ΕΡΓΟ “ArgoLabs”

Το έργο AgroLabs στοχεύει στην προώθηση της παραγωγής και διάδοσης καινοτόμων αγροτικών προϊόντων και τροφίμων στην περιοχή Βαλκανικής - Μεσογείου, οργανώνοντας τοπικές αλυσίδες αξίας, στηρίζοντας τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους παραγωγούς κατά την υλοποίηση αναπτυξιακών έργων και δημιουργώντας νέες αγορές για τα προϊόντα τους με ανοικτή διαδικασία.

Επιπλέον, οι ειδικοί στόχοι του AgroLabs θα συμβάλλουν ώστε να συμπεριληφθούν οι αλυσίδες αγροδιατροφής και να δημιουργηθούν νέα τοπικά clusters, θα ενισχύσουν την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία, θα αναβαθμίσουν την προβολή και το κύρος χαρακτηριστικών αγροδιατροφικών προϊόντων, θα αναπτύξουν το εμπόριο και τις τοπικές δυνατότητες μέσω της ελεύθερης πρόσβασης στις διακρατικές ανταλλαγές και θα θέσουν τις βάσεις της Διαδρομής προϊόντων αγροδιατροφής στη Βαλκανική – Μεσόγειο και της ενοποίησης των αγροδιατροφικών clusters σε επίπεδο ΕΕ.

Για την επίτευξη των στόχων αειφόρου ανάπτυξης του τομέα αγροδιατροφής πρέπει να συμπεριληφθούν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Στην 3η έκδοση του ενημερωτικού δελτίου ArgoLabs παρουσιάζουμε τα πορίσματα των τεσσάρων Διαγνωστικών Μελετών των αλυσίδων αξίας της αγροδιατροφής σε κάθε μία από τις τέσσερις περιοχές – στόχους του Έργου, καθώς και τις εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν τους τελευταίους μήνες στο πλαίσιο του Έργου.

Η Διαγνωστική Μελέτη της αλυσίδας αξίας της αγροδιατροφής αποσκοπεί στην κατάρτιση ενός «χάρτη» τοπικής παραγωγής, στον προσδιορισμό των υφισταμένων προβλημάτων, στη συλλογή δεδομένων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εργαλείο για την εξεύρεση λύσεων, στην περιγραφή πιθανών εναλλακτικών λύσεων και στην ανταλλαγή γνώσεων.

1. Διαγνωστική Μελέτη της αλυσίδας αξίας της αγροδιατροφής με εφαρμογή στην Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας.

Τα πορίσματα της Διαγνωστικής Μελέτης της αλυσίδας αξίας της αγροδιατροφής με εφαρμογή στην Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας είναι τα παρακάτω: Βάσει εθνικών και ενωσιακών στατιστικών δεδομένων, η Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας είναι μία από τις σημαντικότερες περιφέρειες παραγωγής γεωργικών προϊόντων στην Ελλάδα, με σημαντική παραγωγή προϊόντων τόσο σε επίπεδο κάλυψης εδάφους, όσο και από άποψη όγκου παραγωγής και απασχολούμενου στην πρωτογενή παραγωγή πληθυσμού.

Το ίδιο ισχύει, σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό και για την Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας, Η παραγωγή της Ημαθίας φαίνεται να επικεντρώνεται κυρίως στην παραγωγή φρούτων (ιδιαίτερα σε ροδάκινα, νεκταρίνια, κεράσια και μήλα), δύο εκ των οποίων αποτελούν πιστοποιημένα προϊόντα Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) (Ροδάκινα Νάουσας και Τραγανά Κεράσια Ροδοχωρίου).

Η περιοχή εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές των προϊόντων αυτών. Οι κύριες απειλές σχετίζονται με τις πωλήσεις, την τιμολόγηση και τη χρηματοδότηση. Ειδικότερα αναφέρονται οι παρακάτω: έλλειψη προστασίας έναντι εισαγόμενων προϊόντων, υψηλά επίπεδα άμεσης και έμμεσης φορολογίας και γενική έλλειψη ρευστότητας, χρηματοδότησης και είσπραξης πληρωμών.

