«Δεν κινδυνεύει η ελληνική οινοπαραγωγή από τους δασμούς Trump. Κινδυνεύει κυρίως από το ανύπαρκτο αμπελουργικό εισόδημα, που δεν μπορεί να στηρίξει τη συνέχιση της αμπελοκαλλιέργειας. Κινδυνεύει από τις ελληνοποιήσεις των εισαγόμενων οίνων και την ανυπαρξία ελέγχων στην αγορά…. σχολιάζουν κύκλοι των αμπελοκαλλιεργητών και έχουν αναμφίβολα δίκιο.»
Η ανακοίνωση του προέδρου της Αμερικής Donald Trump σχετική με την επιβολή δασμών ύψους 20% επί των εισαγόμενων στην Αμερική προϊόντων που προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αποτελεί αναμφίβολα μια δυσμενή εξέλιξη όσον αφορά το παγκόσμιο εμπόριο και ειδικότερα τις εξαγωγές ευρωπαϊκών κρασιών.
Είναι προφανές ότι οι δευτερογενείς επιπτώσεις της επιβολής των δασμών, ειδικά σε αναμονή απάντησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με ανάλογους δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα θα έχουν αρνητικές συνέπειες , τόσο για τους καταναλωτές όσο και για λόγους που αφορούν την επιβράδυνση των οικονομιών παγκόσμια (ύφεση), σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.
Ποιο είναι όμως το προφίλ των συναλλαγών όσον αφορά τις εξαγωγές των ελληνικών κρασιών στις ΗΠΑ, αλλά και των αντίστοιχων εισαγωγών κρασιών από τις ΗΠΑ?
Οι συνολικές εξαγωγές ελληνικών προϊόντων στις ΗΠΑ ανέρχονται στα 2 .410.000.000 ευρώ (2,41 δις €), ενώ οι αντίστοιχες εξαγωγές κρασιών προς τις ΗΠΑ ανέρχονται στα 18.966.621 ευρώ (18,9 εκ €) , αποτελούν δηλαδή σε ποσοστό το 0,79% των συνολικών εξαγωγών της χώρας σε αξία.
Οι εξαγωγές ελληνικών κρασιών σε παγκόσμιο επίπεδο ανέρχονται σε ποσότητα το 2024 στους 25.165 τόνους και σε αξία στα 98.111 739€.
Αντίστοιχα στις ΗΠΑ οι εξαγωγές ελληνικών κρασιών το 2024 σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ανήλθαν σε ποσότητα στους 2700,11 τόνους , δηλαδή ποσοστό 10,75% των συνολικών εξαγωγών της χώρας και σε αξία στα 18.966.621 ευρώ, δηλαδή ποσοστό 19,33% των συνολικών εξαγωγών ελληνικών κρασιών.
Αν και σε απόλυτους αριθμούς και ποσοστά τα μεγέθη των ελληνικών εξαγωγών κρασιών στις ΗΠΑ είναι χαμηλά, οι ΗΠΑ αποτελούν αναμφίβολα έναν σημαντικό εξαγωγικό παγκόσμιο προορισμό για όλες τις οινοπαραγωγές χώρες και κατά συνέπεια και για την Ελλάδα αποτελεί ένα δυναμικό προορισμό.
Να τονισθεί ότι ο μέσος όρος της τιμής ανά κιλό των εξαγόμενων ελληνικών κρασιών ανέρχεται σε 7,03 ευρώ στις ΗΠΑ, γεγονός που σημαίνει ότι εξάγονται «premium οίνοι», κατηγορία που στη συγκεκριμένη αγορά παρουσιάζει ανελαστική ζήτηση και κατά συνέπεια οι επιπτώσεις που αφορούν τη μείωση της ζήτησης ελληνικών κρασιών, αναμένεται να είναι μικρότερες σε σχέση με τις υπόλοιπες κατηγορίες στην αμερικανική αγορά.
Οι αντίστοιχες εξαγωγές των ΗΠΑ στην ελληνική αγορά, είναι ανάξιες λόγου αφού σε αξία ανέρχονται σε 415.901€ και σε ποσότητα στους 19,9 τόνους, γεγονός που σε σύγκριση με τις ελληνικές εξαγωγές κρασιών στις ΗΠΑ, εμφανίζει θετικό εμπορικό ισοζύγιο όσον αφορά το κρασί, τη στιγμή που η Ελλάδα είναι από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες που εμφανίζει αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ.
Στη συγκυρία αυτή αποτελεί σχετικό πλεονέκτημα το ότι η Ελλάδα αυτοκαταναλώνει το 85% των παραγόμενων ελληνικών οίνων και δεν εξαρτάται τόσο άμεσα από τον όγκο των εξαγωγών της, σε αντίθεση με χώρες όπως παραδείγματος χάρη η Ισπανία η οποία εξάγει το 60% των οίνων που παράγει.
Είναι σαφές ότι η επιβολή δασμών θα δημιουργήσει προβλήματα στις εξαγωγές ελληνικών κρασιών στις ΗΠΑ, όμως οι Έλληνες οινοπαραγωγοί, μπορούν να στραφούν στην γειτνιάζουσα αγορά του Καναδά και σε άλλες αναδυόμενες αγορές.
Τα προβλήματα όμως του τομέα οίνου της χώρας, εντοπίζονται σε διαφορετικά πεδία και είναι σημαντικότερα σε σχέση με το μέλλον του αμπελοοινικού κλάδου.
Το μείζον πρόβλημα κατά την άποψη της ΚΕΟΣΟΕ εντοπίζεται στη συνεχή μείωση των εκτάσεων αμπελοκαλλιέργειας οινοποιήσιμων σταφυλιών, που είναι αποτέλεσμα των ζημιογόνων αποτελεσμάτων στις αμπελουργικές εκμεταλλεύσεις διαχρονικά, γεγονός που με τη σειρά του οφείλεται στις χαμηλές τιμές σταφυλιών οινοποιίας και σχετίζεται άμεσα με την παραοικονομία που παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες. Για το λόγο αυτό η ΚΕΟΣΟΕ επιμένει στην ανάγκη εκπονήσης μελέτης για τον Στρατηγικό Σχεδιασμό της ελληνικής αμπελουργίας.
Το δεύτερο μεγάλο ζήτημα για την αμπελοοινική οικονομία της Ελλάδας, αποτελεί η συνεχής μείωση της ελληνικής οινοπαραγωγής, αφ’ ενός αποτέλεσμα της μείωσης των εκτάσεων αμπελοκαλλιέργειας και αφετέρου αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης, η οποία έχει επιφέρει δραματικές επιπτώσεις στις ποσότητες εισκόμισης σταφυλιών οινοποιίας τα 2 τελευταία χρόνια. Αποτέλεσμα αυτών είναι και η εκρηκτική αύξηση των εισαγωγών οίνων το 2024 κατά 40%, γεγονός που σχετίζεται με φαινόμενα παραοικονομίας στην τελική κατανάλωση.
Εν τέλει αυτό που διακυβεύεται δεν είναι το πρόβλημα που δημιουργείται από την επιβολή δασμών στο ελληνικό κρασί, αλλά το εάν στο κοντινό μέλλον θα υπάρχουν αμπέλια στην Ελλάδα τα οποία θα παράγουν κρασί.
