ελαφρών πλαστικών σακουλών στην ΕΕ το 2015.

Επιπλέον, οι ευρωβουλευτές κάλεσαν την Επιτροπή να αναλάβει δράση κατά των μικροπλαστικών .