Υπάρχει σημαντικό ενδιαφέρον για το Cluster (επιχειρηματική συστάδα) του AgroLabs από τοπικούς φορείς, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιοποίηση των ευκαιριών στον τοπικό τομέα αγροδιατροφής, όπως αυτές προσδιορίζονται στη Μελέτη, και συγκεκριμένα: ανάπτυξη και μετέπειτα χρήση του εμπορικού σήματος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και της Περιφερειακής Ενότητας Ημαθίας για τοπικά προϊόντα ιδιαίτερη έμφαση στην παραγωγή προϊόντων ΠΟΠ και ΠΓΕ έμφαση σε προϊόντα αγροδιατροφής με προστιθέμενη αξία και νέες ολοκληρωμένες και σύγχρονες προσεγγίσεις στην παραγωγή προϊόντων που σχετίζονται με τις νέες τάσεις για μια πιο υγιεινή διατροφή.

2. Διαγνωστική Μελέτη της αλυσίδας αξίας της αγροδιατροφής με εφαρμογή στη Λεμεσό Η συνολική καταχωρημένη γεωργική έκταση, κατά την τελευταία γεωργική απογραφή στην Κύπρο, ανέρχεται σε 137.764 εκτάρια (Στατιστική Υπηρεσία, 2010). Τα Φαρμακευτικά και Αρωματικά Φυτά, γνωστά επίσης ως βότανα ή μπαχαρικά, είναι φυτά που χρησιμοποιούνται για τον αρωματισμό τροφίμων και ποτών, για φάρμακα, καλλυντικά, βαφές και αρώματα, καθώς και για άλλες χρήσεις. Τα συμπεράσματα της Διαγνωστικής Μελέτης της αλυσίδας αξίας της αγροδιατροφής είναι τα εξής: - Υπάρχουν σημαντικά εμπορικά προβλήματα (μάρκετινγκ, τιμές, καθυστερήσεις πληρωμών). - Υπάρχουν προβλήματα με την διαχείριση μετά την συγκομιδή των Φαρμακευτικών και Αρωματικών Φυτών. - Σύμφωνα με τους παραγωγούς, είναι σημαντικό να τους παρέχεται κατάρτιση για την καλλιέργεια και το μάρκετινγκ των φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών. - Οι ΜΜΕ είναι τα κύρια εργαλεία για την επιτυχία των Φαρμακευτικών και Αρωματικών Φυτών, όσον αφορά τη φήμη τους, την ποιότητα των προϊόντων και την εγγύτητα στις αγορές. - Τα εμπορικά προβλήματα, η τιμολόγηση, η προώθηση και η έλλειψη υποδομών θεωρούνται σημαντικά ζητήματα.

3. Διαγνωστική Μελέτη της αλυσίδας αξίας της αγροδιατροφής με εφαρμογή στο Fier της Αλβανίας Η περιοχή Myzeqe στο Fier είναι γνωστή για την σημαντική γεωργική παραγωγή της, όπου σημαντική θέση κατέχουν τα δημητριακά, τα οπωροφόρα δέντρα, οι ελαιώνες, οι αμπελώνες και η ζωοτροφία. Πρόσφατα σημειώθηκε αύξηση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων με φρούτα (κυρίως καρπούζια και πεπόνια), ζωοτροφές, αμπέλους και οπωροφόρα δέντρα, η οποία οφείλεται στη βελτιωμένη οδική υποδομή που συνδέει τα χωριά με το Fier και στην αυξανόμενη ζήτηση των προϊόντων αυτών από τους ντόπιους. Τα πορίσματα της Διαγνωστικής Μελέτης έχουν ως εξής: - οι Αρχές γνωρίζουν καλά την κατάσταση του τομέα αγροδιατροφής στον Δήμο Fier. - Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο τομέας της αγροδιατροφής σχετίζονται με τις εισροές πόρων, τις συνθήκες αποθήκευσης και την επεξεργασία των προϊόντων. - Εκτιμάται ότι υπάρχουν περιορισμένες γνώσεις σχετικά με τις βέλτιστες γεωργικές πρακτικές, τη νομοθεσία και τα θέματα μάρκετινγκ και εμπορίου. - Οι Αρχές εκτίμησαν την ανάγκη για κατάρτιση και προσδιόρισαν σαφώς τα κυριότερα θέματα κατάρτισης.

