Διατροφή Προβάτων

 

 

Η ζωική παραγωγή στηρίζεται κυρίως πάνω σε δύο πυλώνες :τη βελτίωση και τη θρέψη. Η πρώτη, συνεπικουρούμενη από την αναπαραγωγή και την υγιεινή, έχει να κάνει με το ίδιο το ζώο, ενώ η δεύτερη, που επηρεάζει σημαντικά το κόστος παραγωγής του κτηνοτροφικού προϊόντος, χαρακτηρίζεται από δύο συμβαλλόμενα μέρη :το ζώο και την τροφή.

Η διατροφή των ζώων γεφυρώνει ή, καλύτερα, παντρεύει την φυτική με τη ζωική παραγωγή. Ο λόγος είναι ότι το 95% περίπου των ζωοτροφών είναι φυτικής προέλευσης, ποσοστό το οποίο, μετά το σκάνδαλο της νόσου των τρελών αγελάδων (κρεατάλευρα) και του επεισοδίου της διοξίνης, βαίνει προς το 100%.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη και παραγωγή των φυτών (ποικιλία, εδαφοκλιματικές συνθήκες, καλλιεργητικές φροντίδες) είναι μεταξύ εκείνων που επηρεάζουν και την θρεπτική αξία των ζωοτροφών, ‘‘κινητήρια δύναμη’’ και ‘‘βηματοδότη’’ κάθε μορφής κτηνοτροφίας.

Η διατροφή των ζώων, επομένως, επηρεάζει σημαντικά το κόστος παραγωγής του κτηνοτροφικού προϊόντος, αλλά είναι επιπλέον πύλη εισόδου στην τροφική αλυσίδα, αφ’ ενός ανεπιθύμητων ουσιών που απαντώνται φυσικά στις ζωοτροφές ή τοξικών προϊόντων μυκήτων ή καταλοίπων κακώς χρησιμοποιουμένων χημικών ουσιών (προσθετικών ή φαρμάκων) ή τέλος χημικών ρυπαντών των ζωοτροφών από το βιομηχανικό, κυρίως, περιβάλλον. Η διατροφή με τη σειρά της, μπορεί να συμβάλλει στη ρύπανση του περιβάλλοντος, μέσω των εκκριμάτων του ζώου π.χ το άπεπτο μέρος του Ν ή του Ρ μέρους της τροφής. Εάν είναι αλήθεια, ότι τα προϊόντα χημικής σύνθεσης δεν έχουν θέση στη βιολογική κτηνοτροφία, τότε θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η τροφή του ζώου είναι το κυρίως όχημα με το οποίο εισέρχονται τα διάφορα χημικά στη ζωική παραγωγή και φτάνουν μέχρι την τροφική αλυσίδα του ανθρώπου. Από τα παραπάνω, έγινε κατανοητό ότι το πεδίο της διατροφής των αγροτικών ζώων είναι ένας ιδιαίτερα σημαντικός, αλλά κρίσιμος και ευαίσθητος τομέας. Η βιολογική κτηνοτροφία, παρεμβαίνει κυρίως στον τρόπο διατροφής των ζώων παραλλάσσοντας και πολλές φορές βελτιώνοντας την οικονομία της ζωικής παραγωγής, καθώς ταυτόχρονα συμβάλλει, πάνω απ’ όλα, στη βιωσιμότητα του οικοσυστήματος.

 

Η διατροφή των ζώων και ειδικότερα των αιγοπροβάτων αποτελεί ίσως το πλέον πολύπλοκο και δύσκολο κομμάτι της διαχείρισης ενός κοπαδιού και αυτό γιατί:

Η διατροφή των ζώων απαιτείται να είναι:

Ζωοτροφές: (τροφές ή τρόφιμα) ονομάζουμε τις διάφορες ύλες φυτικής , ζωικής, ορυκτής ή συνθετικής προέλευσης που περιέχουν μία ή και περισσότερες θρεπτικές ουσίες.

Θρεπτικές ουσίες : είναι οι ουσίες που βρίσκονται μέσα στα τρόφιμα και συντελούν στην επιβίωση ενός ζωικού οργανισμού. Τις διακρίνουμε σε οργανικές (πρωτεΐνες, λιπίδια , υδατάνθρακες, βιταμίνες ) και σε ανόργανες (ασβέστιο, φώσφορος, μαγνήσιο, μαγγάνιο) κ.λ.π.

Οι ζωοτροφές γενικά διακρίνονται σε χονδροειδείς και συμπυκνωμένες και τα κύρια χαρακτηριστικά της κάθε κατηγορίας είναι:

Οι ζωοτροφές που συνηθέστερα χρησιμοποιούνται για τη διατροφή των προβάτων :

Στον παραπάνω πίνακα δεν αναφέρονται στοιχεία για τη χημική σύνθεση των ζωοτροφών διότι οι διαφορές στη περιεκτικότητά τους σε θρεπτικές ουσίες εξαρτάται από πλήθος παραγόντων όπως:

 

χωράφι σπαρμένο με βρώμη σιτάρι

 

Τα χλωρά νομευτικά χόρτα περιέχουν πάνω από 70% νερό. 
Αποτελούν την βάση της διατροφής των μηρυκαστικών. Η θρεπτική τους αξία, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως:

Η σχέση φύλλα προς στελέχη. Όσο πιο μεγάλη είναι η σχέση αυτή, τόσο πιο υψηλή είναι η θρεπτική αξία των χλωρών νομευτικών χόρτων (οι θρεπτικές ουσίες είναι περισσότερες στα φύλλα).

Κάποιες γενικές παρατηρήσεις:

 

 

σιτάρι κριθάρι ψίχα αφυδατωμένου τεύτλου

σόγια άχυρο νιφάδες δημητριακών (flakes)

 

Οι καρποί και τα σπέρματα είναι οι συμπυκνωμένες εκείνες ζωοτροφές που περιέχουν υψηλά ποσά ενέργειας (0,8 - 1,15 ΝΜ/kg) ή μικρές (5-12 %) ή μεγάλες (22-37%) ποσότητες αζωτούχων ουσιών. Τα σπέρματα των σιτηρών είναι πλούσια σε ενέργεια, αλλά φτωχά σε ασβέστιο και πλούσια σε φώσφορο.

