Σκρέκας για την Ημέρα Ενημέρωσης για την Απώλεια και τη Σπατάλη Τροφίμων: «Πράξη πολλαπλά υπεύθυνη η μείωση της παραγωγής αποβλήτων τροφίμων»

Στη σημερινή εποχή στην οποία μαίνονται επισιτιστικές κρίσεις σε όλο και περισσότερα μέρη του πλανήτη, ο ΟΗΕ αποδεικνύει ότι περίπου το 17% της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων σπαταλιέται ή χάνεται, υπονομεύοντας τη βιωσιμότητα των συστημάτων διατροφής. Η 29^η Σεπτεμβρίου είναι χαρακτηρισμένη ως Ημέρα Ενημέρωσης για την απώλεια και τη σπατάλη τροφίμων και αποβλήτων.

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, δήλωσε: «Η μείωση της σπατάλης τροφίμων, μέσα από υιοθέτηση νέων βιώσιμων συμπεριφορών από τους πολίτες, τη βιομηχανία τροφίμων, τον επισιτιστικό κλάδο και ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα, είναι μια πράξη πολλαπλά υπεύθυνη. Μια πράξη σεβασμού απέναντι στο Περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους, που δεν είναι ανεξάντλητοι. Η Κυβέρνηση την άνοιξη ενέκρινε το πρώτο Εθνικό Σχέδιο για τη μείωση της παραγωγής αποβλήτων τροφίμων, το οποίο περιλαμβάνει 71 δράσεις. Πιστή στο αξίωμα «υπεύθυνος πολίτης είναι ο ενημερωμένος πολίτης», η Κυβέρνηση θα συνεχίσει την εκστρατεία ανάδειξης της ανάγκης μείωσης των αποβλήτων τροφίμων».

Η Διεθνής Ημέρα Ευαισθητοποίησης για την Απώλεια και τη Σπατάλη Τροφίμων είναι μια ευκαιρία για πρόσκληση σε δράση, τόσο του δημόσιου τομέα σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο, όσο και του ιδιωτικού, σε επίπεδο επιχειρήσεων και ιδιωτών, ώστε να ιεραρχήσουν τις δράσεις και να προχωρήσουν σε καινοτόμες μεθόδους και πρακτικές για τη μείωση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων.

Μία από τις βασικές προτεραιότητες και δράσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, που προωθούνται μέσω του Εθνικού Προγράμματος Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων, αφορούν σε:

–          Απόβλητα Τροφίμων (αντιστοιχούν σε ποσοστό περίπου 37% των αστικών αποβλήτων).

–          Σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων, αλλά και μη νομοθετικών μέτρων, που αποσκοπούν στην πρόληψη και τη μείωση της δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων κατά την πρωτογενή παραγωγή, την επεξεργασία και τη μεταποίηση, το λιανικό εμπόριο και άλλες μορφές διανομής τροφίμων.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος κι Ενέργειας έχει προχωρήσει σε σειρά σχετικών νομοθετικών ρυθμίσεων.

Ειδικότερα, τον Ιούλιο 2021 τέθηκε σε ισχύ ο νέος νόμος πλαίσιο για τα απόβλητα (Ν. 4819/2021), που θεσπίζει το κατάλληλο πλαίσιο για:

–  την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων,

– τις υποχρεώσεις των επιχειρήσεων που εμπλέκονται στη βιομηχανία τροφίμων,

– τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας παρακολούθησης των παραγόμενων αποβλήτων τροφίμων και των πλεονασμάτων τροφίμων που θα καταχωρούνται από τις υπόχρεες επιχειρήσεις,

– την ενθάρρυνση της δωρεάς και αναδιανομής τροφίμων για ανθρώπινη κατανάλωση μέσω του καθορισμού υποχρεώσεων των δωρητών και δωρεοδόχων , της διεύρυνσης φορολογικών κινήτρων για δωρεά τροφίμων κ.α.,

– την πρόβλεψη κατάρτισης εκπαιδευτικού υλικού για μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Τον Ιούνιο 2021 εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο το νέο Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων για την περίοδο 2021-2030, σύμφωνα με το οποίο τα «απόβλητα τροφίμων» αποτελούν πλέον ρεύμα προτεραιότητας, σε πλήρη εναρμόνιση με τις επιταγές της αναθεωρημένης οδηγίας πλαίσιο για τα απόβλητα.

Δεδομένης της μεγάλης σημασίας ανάληψης δράσεων πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων, το Εθνικό Πρόγραμμα προέβλεπε την εκπόνηση ειδικού προγράμματος πρόληψης, το οποίο και υλοποιήθηκε στα πλαίσια του ευρωπαϊκού έργου LIFE IP CEI Greece «Εφαρμογή της Κυκλικής Οικονομίας στην Ελλάδα».

Μέσω του προγράμματος Life προωθούνται:

–          Η ανάπτυξη μεθοδολογίας και η μέτρηση της παραγωγής αποβλήτων τροφίμων

–          Η δημιουργία πλατφόρμας για την αναδιανομή αποβλήτων τροφίμων

–          Καλές πρακτικές – δράσεις πρόληψης αποβλήτων τροφίμων

Ήδη το 2022, αναπτύχθηκε ειδική πλατφόρμα στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (ΗΜΑ) για την καταγραφή των αποβλήτων τροφίμων (ποσοτήτων έτους 2020 και 2021) από συγκεκριμένες κατηγορίες δραστηριοτήτων, όπως μεταποιητικές βιομηχανίες τροφίμων, ιχθυοκαλλιέργειες, κτηνοτροφικές και πτηνοτροφικές μονάδες. Η πλατφόρμα μετεξελίσσεται περαιτέρω προκειμένου – εντός του 2023 – να ενταχθούν όλες οι δραστηριότητες που προβλέπονται από τον Ν. 4819.

Αξίζει να σημειωθεί πως τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος κι Ενέργειας η πρωτοβουλία, «Συμμαχία για τη Μείωση Σπατάλης Τροφίμων», όπου συμμετέχουν δημόσιες αρχές, επαγγελματικοί φορείς, επιχειρήσεις τροφίμων και εστίασης από όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας, οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, φορείς της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας. Στόχος της Συμμαχίας είναι να περιοριστούν συντονισμένα οι επιπτώσεις της σπατάλης τροφίμων στο περιβάλλον, την οικονομία και το κοινωνικό σύνολο.