4. Διαγνωστική Μελέτη της αλυσίδας αξίας της αγροδιατροφής με εφαρμογή στο Blagoevgrad της Βουλγαρίας Οι χερσαίοι πόροι στο Blagoevgrad είναι περιορισμένοι. Αν και η περιοχή είναι η τρίτη μεγαλύτερη στη χώρα (μετά το Μπουργκάς και τη Σόφια), οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις είναι πολύ περιορισμένες και ανέρχονται σε μόλις 155.091 εκτάρια, ή 13,2% της συνολικής έκτασης της περιφέρειας και σε μόνο 2,3% της καλλιεργήσιμης γης της χώρας. Η αγροδιατροφική αλυσίδα στην περιοχή, ως μέρος της βιομηχανίας τροφίμων της χώρας, αντιπροσωπεύεται από την παραγωγή και τη μεταποίηση προϊόντων φυτικής προέλευσης, όπως: δημητριακά, όσπρια, φρούτα και λαχανικά (πατάτες, ντομάτες, μήλα, αχλάδια, βερίκοκα, ροδάκινα, νεκταρίνια, δαμάσκηνα, κορόμηλα, κεράσια, βύσσινα, σμέρουρα). Υπάρχουν ποικιλίες αμπέλων και καλλιέργειες επιτραπέζιων σταφυλιών.

Επίσης, καλλιεργούνται φυτά για κτηνοτροφική χρήση (ζωοτροφές): μηδική, αραβόσιτος, μπιζέλια. Τα εκτρεφόμενα ζώα είναι: βοοειδή, αιγοπρόβατα, χοίροι, ιπποειδή (άλογα, γαϊδούρια), κουνέλια, πουλερικά (κοτόπουλα, γαλοπούλες), αλλά και στρουθοκάμηλοι. Η ιχθυοκαλλιέργεια περιλαμβάνει: κυπρίνους και πέστροφες. Τέλος, υπάρχει μελισσοκομία και σαλιγκαροτροφία. Τα πορίσματα της Διαγνωστικής Μελέτης έχουν ως εξής: - Σε όλους τους Δήμους της περιοχή του Blagoevgrad κυριαρχούν φάρμες. Ο λόγος είναι σαφής – ο κατακερματισμός της καλλιεργήσιμης γης λόγω κυρίως του ορεινού ανάγλυφου της περιοχής. - Οι χαμηλές τιμές αγοράς και οι ανεπαρκείς ευκαιρίες παραγωγής ασκούν αρνητική επίδραση στη γεωργική παραγωγή. - Παρατηρείται έλλειψη γεωργικών επιχειρηματικών κέντρων και τεχνικών κέντρων, για την παροχή συμβουλών στους παραγωγούς σχετικά με τις συνθήκες της αγοράς και τη διοργάνωση επιμορφωτικών σεμιναρίων, για τη βελτίωση της αγρο-τεχνικής κουλτούρας και των εμπορικών δεξιοτήτων τους. - Δεν αξιοποιούνται οι ευκαιρίες που παρέχονται από τα ευρωπαϊκά προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης.