Τα τεχνητά γάλατα κυκλοφορούν στο εμπόριο σε αλευρώδη υφή (σκόνη). Το βασικό συστατικό όλων των υποκατάστατων είναι ένα ή περισσότερα από τα υποπροϊόντα του αγελαδινού γάλακτος. Για την αναπλήρωση του λίπους προστίθεται ζωικό ή φυτικό λίπος. Επίσης έχουν προστεθεί βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, αυξητικοί παράγοντες – προβιοτικά. Η επιστημονική τεχνολογία σήμερα έχει καταφέρει να παράγονται σήμερα υποκατάστατα γάλακτος ίσως ή και ανώτερης ποιότητας από το φυσικό. 
Η χρήση τεχνητού γάλακτος προσφέρει:

ΑΝΑΛΥΣΗ: Ασβέστιο(Ca) 21,3%, Φώσφορος(P) 3,7%, Νάτριο(Na) 10 %

ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟ:+++

ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ: ΜΑΡΜΑΡΟΣΚΟΝΗ, ΑΛΑΤΙ, ΦΩΣΦΟΡΙΚΟ ΔΙΑΣΒΕΣΤΙΟ, ΣΟΔΑ,

MASTER 150 ΙΣΟΡΡΟΠΙΣΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΠΑΧΥΝΣΗΣ ΑΜΝΟΕΡΙΦΙΩΝ 

ΑΝΑΛΥΣΗ: Ασβέστιο(Ca) 23%, Φώσφορος(P) 4,5%, Νάτριο(Na) 7 %

ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟ:+++

ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ: ΜΑΡΜΑΡΟΣΚΟΝΗ, ΑΛΑΤΙ, ΦΩΣΦΟΡΙΚΟ ΔΙΑΣΒΕΣΤΙΟ, ΣΟΔΑ,

ΒΗΤΤΕΣ, ΑΡΩΜΑ.

Σιτηρέσιο είναι το σύνολο των ζωοτροφών που δίνονται σε ένα ζώο εντός του εικοσιτετραώρου για να καλύψει τις ανάγκες του σε ενέργεια και ύλη. Το σιτηρέσιο αποτελείται από μία ή περισσότερες ομοειδείς ή ‘όχι ζωοτροφές , οι οποίες συνδυάζονται με τρόπο ώστε να καλυφθούν οι ημερήσιες ανάγκες.

Τα σιτηρέσια διακρίνονται σε ενιαία και διμερή . Τα ενιαία καταρτίζονται ως ενιαίο σύνολο και καλύπτουν συνολικά τις ανάγκες συντήρησης και παραγωγής του ζώου, ενώ τα διμερή αποτελούνται από δύο μέρη, εκ των οποίων το ένα καλύπτει τις ανάγκες συντήρησης και καλείται σιτηρέσιο συντήρησης και το άλλο τις ανάγκες παραγωγής του ζώου και καλείται σιτηρέσιο παραγωγής

Το σιτηρέσιο διακρίνεται σε δύο τμήματα . Σε βασικό σιτηρέσιο και σιτηρέσιο παραγωγής. Το πρώτο καλύπτει τις ανάγκες συντήρησης και ένα μέρος της παραγωγής του ζώου, ενώ το σιτηρέσιο παραγωγής καλύπτει τις υπόλοιπες ανάγκες παραγωγής.

Το σωστό σιτηρέσιο έχει τον εξής προορισμό:

Με Μη σωστή διατροφή θα έχουμε

 

Οι ζωοτροφές, οι οποίες πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στο σιτηρέσιο, εξετάζονται ως προς την καταλληλότητα για το είδος του ζώου και την παραγωγική του κατεύθυνση, αλλά και ως προς την ελκυστικότητα και την επίδραση τους στην υγεία του ζώου καθώς και την ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων. Η χημική σύσταση των ζωοτροφών προσδιορίζεται με χημική ανάλυση κατόπιν επιμελούς δειγματοληψίας. Η εκτίμηση όμως της θρεπτικής αξίας των ζωοτροφών προϋποθέτει τον προσδιορισμό των συντελεστών πεπτικότητας των επιμέρους θρεπτικών ουσιών με τη χρήση πειραματόζωων Το ποσοστό συμμετοχής κάθε μιας ζωοτροφής στο σιτηρέσιο καθορίζεται από τη διατιθέμενη ποσότητα, την οικονομικότητα της και τους διαιτητικούς περιορισμούς. Μέσα στο πλαίσιο των διαιτητικών περιορισμών το σιτηρέσιο καταρτίζεται με το μεγαλύτερο επιτρεπτό ποσοστό κάθε ζωοτροφής, έτσι ώστε να αποτελεί τον φθηνότερο συνδυασμό (σιτηρέσιο ελαχίστου κόστους). Ένα ισόρροπο σιτηρέσιο καλύπτει με ακρίβεια τις θρεπτικές ανάγκες ενός ζώου σε ενέργεια και θρεπτικές ουσίες για ένα 24ωρο. Εκτός από την ενέργεια, τα κυριότερα θρεπτικά συστατικά που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στην κατάρτιση συμβατικών ή βιολογικών σιτηρεσίων είναι η πρωτεΐνη, το ασβέστιο, ο φωσφόρος και σε ορισμένες περιπτώσεις οι βιταμίνες Α, D και Ε. Τα υπόλοιπα απαραίτητα συστατικά (μακροστοιχεία, ιχνοστοιχεία, βιταμίνες) απαιτούνται σε πολύ μικρές ποσότητες και στις περισσότερες περιπτώσεις διατροφής των μηρυκαστικών βρίσκονται σε επάρκεια στο σιτηρέσιο, όταν φυσικά το σιτηρέσιο αυτό αποτελείται από συνήθεις τροφές και ικανοποιεί τις ανάγκες των ζώων σε ενέργεια και πρωτεΐνη. Εάν όμως το σιτηρέσιο είναι ελλειμματικό σε μακροστοιχεία, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες. Η διατροφή των προβάτων και αιγών στη βοσκή βασίζεται κατά το μεγαλύτερο μέρος στην ποώδη βλάστηση (περίοδος άνοιξης) και κατά ένα μικρότερο μέρος στα αποξηραμένα χόρτα, τα υπολείμματα δηλαδή της βοσκήσιμης ύλης (περίοδος θέρους και φθινοπώρου), καθώς και στα φύλλα και κλάδους των θάμνων. Οι θρεπτικές όμως ανάγκες των ζώων δε συμπίπτουν χρονικά με τη μέγιστη παραγωγή βοσκήσιμης ύλης, γιατί οι κρίσιμες αναπαραγωγικές και παραγωγικές φάσεις αυτών δε συμπίπτουν με την εποχή της μέγιστης παραγωγής βοσκήσιμης ύλης. Οι κρίσιμες περίοδοι του αναπαραγωγικού και παραγωγικού κύκλου των προβάτων και αιγών, που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή ως προς τη διατροφή, είναι: η περίοδος των οχειών, η περίοδος της εγκυμοσύνης (τελευταίος μήνας) και η εναρκτήρια φάση της γαλακτοπαραγωγής (πρώτο δίμηνο μετά τον τοκετό).

