Οι αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας στην ψυχολογία των εφήβων

Άρθρο της Ιωάννας Σισμανίδου (Κοινωνιολόγος) 

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πανδημία έχει επηρεάσει όλη την ανθρωπότητα σε όλα τα επίπεδα της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης. Για τον λόγο αυτό διανύουμε μία πρωτόγνωρη κατάσταση, ένα μαραθώνιο αγώνα όπου χρειάζεται να έχουμε κουράγιο και επιμονή,  ώστε να φτάσουμε στο τέρμα της διαδρομής.

Oι έφηβοι συντελούν μία ξέχωρη ομάδα του γενικού πληθυσμού, οι οποίοι βιώνουν μία μεταβατική περίοδο αλλεπάλληλων αλλαγών. Πιο αναλυτικά, τον τελευταίο χρόνο οι αλλαγές στην καθημερινότητά τους με τα νέα μέτρα προστασίας για την αντιμετώπιση του Covid- 19  δημιούργησαν  μια μεταβατική περίοδο σε άλλη εποχή.

Αρχικά η πανδημία επηρέασε αρνητικά την ψυχική υγεία των εφήβων. Εκτενέστερα, οι γονείς των παιδιών παρατήρησαν μία έντονη κοινωνική αποστροφή, αισθήματα λύπης και κατάθλιψης,  θυμού, πλήξης και ανίας, νευρικότητα, συσσωρευμένο άγχος και ακανόνιστο πρόγραμμα ύπνου. Η αύξηση  των αρνητικών επιπτώσεων στην ψυχολογία οδήγησε σε μία «επερχόμενη πανδημία ψυχικών νοσημάτων», οι οποίες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα.

Σε πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ το 35% των γονέων  ανέφερε ότι η πανδημία και τα μέτρα περιορισμού επηρέασαν αρνητικά την ψυχοσύνθεση των εφήβων. Μεταξύ των άλλων οφείλουμε να υπογραμμίσουμε ότι περισσότερο καταθλιπτικά επεισόδια βιώνουν οι έφηβοι με συναισθηματικές διαταραχές όπως μελαγχολία, κατάθλιψη και κυκλοθυμία.

Αξίζει, επιπλέον να προσθέσουμε ότι η μείωση της φυσικής δραστηριότητας και άσκησης συνετέλεσε στην κοινωνική απομόνωση των παιδιών και στην αύξηση του σωματικού βάρους. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι οι έφηβοι αναγκάστηκαν να στερηθούν τους φίλους τους, τις εξόδους τους και κυρίως την ατομική τους ανεξαρτησία που όπως γνωρίζουμε για τους ίδιους είναι ζωτικής σημασίας.

Για  τους εφήβους η ζωή συνεχίζεται κάτω από διαφορετικές  συνθήκες. Η μαθητική τους ιδιότητα έχει τεθεί σε νέα βάση με τα μέχρι πρότινος δεδομένα. Η τηλεκπαίδευση έχει εισχωρήσει στην καθημερινότητά τους. Συνεπώς και η αύξηση της χρήσης του ηλεκτρονικού υπολογιστή θεωρείται δεδομένη. Εκτός από την τηλεκπαίδευση, οι έφηβοι χρησιμοποιούν τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τα κινητά τηλέφωνα για να επικοινωνήσουν με τους φίλους τους διαδικτυακά. Επιπρόσθετα τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν την τιμητική τους, καθώς οι νέοι περνούν αρκετό χρόνο της ημέρας τους παίζοντας, θεωρώντας ότι δεν έχουν κάποιον άλλο τρόπο να αξιοποιήσουν ποιοτικά τον ελεύθερό τους χρόνο. Πέραν αυτού αυξητική τάση παρατηρήθηκε στην παρακολούθηση των τηλεοπτικών προγραμμάτων, τα οποία αποτελούν για τους νέους άμεση διέξοδο από τις καταθλιπτικές σκέψεις που τους συνεπαίρνουν.

Ο εγκλεισμός και η απαγόρευση κυκλοφορίας επέφεραν μία σειρά από επιπτώσεις και στη σχέση των γονέων με τα παιδιά τους. Οι συνεχείς προστριβές και διαφωνίες συνετέλεσαν στην αλλοίωση των διαπροσωπικών τους σχέσεων. Η αυξητική τάση της ανεργίας η έλλειψη απαραίτητων πόρων, η ελλιπής πληροφόρηση, η κυριαρχία του φόβου αλλά και το στίγμα που συνοδεύει η νόσηση από Covid-19, διόγκωσε την ήδη υπάρχουσα επιβαρυμένη ψυχολογική κατάσταση των εφήβων. Διεισδύοντας περισσότερο στο θέμα διαπιστώνει κανείς ότι οι νέοι απομακρύνθηκαν από την παρέα συνομηλίκων και έχασαν την αίσθηση του ανήκειν και της ασφάλειας.

Εν κατακλείδι η πολύμηνη διάρκεια της απαγόρευσης της κυκλοφορίας επέφερε μια σειρά αρνητικών επιπτώσεων και προβλημάτων που συνεχώς συσσωρεύονται και μια κοινωνική αποστασιοποίηση η οποία μεγεθύνει την ανασφάλεια και το φόβο για το άγνωστο.

Δεδομένου των παραπάνω η προαγωγή της ψυχοσωματικής ισορροπίας και ψυχικής ευεξίας των εφήβων χρειάζεται περισσότερο από ποτέ να βρεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της επιστημονικής κοινότητας.

Στο πλαίσιο αυτό το Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Περιφερειακής Ενότητας Χανίων σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ, θέλοντας να ευαισθητοποιήσει τους γονείς με παιδιά στην εφηβεία σε θέματα υγιούς ανάπτυξης της προσωπικότητάς τους, πρόκειται να υλοποιήσει τη χρονική περίοδο Μάιο-Ιούνιο 2021 ομάδα γονέων με εφήβους.

Η ομάδα γονέων με εφήβους, η οποία θα έχει διάρκεια 7 συναντήσεων, με ημερομηνία έναρξης τη Δευτέρα 31 Μαΐου 2021 και ημερομηνία λήξης τη Δευτέρα 12 Ιουλίου 2021, θα πραγματοποιείται εβδομαδιαίως κάθε Δευτέρα 10:00-11:30 το πρωί στο χώρο του Κέντρου Πρόληψης (Μιχελιδάκη 17, 1ος όροφος). Η θεματολογία των συναντήσεων θα καθορίζεται κάθε φορά από τους προβληματισμούς των μελών της ομάδας. Η συμμετοχή στην ομάδα, η οποία θα είναι ολιγάριθμη και θα κρατηθεί σειρά προτεραιότητας, δεν απαιτεί καμία οικονομική επιβάρυνση.

Για πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής οι ενδιαφερόμενοι γονείς μπορούν να απευθύνονται στη γραμματεία του Κέντρου Πρόληψης στα τηλέφωνα 2821028166 και 2821051214, καθώς και στην ιστοσελίδα www.prolipsichania.gr. Συντονίστρια του προγράμματος θα είναι η ψυχολόγος-ψυχαναλύτρια Κουράκη Ελένη.

Πηγή:haniotika-nea.gr