Τελευταία νέα: Τα Εργαστήρια AgroLabs στην Ελλάδα οργανώθηκαν με επιτυχία από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Το πρώτο Εργαστήριο πραγματοποιήθηκε στη Βέροια, 12 Φεβρουαρίου 2019, στο Επιμελητήριο της Ημαθίας και το δεύτερο πραγματοποιήθηκε στη Νάουσα, 13 Φεβρουαρίου 2019, στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Νάουσας. Τοπικοί φορείς και εκπρόσωποι των τοπικών Αρχών παρακολούθησαν τα Εργαστήρια, τα οποία επικεντρώθηκαν σε συγκεκριμένα θέματα αγροδιατροφής και στα συμπεράσματα της Διαγνωστικής Μελέτης της αλυσίδας αξίας της αγροδιατροφής, με εφαρμογή στην Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας. Κατά τη διάρκεια των Εργαστηρίων, οι διοργανωτές παρουσίασαν στους συμμετέχοντες το επερχόμενο cluster του AgroLabs στην Ημαθία. Στα σεμινάρια παραβρέθηκε εκπρόσωπος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (Εταίρος 2 του Έργου), ο οποίος παρουσίασε την εφαρμογή της Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης στη Δημιουργία Καινοτόμων Πλατφoρμών Αγροδιατροφής στην Κεντρική Μακεδονία.

Τα Εργαστήρια AgroLabs στην Αλβανία διοργανώθηκαν με επιτυχία από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο των Τιράνων, Τμήμα Αγροοικολογίας και Οικολογίας (Εταίρος 5 στο Έργο), σε συνεργασία με τον Δήμο Fier (Εταίρος 6 στο Έργο), στο ξενοδοχείο Fiera, στο Fier της Αλβανίας. Το πρώτο Εργαστήριο πραγματοποιήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2019, και επικεντρώθηκε στην γονιμότητα του εδάφους στο Fier και ιδίως στην ισορροπημένη λίπανση του εδάφους ως παράγοντα-κλειδί για τη βιώσιμη παραγωγή, στην ποιότητα των προϊόντων και την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και στα αγρο- τεχνολογικά συστήματα που βασίζονται στη γονιμότητα του εδάφους και στις αγρο-κλιματικές συνθήκες.

Το δεύτερο Εργαστήριο πραγματοποιήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2019 και επικεντρώθηκε στα παρακάτω θέματα: βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη του τομέα της αγροδιατροφής στο Fier, υγεία του εδάφους και των φυτών, χρήση χημικών ουσιών για τη θρέψη των φυτών και χρήση φυτοφαρμάκων για προστασία των φυτών.

Τοπική εκδήλωση του "AgroLabs" στο Razlog της Βουλγαρίας: Ο Δήμος Razlog διοργάνωσε μια τοπική εκδήλωση στο πλαίσιο του προγράμματος AgroLabs στις 11 Απριλίου 2019 στο Razlog της Βουλγαρίας. Στην εκδήλωση συμμετείχαν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, εκπρόσωποι των Δήμων του Blagoevgrad, ΜΚΟ και ΜΜΕ του τομέα αγροδιατροφής.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης παρουσιάστηκαν οι βασικοί στόχοι του Έργου, η Διαγνωστική Μελέτη της αλυσίδας αξίας της αγροδιατροφής με εφαρμογή στο Blagoevgrad και το προσχέδιο του Τοπικού Σχεδίου Δράσης. Επιπλέον, παρουσιάστηκαν οι βέλτιστες πρακτικές για τη δημιουργία και διαχείριση Cluster (επιχειρηματικών συστάδων) στη Βουλγαρία και στο εξωτερικό. Όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς εξέφρασαν το ενδιαφέρον τους για τη δημιουργία του Cluster και μοιράστηκαν τα κύρια προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Στη συνέχεια: Τοπικά Σχέδια Δράσης (ανάπτυξη κοινής στρατηγικής σε περιφερειακό επίπεδο). Πιλοτικές Μελέτες Περιπτώσεων για τα Cluster του AgroLabs. Τα Cluster (επιχειρηματικές συστάδες) του AgroLabs.