1. Πρώτες 17 εβδομάδες της εγκυμοσύνης (Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος,

Σεπτέμβριος)

2. Τελευταίες 4 εβδομάδες της εγκυμοσύνης (Οκτώβριος)

3. Περίοδος θηλασμού 6 εβδομάδων (Νοέμβριος)

4. Αρχή γαλακτικής περιόδου 8 εβδομάδων (Δεκέμβριος-Ιανουάριος)

5. Μέσο γαλακτικής περιόδου 8 εβδομάδων (Φεβρουάριος-Μάρτιος)

6. Τέλος γαλακτικής περιόδου 9 εβδομάδων (Απρίλιος-Μάιος)

 

Η περίοδος των οχειών, στις περισσότερες από τις αιγοπροβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις στην περιοχή μελέτης, συμπίπτει χρονικά με την πιο θερμή εποχή του έτους (Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος). Η διατροφή των προβάτων και αιγών κατά την περίοδο αυτή στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο στη βοσκή ύλη των φυσικών βοσκότοπων. Κατά τη θερινή όμως εποχή γενικότερα στη χώρα μας επικρατεί ανομβρία και υψηλή θερμοκρασία και η βοσκήσιμη ύλη είναι περιορισμένη. Τα πρόβατα και τα γίδια κατά κανόνα δεν ικανοποιούν τις θρεπτικές ανάγκες τους στις βοσκές και οι κτηνοτρόφοι δε χορηγούν συμπληρωματική τροφή, με αποτέλεσμα να οδηγούνται τα ζώα στην οχεία σε ορισμένες περιπτώσεις σε κακή θρεπτική κατάσταση. Αποτέλεσμα του γεγονότος αυτού είναι η μείωση του ποσοστού των συλλήψεων και της πολυδυμίας. Τα πρόβατα και τα γίδια κατά την περίοδο των οχειών πρέπει να βρίσκονται σεκαλή θρεπτική κατάσταση για να επιτευχθεί υψηλό ποσοστό συλλήψεων καθώς και μεγάλη συγκέντρωση τοκετών σε σύντομο χρονικό διάστημα. Είναι λοιπόν, σεπολλές περιπτώσεις, επιτακτική η ανάγκη συμπληρωματικής διατροφής για τηνθρεπτική τόνωση (flushing) των ζώων και για χρονικό διάστημα 5 εβδομάδων,δηλαδή 3 εβδομάδες πριν και 2 εβδομάδες μετά την εισαγωγή των αρσενικών στο κοπάδι των προβατίνων ή αιγών. Η ποσότητα της συμπληρωματικής διατροφής, που απαιτείται για την περίοδο των οχειών, εξαρτάται από τη θρεπτική κατάσταση των ζώων και τη διαθέσιμη βοσκήσιμη ύλη. Στην περίπτωση που καλύπτονται οριακά οι θρεπτικές ανάγκες συντήρησης των ζώων στη βοσκή και η θρεπτική κατάσταση τους είναι κακή. χορηγούνται ανά κεφαλή και ημέρα 300-350 γραμμάρια μίγματος συμπυκνωμένων τροφών. Στην περίπτωση όμως που δεν καλύπτονται οι ανάγκες συντήρησης των ζώων στη βοσκή χορηγούνται μεγαλύτερες ποσότητες μίγματος συμπυκνωμένων τροφών και ανάλογες ποσότητες χονδροειδών τροφών.

 

Η περίοδος αυτή από πλευράς διατροφής χωρίζεται σε 3 φάσεις. Η πρώτη φάση συμπίπτει χρονικά με την πλέον ξερή περίοδο του έτους. Η βοσκήσιμη ύλη κατά την περίοδο αυτή είναι περιορισμένη, επαρκής, ωστόσο, για την ικανοποίηση των θρεπτικών αναγκών συντήρησης των ζώων. Στην περίπτωση όμως που δεν καλύπτονται οι ανάγκες συντήρησης των ζώων χορηγούνται χονδροειδείς και συμπυκνωμένες ζωοτροφές για την κάλυψη των θρεπτικών αναγκών των ζώων σε ενέργεια, αζωτούχες ουσίες, ανόργανα στοιχεία και βιταμίνες. Στην αρχή της εγκυμοσύνης (πρώτες 3-4 εβδομάδες), η επιβίωση του εμβρύου και η συνέχιση της κυοφορίας συνδέονται άμεσα με τη θρεπτική κατάσταση των ζώων. Έτσι, η ικανοποίηση των θρεπτικών αναγκών τους στην κρίσιμη αυτή αναπαραγωγική φάση παίζει πρωτεύοντα ρόλο στον περιορισμό της εμβρυϊκής θνησιμότητας. Εάν τα ζώα βρίσκονται σε καλή θρεπτική κατάσταση, η ανάπτυξη του εμβρύου δεν επηρεάζεται ακόμη και από ελλειμματική διατροφή. Κατά τη δεύτερη φάση (5η έως 17η εβδομάδα), εάν τα ζώα βρίσκονται σε καλή θρεπτική κατάσταση, η ανάπτυξη του εμβρύου δεν επηρεάζεται ακόμη και από ελλειμματική διατροφή, όπως και στην προηγούμενη φάση. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης της εγκυμοσύνης, εάν τα ζώα βρίσκονται σε καλή θρεπτική κατάσταση και η διατροφή τους είναι ελλειμματική, είναι δυνατό να παρατηρηθεί μικρή απώλεια σωματικού βάρους (2-3 kg ανά κεφαλή) χωρίς δυσμενείς επιδράσεις στην ανάπτυξη του εμβρύου. Κάτω από κανονικές συνθήκες εκτροφής το σωματικό βάρος των προβατίνων και αιγών πρέπει να παρουσιάζει μια μέση ημερήσια αύξηση 30 g. Η πιο κρίσιμη περίοδος από πλευράς διατροφής για τα πρόβατα και τα γίδια είναι το τελευταίο στάδιο της εγκυμοσύνης ιδιαίτερα όταν αυτό συμπίπτει χρονικά με τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο. Κατά το τελευταίο στάδιο της εγκυμοσύνης οι θρεπτικές ανάγκες των ζώων αυξάνονται σημαντικά, γιατί εκτός των αναγκών συντήρησης απαιτούνται επιπρόσθετες ποσότητες ενέργειας και θρεπτικών ουσιών για την αύξηση του εμβρύου αλλά και των σωματικών εφεδρειών που είναι απαραίτητες για τη διατήρηση σε υψηλά επίπεδα της γαλακτοπαραγωγής μετά τον τοκετό. Κατά τις τελευταίες 7 εβδομάδες της εγκυμοσύνης το βάρος των προβατίνων και των αιγών κάτω από κανονικές συνθήκες εκτροφής, αυξάνεται κατά 180 γραμμάρια την ημέρα. Η αύξηση αυτή του σωματικού βάρους των προβατίνων και των αιγών επιτυγχάνεται με τη χορήγηση 600 gr μίγματος συμπυκνωμένων τροφών και 1000 γραμμαρίων ξηρού χόρτου μηδικής ή αντίστοιχης σε θρεπτικές ουσίες ποσότητας βοσκήσιμης ύλης. όταν φυσικά τα ζώα βγαίνουν στη βοσκή.

