Ποιες εναλλακτικές καλλιέργειες οπωροφόρων μπορούμε να επιλέξουμε ανάλογα την περιοχή

Οι καλλιέργειες αυτές έχουν καλές προοπτικές επειδή οι καρποί τους παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση στις αγορές της Ευρώπης ενώ η προσφορά τους είναι μικρή.

Βασική προϋπόθεση για τη συστηματική επέκταση των καλλιεργειών αυτών αποτελεί κατ’ αρχήν η εξασφάλιση επάρκειας στο αναγκαίο πολλαπλασιαστικό υλικό. Για να αποφευχθεί η πιθανότητα αποτυχίας, συνιστάται σε πρώτη φάση η εγκατάσταση πιλοτικών φυτειών σε επιλεγμένες περιοχές, στις οποίες για μια περίοδο τουλάχιστον 3-5 ετών, θα επιβεβαιωθεί η καλή προσαρμογή των υπό εξέταση καλλιεργειών στις εδαφικές και κλιματικές συνθήκες της περιοχής, πριν επεκταθεί η καλλιέργειά τους σε μεγαλύτερη έκταση.

Το Αβοκάντο 

Το αβοκάντο (Persea americana) καλλιεργείται παραδοσιακά στην Κεντρική Αμερική, ενώ πλέον η καλλιέργειά του έχει επεκταθεί σε  Ισραήλ και Νότια Αφρική.

Η Ελλάδα μαζί με την Ισπανία και την Πορτογαλία είναι οι μόνες χώρες της Ευρώπης που μπορούν να καλλιεργήσουν το αβοκάντο και δεδομένης της συνεχόμενης αύξησης της κατανάλωσης του προϊόντος στις χώρες της Ε.Ε, θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά εν δυνάμει εξαγώγιμα προϊόντα με επιτακτική την ανάγκη αύξησης της εγχώριας παραγωγής.

Την τελευταία δεκαετία αποτελεί μία από τις σημαντικότερες καλλιέργειες στον νομό Χανίων, με συνεχή επέκταση των καλλιεργούμενων περιοχών. Η οργανωμένη καλλιέργεια ξεκίνησε από το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων στα τέλη της δεκαετίας του ΄60, με εγκατάσταση αβοκαντεώνων και πρώτα πειραματικά δεδομένα για την καλλιέργειά του στον ελλαδικό χώρο. Τα επόμενα χρόνια, με την εφαρμογή των Μεσογειακών Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων η καλλιέργεια του αβοκάντο διαδόθηκε περισσότερο. Σήμερα, η ζήτηση στην εγχώρια και παγκόσμια αγορά έχει συνεχή άνοδο και το αβοκάντο απολαμβάνει υψηλές τιμές παραγωγού που κυμαίνονται από 2-2,3 € ανάλογα με την εποχή και τη διαθεσιμότητα. Κάθε χρόνο χιλιάδες νέα δενδρύλλια φυτεύονται, εκτοπίζοντας παραδοσιακές καλλιέργειες. Δεδομένα από ΕΛΓΑ και ΟΠΕΚΕΠΕ αναφέρουν περίπου 2.000 στρέμματα φυτεμένα με αβοκάντο στον νομό Χανίων, υπολογίζεται όμως πως στην πραγματικότητα η καλλιέργεια καλύπτει πάνω από 10.000 στρέμματα.

Κατάλληλες συνθήκες

Το αβοκάντο, καθώς είναι είδος υποτροπικό, έχει ιδιαίτερες κλιματολογικές απαιτήσεις, με θερμό κλίμα και σχετική υγρασία 60-65%. Θερμοί άνεμοι και θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 37ο C μπορούν να προκαλέσουν καρπόπτωση, αλλά και στις χαμηλές θερμοκρασίες (κάτω των -2ο C) παρατηρούνται προβλήματα, ανάλογα με την ποικιλία. Είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στην έλλειψη νερού και στην υπερβολική εδαφική υγρασία. Κατά τους ξηρούς μήνες του έτους (Μάιο - Σεπτέμβριο) επιβάλλεται η χρήση άρδευσης, διαφορετικά η ποιότητα του παραγόμενου καρπού είναι υποβαθμισμένη και το δέντρο καταπονείται.