 

Η εναρκτήρια φάση της γαλακτοπαραγωγής των προβάτων και αιγών, διάρκειας 6-8 εβδομάδων, συνήθως συμπίπτει χρονικά με την περίοδο του χειμώνα (Δεκέμβριος, Ιανουάριος, Φεβρουάριος) και είναι κρίσιμη από πλευράς διατροφής. Κατά την περίοδο αυτή, εκτός των αναγκών συντήρησης, τα ζώα έχουν επιπρόσθετες ανάγκες κυρίως σε ενέργεια και πρωτεΐνη για την παραγωγή γάλακτος. Στα πρόβατα και στα γίδια το μέγιστο ύψος γαλακτοπαραγωγής παρατηρείται την 3η εβδομάδα μετά τον τοκετό, στη συνέχεια η παραγωγή γάλακτος σταθεροποιείται μέχρι το τέλος της γαλουχίας των αμνών και εριφίων και μετά τον απογαλακτισμό μειώνεται σταδιακά μέχρι την περίοδο των οχειών, που πρακτικά διακόπτεται το άρμεγμα. Κατά την περίοδο της εναρκτήριας φάσης της γαλακτοπαραγωγής το χόρτο βοσκής είναι σχεδόν ανύπαρκτο, γι' αυτό οι κτηνοτρόφοι χορηγούν στα ζώα συγκομιζόμενες ζωοτροφές. Όταν η χορηγούμενη τροφή, κατά τη φάση αυτή της γαλακτοπαραγωγής των προβάτων και αιγών, δεν είναι επαρκής για να καλύψει τις θρεπτικές τους ανάγκες, τα ζώα καταναλίσκουν σωματικά ενεργειακά αποθέματα με αποτέλεσμα την απώλεια βάρους. Στη φάση αυτή της γαλακτοπαραγωγής, οι προβατίνες και οι αίγες πρέπει να καταναλώσουν τις σωματικές εφεδρείες τους για την επίτευξη της μέγιστης παραγωγής γάλακτος. Η κατανάλωση των σωματικών εφεδρειών και η απώλεια σωματικού βάρους είναι μια φυσιολογική λειτουργία χωρίς δυσμενείς επιδράσεις στην υγεία των ζώων. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, το ξηρό χόρτο μηδικής αποτελεί κατά κανόνα την κύρια χονδροειδή τροφή και οι δημητριακοί καρποί (καλαμπόκι, κριθάρι) αποτελούν τη βάση των συμπυκνωμένων τροφών. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι τα εμπορικά μίγματα συμπυκνωμένων τροφών πρέπει να προέρχονταν από αξιόπιστες βιομηχανίες ζωοτροφών, καν να περιέχουν όσο το δυνατό περισσότερες πρώτες ύλες έτσι ώστε να επικαλύπτονται τα ελλείμματα ή πλεονάσματα των θρεπτικών ουσιών και να καθίστανται τα μίγματα κατά το δυνατόν ισόρροπα σε συνδυασμό φυσικά με τις χονδροειδείς τροφές του σιτηρεσίου. Για τις βιολογικές εκτροφές τα μίγματα συμπυκνωμένων τροφών πρέπει να αποτελούνται από πρώτες ύλες ζωοτροφών που παράγονται με βιολογικό τρόπο.

Η διατροφή παίζει τον πιο σημαντικό ρόλο στη σημερινή εκτροφή αιγοπροβάτων και χρήζει ιδιαίτερης προσοχής εκ μέρους των παραγωγών για μια επιτυχημένη και βιώσιμη εκμετάλλευση. Η χρησιμοποίηση ορθολογικών σιτηρεσίων σε κάθε αναπαραγωγική και παραγωγική φάση των ζώων θα συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση των παραγωγικών ιδιοτήτων των ζώων και στην αύξηση του εισοδήματος του παραγωγού.

 

Για τη διατροφή των οικόσιτων προβατίνων καταρτίζεται ΒΣ που καλύπτει ανάγκες συντήρησης (Σ) και μέρος από τις ανάγκες γαλακτοπαραγωγής. Ένα συνηθισμένο ΒΣ καλύπτει ανάγκες Σ +0,5 kg γάλακτος. Το γάλα έχει λιποπεριεκτικότητα 6%. Οι ενεργειακές ανάγκες των αιγοπροβάτων για συντήρηση , εγκυμοσύνη και γαλακτοπαραγωγή εκφράζονται σε Mjoyles(MJ) Καθαρής ενέργειας Γαλακτοπαραγωγής (ΚΕΓ) ή σε Μονάδες Αμύλου (ΜΑ) . Για τις αίγες οι ενεργειακές ανάγκες συντήρησης υπολογίζονται σε 0,272 MJΚΕΓ /kg μεταβολικού βάρους (W ^0,75), ενώ για τα πρόβατα οι ανάγκες αυτές μικρότερς περίπου κατά 12%.Στο βασικό σιτηρέσιο ενσωματώνονται όλες οι ΧΖ , η ΞΟ των οπίων πρέπει να είναι μεγαλύτερη κατά 1% του σωματικού βάρους των προβατίνων.

Στο ΒΣ ενσωματώνονται μοι ΧΖ , η ΞΟ των οποίων πρέπει να είναι μεγαλύτερο ή του 1% του ΣΒ των προβατίνων.

Τα σιτηρέσια των προβατίνων εν σχέσει με τις αγελάδες πρέπει να έχουν υψηλότερη περιεκτικότητα σε ΙΟ , NDF και ADF γιατί το γάλα έχει διπλάσια λιποπερειεκτικότητα από τις αγελάδες. Τα πρόβατα τους μήνες Ιούλιο μέχρι Σεπτέμβριο έχουν μόνο ανάγκες συντήρησης και η διατροφή τους γίνεται ομαδιακά και όχι ατομικά, στο αμελκτήριο όπου το ζώο καταναλώνει μικτρή ποσότητα ΜΓ.

Στα αιοπρόβατα λαμβάνεται υπόψη το μέσο ΣΒ και η μέση γακακτοπαραγωγή του ποιμνίου και η πολυδυμία . Έτσι καταρτίζεται σιτηρέσιο που καλυπτει μέσες ανάγκες και εφαρμόζεται ομαδικά, με τη προϋπόθεση ότι ο κτηνοτρόφος έχει ομοιόμορφο ποίμνιο από πλευράς φυλής, ΣΒ και παραγωγικότητα

 

 

Πρόγραμμα διατροφής προβατίνων ΣΒ 70 κιλών που διατηρούνται μέσα στο σταύλο με μέση παραγωγή γάλακτος 1,6 % λ= 7,2% και μέση πολυδυμία 1,52 με τροφές σανού, μηδική ,άχυρο σίτου , καρπός κριθής, πίτυρα σίτου, στέμφυλα σακχαρότευτλων, βαμβακοπλακούς, σογιάλευρο, μαρμαρόσκονη, φωσφορικό διασβέστιο, αλάτι και ισορροπιστή ιχνοστοιχείων

Το Β.Σ καλύπτει ανάγκες Σ+0,5 kg γάλακτος λ=6% , επειδή τα πρόβατα διατηρούντα οικόσιτα .Οι ανάγκες θα καλυφτούν σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα

 

το υπόλοιπο των αναγκών με 2 ΣΖ την κριθή (υψηλό ενεργειακό με χαμηλή και το βαμβακοπλακούντα με χαμηλή σύμφωνα με τα παρακάτω πίνακα

 

Οι ανάγκες σε ιχνοστοιχεία θα είναι σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα

Το μίγμα θα έχει ως εξής:

 

 

Καρπός κριθής 0,77kg 74,6%

Βαμβακοπλακούντας 0,25 kg 24,2%

Ισορροπιστή αν.αλάτων 0,012 kg 1,2%

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4)Νεογεννητα πρόβατα διατροφή 4 μηνών

 

 

Η Διατροφή των παραπάνω προβατων γίνεται , ανάλογα με το φυσιολογικό στάδιο που βρίσκονται, την οικονομικότητα των ζωοτροφών και την λιποπεριεκτικότητα γάλακτος

Η εγκυμοσύνη για να είναι ασφαλής και σίγουρη, ιδιαίτερα στην αρχή, πρέπει τα ζώα να βρίσκονται σε πολύ καλή θρεπτική και σωματική κατάσταση. Η σωστή διατροφή πριν την έναρξη και κατά τη διάρκεια της βατιάς παίζει σημαντικό ρόλο για μια πετυχημένη εγκυμοσύνη. Όταν τα ζώα κατά τις πρώτες μέρες της εγκυμοσύνης είναι αδύνατα, αποτυγχάνει η γονιμοποίηση λόγω των ανωμαλιών που παρουσιάζουν τα ωάρια, συμβαίνουν απώλειες εμβρύων, παρατηρούνται επιστροφές των ζώων, παρατείνεται ο οίστρος, μειώνεται η γονιμότητα στην επόμενη σύλληψη και δύσκολα συλλαμβάνουν. Από την εποχή της βατιάς, Απρίλιο - Μάιο - Ιούνιο, τα ζώα πρέπει να βρίσκονται σε καλή σωματική κατάσταση (όχι πολύ παχιά, ούτε και πολύ αδύνατα). Η διατροφή με σιτηρέσιο πλούσιο σε ενέργεια έχει θετική επίδραση στον αριθμό των γονιμοποιημένων ωαρίων (πολυδυμία), ενώ η πρωτεΐνη δεν έχει και τόση σημασία.

Η περίοδος αυτή της εγκυμοσύνης των αιγοπροβάτων είναι το στάδιο το οποίο απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή όσον αφορά τον τρόπο διατροφής τους. Πρέπει να πούμε ότι τυχόν λάθη στη διατροφή κατά την περίοδο αυτή θα δημιουργήσουν στον τελευταίο μήνα της εγκυμοσύνης σοβαρά προβλήματα, όπως τοξαιμία της εγκυμοσύνης με σοβαρές απώλειες.