Το μέλλον της καλλιέργειας

Παρόλο που η καλλιέργεια του αβοκάντο δεν είναι δυνατόν να επεκταθεί σε όλη την Ελλάδα, λόγω των ιδιαίτερων κλιματικών της απαιτήσεων, είναι μια οικονομικά αποδοτική καλλιέργεια και σε τοπικό επίπεδο μπορεί να προσφέρει ικανοποιητικό εισόδημα για τους παραγωγούς. Στο πλαίσιο της προώθησης του αβοκάντο Κρήτης έχουν γίνει ήδη ενέργειες προς την κατεύθυνση αυτή. Έχει ήδη κατατεθεί φάκελος για ανάδειξή του σε ΠΓΕ (Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης). Καθώς ο καθορισμός της ωρίμασης εξαρτάται από την περιεκτικότητα σε ξηρά ουσία αλλά και σε έλαιο (η οποία όπως αναφέρει η βιβλιογραφία πρέπει να υπερβαίνει το 8 %), μέλημα του Εργαστηρίου Υποτροπικών Φυτών του Ινστιτούτου είναι η δημιουργία συσχέτισης μεταξύ ελαιοπεριεκτικότητας και ξηράς ουσίας για την κάθε ποικιλία και η εξεύρεση εύκολης και γρήγορης μεθόδου προσδιορισμού της ελαιοπεριεκτικότητας, μιας παραμέτρου κρίσιμης για τη συγκομιδή. Όπως σε όλες τις δενδρώδεις καλλιέργειες έτσι και για την καλλιέργεια αβοκάντο, έμφαση πρέπει να δοθεί στη διαθεσιμότητα κατάλληλου πολλαπλασιαστικού υλικού (υγιούς και ανθεκτικού), προσαρμοσμένου στις ανάγκες της χώρας μας. Αυτό προϋποθέτει έρευνα προς αυτές τις κατευθύνσεις.

Η Φραγκοσυκιά

Η Φραγκοσυκιά υπάρχει ως αυτοφυής σε αρκετές περιοχές της νότιας Ελλάδας. Η κατανάλωση φραγκόσυκων αυξάνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια στις χώρες της Ευρώπης και της Β. Αμερικής, στις οποίες η Ιταλία και το Ισραήλ εξάγουν μεγάλες ποσότητες καρπών. Οι άριστες εδαφοκλιματικές συνθήκες των νοτίων περιοχών της Ελλάδας ευνοούν την παραγωγή εξαιρετικής ποιότητας καρπών, οι οποίοι θα μπορούσαν να πωληθούν σε υψηλές τιμές αρκεί να οργανωθεί σωστά η εμπορία τους.

Κατάλληλες συνθήκες

Η Φραγκοσυκιά είναι ανθεκτική στις υψηλές θερμοκρασίες, αλλά πολύ ευαίσθητη στις χαμηλές. Ευδοκιμεί σε περιοχές που η μέση θερμοκρασία το χειμώνα είναι μεγαλύτερη από +10ο C και η ελάχιστη θερμοκρασία να μην κατέρχεται κάτω από +4ο C. Προσαρμόζεται τέλεια σε αμμώδη έως μέσης σύστασης εδάφη, φτωχά σε οργανική ουσία και σε μικρό βάθος. Μπορεί όμως να ευδοκιμήσει και σε ξηρά, πετρώδη ακόμα και σε άγονα εδάφη. Το pH του εδάφους δεν αποτελεί περιοριστικό παράγοντα για την καλλιέργεια της Φραγκοσυκιάς. Από τα υπάρχοντα αυτοφυή φυτά του Ελλαδικού χώρου έχουν επιλεγεί και αξιολογηθεί 18 γενότυποι Φραγκοσυκιάς που υπάρχουν σε πειραματική φυτεία του Ινστιτούτου Υποτροπικών Φυτών και Ελιάς Χανίων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν μερικοί γενότυποι οι οποίοι συλλέχθηκαν από Χανιά, Ρέθυμνο, Καλαμάτα και Ρόδο.

Ο Λωτός

Ο Λωτός καλλιεργείται σε πολλές περιοχές της χώρας, ακόμα και στις βόρειες επειδή αντέχει σε θερμοκρασίες μέχρι –15ο C. Οι οργανωμένες φυτείες Λωτού στην Ελλάδα είναι ελάχιστες και ενώ παράλληλα καλλιεργούνται και αρκετά δένδρα διάσπαρτα μέσα σε φυτείες άλλων οπωροφόρων ή σε αυλές σπιτιών. Ο καρπός έχει ιδιαίτερο άρωμα και γεύση, είναι πλούσιος σε σάκχαρα και βιταμίνες.

Θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι καρποί χωρίς σπέρματα παρουσιάζουν πολύ ανώτερα μορφολογικά χαρακτηριστικά (σχήμα, μέγεθος, εμφάνιση, χρώμα και απόχρωση σάρκας) καθώς επίσης και πολύ ανώτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά (γεύση, άρωμα).

Κατάλληλες συνθήκες

Ο λωτός μπορεί να καλλιεργηθεί σε διάφορους τύπους εδαφών, ακόμη και σε αργιλώδη. Τα καλύτερα αποτελέσματα όμως τα δίνει όταν καλλιεργείται σε βαθιά, γόνιμα ή και μέσης σύστασης εδάφη, ουδέτερου pH και καλά αποστραγγιζόμενα. Στην καλλιέργεια του λωτού οι κλιματικές συνθήκες που θα μπορούσαν να αποβούν ζημιογόνες είναι η εμφάνιση θερμοκρασιών μικρότερων των -18°C κατά την χειμερινή περίοδο ή στους -3°C πριν από το άνοιγμα των οφθαλμών.