Οι ανάγκες των εμβρύων σε θρεπτικά συστατικά είναι ελάχιστες λόγω του πολύ χαμηλού ρυθμού ανάπτυξης των εμβρύων. Γι΄ αυτό δεν χρειάζεται επιπρόσθετη ποσότητα τροφής από αυτή που απαιτείται για την κάλυψη των αναγκών συντήρησης και γαλακτοπαραγωγής, αν τα ζώα αρμέγονται. Οι μητέρες είναι δύσκολο να αντέξουν μεγαλύτερες διατροφικές διακυμάνσεις και να χάσουν μέχρι και 4% του βάρους τους χωρίς επιπτώσεις στο βάρος των εμβρύων. Χορήγηση αυξημένης ποσότητας τροφής στα ζώα κατά την περίοδο αυτή μάλλον ζημιά προκαλεί στα ζώα διότι αυξάνεται το βάρος του ζώου παρά των εμβρύων. Αν τα ζώα διατηρήσουν αυτό το πάχος (βάρος) μέχρι τη γέννα, αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα τη γέννηση αμνοεριφίων χαμηλής ζωτικότητας, παρουσιάζονται δυσκολίες στη γέννα και υπάρχει κίνδυνος να παρουσιαστούν μεταβολικές ασθένειες, όπως η τοξαιμία της εγκυμοσύνης.

Σε περίπτωση που τα έγκυα αιγοπρόβατα είναι παχιά, στόχος πρέπει να είναι το αδυνάτισμα τους με τον περιορισμό των πιο πάνω ποσοτήτων τροφής που χορηγούνται στα ζώα, έτσι που να χαθεί το λίπος που βρίσκεται στο χώρο του στομάχου και να δημιουργηθεί χώρος για την ανάπτυξη των εμβρύων και για την επιπλέον ποσότητα τροφής που χορηγείται κατά τον τελευταίο μήνα της εγκυμοσύνης. Αξίζει να τονιστεί ότι η τοξαιμία της εγκυμοσύνης δημιουργείται όταν τα ζώα είναι παχιά, έχουν λίπη γύρω στους νεφρούς και κάτω από τη ράχη και δεν υπάρχει διαθέσιμος χώρος για αρκετή τροφή κατά τον τελευταίο μήνα της εγκυμοσύνης. Στην προσπάθεια τους τα έγκυα παχιά ζώα να διαθρέψουν τα έμβρυα τους, διασπούν το λίπος από το σώμα τους, οπότε ελευθερώνονται ενέργεια και κετονικά σώματα. Τα σώματα αυτά είναι τοξίνες που κυκλοφορούν μέσα στο αίμα, το δηλητηριάζουν και προκαλείται ανορεξία που επιδεινώνει ακόμα περισσότερο την κατάσταση, έτσι που η διάσπαση λιπών να συνεχίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό. Σαν αποτέλεσμα όλων αυτών, τα ζώα που υποφέρουν γίνονται σκυθρωπά, δεν μπορούν να σταθούν στα πόδια τους και παραμένουν πεσμένα στο έδαφος, ενώ η όρεξη τους για τροφή μειώνεται ακόμα περισσότερο. Αν τα ζώα που υποφέρουν αποβάλουν ή κατορθώσουν να γεννήσουν τότε μπορεί να συνέλθουν αμέσως, διαφορετικά πεθαίνουν.

Τις τελευταίες 45 μέρες της εγκυμοσύνης τα έγκυα αιγοπρόβατα έχουν ψηλές ανάγκες σε ενέργεια και πρωτεΐνη και άλλα θρεπτικά στοιχεία, γιατί το έμβρυο σ' αυτό το στάδιο αποκτά το 85% του βάρους του, η πολυδυμία είναι ψηλή, ο μαστός αναπτύσσεται και αρχίζει η παραγωγή και σύνθεση του πρωτογάλακτος.

Λόγω του μεγέθους του εμβρύου, ο όγκος του στομάχου περιορίζεται, γι' αυτό αποφεύγεται η υπερβολική χρήση χονδροειδών τροφών ή τροφών που καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος στο στομάχι κατά το στάδιο αυτό. Τόσο οι χονδροειδείς όσο και η συμπυκνωμένη τροφή πρέπει να είναι καλής ποιότητας.

Κατά τις τελευταίες έξι εβδομάδες της εγκυμοσύνης τα ζώα πρέπει να χωρίζονται σε ομάδες ανάλογα με τον αριθμό των εμβρύων που κυοφορούν και να διατρέφονται ανάλογα.

Η σπουδαιότερη και κρισιμότερη περίοδος των αιγοπροβάτων είναι αυτή του τελευταίου μήνα της εγκυμοσύνης, ιδιαίτερα όταν αυτή συμπίπτει με τους χειμωνιάτικους μήνες ( Νοέμβριο- Δεκέμβριο- Ιανουάριο- Φεβρουάριο), όπου τα ζώα παραμένουν σταβλισμένα και δεν βγαίνουν στη βοσκή.

Στη διάρκεια των τελευταίων 20 -30 ημερών πριν τη γέννα, η μήτρα με τα έμβρυα μεγαλώνουν πάρα πολύ μέσα στη κοιλιά του ζώου, ιδιαίτερα αν υπάρχει πολυδυμία . Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο χώρος του στομάχου να περιορίζεται σημαντικά και να μικραίνει. Όμως οι ανάγκες του ζώου την ίδια περίοδο, τόσο για να θρέψει τα αρνιά στη μήτρα όσο και για να διαμορφώσει το μαστό του, αυξάνονται πάρα πολύ. Το μικρό στομάχι πρέπει να πάρει πλουσιότερες τροφές ¨πολυτελείας ¨σε μικρές ποσότητες.

Είναι καθοριστικό για τη ποιότητα του πρωτογάλακτος και την επιβίωση των νεογέννητων αμνοεριφίων, η μάννα να τρώει σωστά και ισορροπημένα ιδιαίτερα μέσα στον χειμώνα. Είναι η περίοδος όπου μπαίνουν τα θεμέλια της γαλακτοπαραγωγής που ακολουθεί , όπως τα θεμέλια ενός σπιτιού που δεν φαίνονται αλλά πάνω τους στηρίζεται το σπίτι. Έτσι κι εδώ τα ζώα μας πρέπει να τρώνε ¨βούτυρο με μέλι¨ την περίοδο αυτή.

Το τάισμα ανά ημέρα που ταιριάζει καλύτερα στη περίοδο αυτή είναι :

Η επόμενη φάση του ξεκινήματος της γαλακτοπαραγωγής αμέσως μετά τη γέννα διαρκεί περίπου 60 ημέρες και έχει εξίσου μεγάλη σημασία όπως και η προηγούμενη. Στόχος της διατροφής μας - που τώρα πρέπει να είναι πιο επιθετική- είναι να βοηθήσει το ανέβασμα της γαλακτοπαραγωγής που αυτή τη περίοδο αυξάνεται ραγδαία. Όσο πιο ¨ψηλά¨ ανεβαίνει η γαλακτοπαραγωγή ενός ζώου στην αρχή ( 2- 3 κιλά γάλακτος/ ημέρα ) τόσο πιο πολύ γάλα θα παράγει μέχρι να στερφέψει και η γαλακτοπαραγωγή του θα κρατήσει περισσότερες μέρες.

Το ημερήσιο τάισμα που ταιριάζει καλύτερα τη περίοδο αυτή είναι:

ή 4 - 5 κιλά γρασίδια βοσκής (6 - 7 ώρες σε καλή βοσκή)

Όταν το ζώο βόσκει, καλό είναι να τρώει και μικρές ποσότητες από άχυρο.

Το μίγμα γαλακτοπαραγωγής σε πέλλετς , λόγω της θερμικής κατεργασίας του σε 70-80^ο C, βοηθά στην αύξηση της γαλακτοπαραγωγής και της τυροκομικής απόδοσης του γάλακτος. Οι προστατευμένες πρωτεΐνες που περιέχει, είναι αυτές που εξασφαλίζουν τη παραγωγή και τη ποιότητα . Η διατροφή των ζώων συνεχίζεται με αυτόν τον τρόπο μέχρι τη περίοδο των επιβάσεων οπότε και χρειάζεται αλλαγή σιτηρεσίου με τονωτικές τροφές.

Τα αρνιά και τα κατσίκια αφού καταναλώσουν το καλής ποιότητας πρωτόγαλα για 3 - 4 ημέρες, θα πρέπει από τη 2^η εβδομάδα και μετά , μαζί με το μητρικό γάλα που θηλάζουν, να έχουν στη διάθεσή τους ειδικό μίγμα απογαλακτισμού σε μικρά πελλετάκια καθώς και σανό αρίστης ποιότητας για κατανάλωση κατά βούληση.

Τα πελλετάκια και ο σανός μοιράζονται σε χώρο ξεχωριστό από τις μάνες ,όπου πρέπει να υπάρχουν και ποτίστρες με νερό.

Στόχος είναι να ξεκινήσουν να τρώνε τα ζώα μας όσο πιο νωρίς γίνεται στερεά τροφή για να εξοικονομήσουμε το πολύτιμο αιγοπρόβειο γάλα που θα πουλήσουμε και να τα αποκόψουμε με καλή σωματική ανάπτυξη χωρίς προβλήματα . Το μίγμα απογαλακτισμού είναι ακριβό επειδή παρασκευάζεται από τις ευγενέστερες πρώτες ύλες ζωοτροφών ( γάλα σκόνη, μαγιά, σογιάλευρο κ.λ.π) που είναι κατάλληλες για μωρά. Είναι δε εμπλουτισμένο με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά βιταμινών και μετάλλων που βοηθούν στη σωστή ανάπτυξη των νεαρών ζώων μας.

Ο ρυθμός ανάπτυξης των αμνοεριφίων τη περίοδο αυτή είναι ιδιαίτερα υψηλός και η μετατρεψιμότητα της τροφής που τρώνε σε σωματικό βάρος είναι από 1 - 2 προς 1. δηλαδή για κάθε 1 - 2 κιλά τροφής που τρώνε βάζουν 1 κιλό ζώντος βάρους.

Εκτροφή 240 Προβατίνων Χίου (Γ.Αρσένιος)

 

 

 Εκτροφή 230 Προβατίνων Χίου (280 λιτρ)(Γ.Αρσένιος)

 

 

και 70 Λακών (300 λιτρ)(Γ.Αρσένιος)

 

Εκτροφή 700 Προβατίνων Λακών (285λιτρ. Γάλα σε σε 210 μέρες ) 7,2 % λίπος και 5,2 % πρωτείνες

 

 

 

 

3. Αφαίρεση της συνολικής περιεκτικότητας σε ενέργεια πεπτού λευκώματος των χονδροειδών ζωοτροφών από τις συνολικές ανάγκες της αίγας. Κάλυψη του υπολοίπου υλικού με συμπυκνωμένες ζωοτροφές

 

 

 

Επιπλέον, το απαιτούμενο κόστος για τη διατροφή των εκτρεφόμενων ζώων αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την οικονομικότητα της εκτροφής. Σε ό,τι αφορά στα πρόβατα, υπολογίζοντας για παράδειγμα το κόστος για τη διατροφή μιας προβατίνας σε ετήσια βάση προκύπτει ότι είναι περίπου 160 ευρώ. Το κόστος αυτό υπολογίζεται υποθέτοντας ότι χρειάζονται περίπου 250 χλγ. συμπυκνωμένων ζωοτροφών (x 0,20 ? = 50 ?), 250 χλγ. σανού (π.χ. μηδικής, x 0,16= 40), 600 χλγ. ενσιρώματος (x 0,1 = 60) και 100 χλγ. άχυρο (x 0,1 = 10) για τη διατροφή της προβατίνας. Αν και οι παραπάνω τιμές είναι ενδεικτικές φαίνεται ότι το κόστος διατροφής ισοδυναμεί σχεδόν με το 50% των εσόδων από μία προβατίνα (χωρίς να υπολογίζονται οι επιδοτήσεις).

 

Αν υποτεθεί ότι πρέπει να καταρτισθεί ένα μίγμα με ενεργειακό περιεχόμενο 7,5 ΜJ καθαρής ενέργεια γαλακτοπαραγωγής (ΚΕΓ) ανάkg με δύο ζωοτροφές τον αραβόσιτο που περιέχει 8,41 ΜJ(ΚΕΓ)/ kg και τα στέμφυλα ζαχαρότευτλων που περιέχουν 6,65 ΜJ(ΚΕΓ)/kg. Τότε με τη μέθοδο αυτή υπολογίζεται ότι το μίγμα αποτελείται από 50,81% αραβόσιτο και 49,19 στέμφυλα ζχαρότευτλων.

• Συνδυασμός πολλών ζωοτροφών
• Οικονομικό σιτηρέσιο

1. Αυτή η μέθοδος γίνεται με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού υπολογιστή με ένα σύστημα εξισώσεων με πολλούς αγνώστους. Κάθε άγνωστος σημαίνει την ποσότητα που θα χρησιμοποιεθεί από κάθε ζωοτροφή.