Η Μπανάνα

Στην Ελλάδα η Μπανάνα καλλιεργείται κυρίως μέσα σε θερμοκήπιο σε περιοχές της νοτίου Ελλάδας, ιδίως όμως στην Κρήτη. Σήμερα η καλλιέργεια της Μπανάνας σε εμπορικές φυτείες δεν υπερβαίνει τα 750 στρέμματα και η παραγωγή τους 4.000 τόνους. Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί με το 5% της ποσότητας που καταναλώνεται συνολικά στην Ελλάδα, οπότε είναι φανερό ότι υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για σημαντική αύξηση της εντόπιας παραγωγής.

Για να επιτύχει η επέκταση της μπανανοκαλλιέργειας θα πρέπει να βελτιωθεί η ποιότητα των παραγομένων καρπών, ιδίως όσον αφορά το μέγεθός τους, ώστε να γίνουν ανταγωνίσιμοι ως προς τους εισαγόμενους. Αυτό θα επιτευχθεί τόσο με την βελτίωση της καλλιεργητικής τεχνικής όσο και με την αντικατάσταση της ντόπιας ποικιλίας Μπανάνας (κλώνος Άρβης) που καλλιεργείται μέχρι σήμερα στην Κρήτη με άλλους κλώνους και ειδικά με τον κλώνο Grand Nain.

Το Μάνγκο

Το Μάνγκο καλλιεργείται στην Ινδία εδώ και 4.000 χρόνια. Τις τελευταίες δεκαετίες η καλλιέργειά του έχει διαδοθεί και σε άλλες χώρες που διαθέτουν ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες όπως το Ισραήλ, η Ν. Αφρική, η Αίγυπτος, , η Αυστραλία, η Ισπανία, η Κύπρος.

Το Ινστιτούτο Υποτροπικών Φυτών και Ελιάς Χανίων μέσα από πειραματικά αποτελέσματα τα οποία αφορούσαν την αξιολόγηση των ποικιλιών, την προσαρμογή τους στο περιβάλλον και την εφαρμογή διαφόρων καλλιεργητικών τεχνικών, έδειξαν ότι το Μάνγκο μπορεί να καλλιεργηθεί με επιτυχία μέσα σε θερμοκήπιο ή κάτω από αντιανεμικό δίχτυ ή ακόμα και στο ύπαιθρο εφόσον επικρατεί ήπιος χειμώνας και σχετικά δροσερό καλοκαίρι.

Κατάλληλες συνθήκες

Όσον αφορά τις απαιτήσεις του σε έδαφος, το Μάνγκο πρέπει να καλλιεργείται σε εδάφη ελαφρά, μέσης σύστασης με καλή αποστράγγιση και όχι πολύ πλούσια. Το ενήλικο δένδρο υφίσταται ζημία σε θερμοκρασία –4ο C, ενώ το νεαρό δενδρύλλιο σε θερμοκρασία +0.6ο C.

Πιστεύεται ότι τα προαναφερθέντα οπωροφόρα παρουσιάζουν οικονομικό ενδιαφέρον για να αποτελέσουν νέες μελλοντικές εμπορικές εναλλακτικές καλλιέργειες σε κατάλληλες περιοχές της Ελλάδας.

ΠΗΓΕΣ

https://www.elgo.gr/images/ioanna/periodiko/Teyxos_22/AVOCADO.PDF

Εναλλακτικές καλλιέργειες οπωροφόρων για περιοχές με ήπιο χειμώνα

Δρ Σπύρος Λιονάκης Γεωπόνος, Καθηγητής Δενδροκομίας ΤΕΙ Κρήτης,

πρώην Ερευνητής στο Ινστιτούτο Ελιάς & Υποτροπικών Φυτών Χανίων

Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΒΟΚΑΝΤΟ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΧΑΝΙΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ – ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Δημήτριος Πριπάκης

https://www.tsougrana.eu/sites/default/files/styles/square_slider_image/public/xshutterstock_106800005_0.jpg,qitok=XKClpzta.pagespeed.ic.fqZPvADI2P.jpg

https://eleftheriaonline.gr/images/2015/september/antheia/5.JPG

https://lh3.googleusercontent.com/proxy/KvvfT9pKxqEMm63_6gNL6_XzdzC7uV4SuS1ZwXXDGEluT1Df8HNNnFMGsbumEl6vAwTY2HRxunMZzobTKF4UXLVx2CPInz6XJB-HiLdC0dQatlk0PfFAGsdGVWLDKht4mYZ2Kg

https://st.depositphotos.com/2793427/4669/i/950/depositphotos_46697851-stock-photo-banana-growing-on-tree.jpg

https://blog.farmacon.gr

https://plantpro.gr/images/posts/mango.jpg?123