1. Εξέταση των στοιχείων της εκτροφής

• Βιβλίο εκτροφής
• Στοιχεία γαλακτομετρήσεων
• Δεδομένα απο τη γαλακτοβιομηχανία
• Στοιχεία αναπαραγωγής

2. Ενδεικτική ανάλυση του σιτηρεσίου
3. Υπολογισμός της χορηγούμενης ποσότητας

• σε συμπυκνωμένες ( ζυγίζεται ο κουβάς και υπολογίζεται πόσα κιλά δίνεται σε κάθε ζώο)
• σε χονδροειδείς (ζυγίζεται η μπάλα)

• μορφή, τύπος και τρόπος χορήγησης του σιτηρεσίου
• ποιότητα των χονδροειδών ζωοτροφών
• αναλογία συμπυκνωμένες/χονδροειδείς ζωοτροφές στο σιτηρέσιο
• περιεκτικότητα του σιτηρεσίου σε πρωτεΐνες
• το μέγεθος της μεγάλης κοιλίας
• ο προηγούμενος περιορισμός
• ηλικία της προβατίνας
• το φυσιολογικό στάδιο στο οποίο βρίσκεται
• διαθεσιμότητα, η ποιότητα και η κατανάλωση νερού

• Σήμανση όλων των ζώων - καταγραφή - ομαδοποίηση

• Προβατίνες σε ξηρή περίοδο - πρώτο στάδιο κυοφορίας
• Προβατίνες στο μέσο της κυοφορίας
• Προβατίνες στο τελευταίο στάδιο της κυοφορίας
• Προβατίνες σε γαλακτοπαραγωγή

• Οχεία 21/2 - 3
• Μέσα κυοφορίας 21/2 - 3
• Τοκετός 3
• Γαλουχία 2 - 21/2

• Απομάκρυνση των προβατίνων με προβλήματα
• Αξιολόγηση των κριαριών, εκτίμηση του σπέρματος, ένα μήνα πριν τις συζεύξεις ενίσχυση της διατροφής τους
• Flushing στις προβατίνες

• Εφαρμογή συγχρονισμού οίστρου για «συγκέντρωση» των τοκετών
• Έλεγχος των συζεύξεων
• Εφαρμογή Τ.Σ. όπου είναι εφικτό
• Παραμονή των κριαριών για συγκεκριμένο χρόνο και μετά απομάκρυνση

• Εκτίμηση της θρεπτικής κατάστασης και της υγείας των προβατίνων
• Διατροφή με σανούς κατώτερης ποιότητας - διατήρηση των καλής ποιότητας σανών για τη γαλακτική περίοδο
• Αν είναι δυνατό οι αδύνατες προβατίνες να χωριστούν από το ποίμνιο και να βελτιωθεί η διατροφή τους

• Περιποίηση χηλών
• Σταδιακή αύξηση της ποσότητας των συμπυκνωμένων ζωοτροφών στο σιτηρέσιο ανάλογα με το ΣΒ των προβατίνων, τη θρεπτική κατάσταση και τον αριθμό των εμβρύων που κυοφορούν.
• Εμβολιασμός για εντεροτοξιναιμία
• Αν υπάρχει ιστορικό μυϊκών δυστροφιών τότε καλό είναι να γίνεται χορήγηση σεληνίου και βιταμίνης Ε σε όλες τις έγκυες προβατίνες

• Σε ετοιμότητα μετά τις 142 μέρες από την έναρξη των συζεύξεων
• Οι γέννες στο σύνολο του ποιμνίου θα πρέπει να περιορίζονται σε σύντομο χρονικό διάστημα (ή διαχωρισμός των ζώων σε ομάδες)
• Προσεκτική παρατήρηση όλων των ζώων σε 24 ωρη βάση
• Πρόσληψη εποχιακού προσωπικού
• Παροχή βοήθειας ΜΟΝΟ όταν υπάρχουν επιπλοκές στο τοκετό
• Έλεγχος των θηλών του μαστού κάθε προβατίνας που γεννά
• Απολύμανση του ομφάλιου λώρου των νεογέννητων αρνιών
• Χρήση θερμαντικών πηγών (λάμπες υπέρυθρης ακτινοβολίας) ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες
• Αν υπάρχει ιστορικό μυϊκών δυστροφιών καλό είναι να γίνεται χορήγηση σεληνίου και βιταμίνης σε όλα τα νεογέννητα αρνιά
• Απογαλακτισμός (τεχνητή γαλουχία). Μπορεί να είναι πολύ γρήγορος (μετά από 48 ώρες) ή σε 1 εβδομάδα ή σε 3-4 εβδομάδες ή 5-7 εβδομάδες. Εξαρτάται από:
  • Τις καιρικές συνθήκες

• Την ακολουθούμενη μέθοδο και τον τύπο της εκτροφής

• Ομαδοποίηση των προβατίνων ανάλογα με το επίπεδο της γαλακτοπαραγωγής τους (συνήθως 2 ομάδες)
• Όπου είναι δυνατό, χορήγηση ολικού σιτηρεσίου
• Όχι απότομες αλλαγές στο σιτηρέσιο
  • μείωση παραγωγής
  • πεπτικές διαταραχές
• Έλεγχος της θρεπτικής κατάστασης των προβατίνων σε τακτά χρονικά διαστήματα

• προσοχή στα υποκατάστατα γάλατος και στους χειρισμούς των αρνιών κατά τις διάφορες επεμβάσεις.

• Προσοχή υπάρχει κίνδυνος ουρολιθίασης στα αρσενικά όταν χορηγείται σιτηρέσιο πλούσιο σε συμπυκνωμένες ζωοτροφές (σιτάρι, καλαμπόκι, σόργο) ή ενσιρωμένο χόρτο (πυριτικοί ουρόλιθοι), ή υπόγειο τριφύλλι (ουρόλιθοι CaCO3). Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος όταν η αναλογία Ca/P = 1. Το κρίσιμο διάστημα είναι η ηλικία από 3-6 μήνες. Πρόληψη γίνεται με προσθήκη NH4Cl στο σιτηρέσιο 4%ο.