Σημασία της θερμοκρασίας του εδάφους και οι επιδράσεις στα καλλιεργούμενα φυτά

Γράφει ο Θωμάς Χανής

Η θερμοκρασία του εδάφους ασκεί πολλές και σημαντικές επιδράσεις στα καλλιεργούμενα φυτά.

Συγκεκριμένα: 

1) Στη βλάστηση των σπόρων, αφού το έδαφος αποτελεί το μέσον που βρίσκεται σε άμεση επαφή με τους σπόρους. Η θερμοκρασία του εδάφους επηρεάζεται περισσότερο από τη θερμοκρασία του αέρα στα πιο επιφανειακά στρώματα. Σε εδάφη με μεγαλύτερη υδατοπεριεκτικότητα, η θερμοκρασία αυξάνεται δυσκολότερα, συγκριτικά με τη θερμοκρασία του αέρα. Τα δεδομένα αυτά έχουν ιδιαίτερη σημασία, όταν επρόκειτο να καλλιεργήσουμε θερμόφιλα φυτά, τα οποία σπέρνονται νωρίς την άνοιξη. Στις περιπτώσεις αυτές, ο προσδιορισμός του χρόνου σποράς πρέπει να γίνεται με βάση τη θερμοκρασία του εδάφους και όχι του αέρα. 

2) Στην αύξηση και δραστηριότητα του ριζικού συστήματος. Πτώση της θερμοκρασίας του εδάφους αναστέλλει τη λειτουργικότητα του ριζικού συστήματος, ιδιαίτερα στα θερμόφιλα φυτά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αναστολή της ανάπτυξης των φυτών, λόγω αδυναμίας του ριζικού συστήματος να απορροφήσει νερό και ανόργανα θρεπτικά στοιχεία.

3) Στις πρώτες φάσεις ανάπτυξης του υπέργειου τμήματος στα αγρωστώδη. Κατά την πρώτη ανάπτυξη των αγρωστωδών, το κορυφαίο μερίστωμα βρίσκεται πολύ κοντά ή ακόμα και λίγο κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Έτσι, ο ρυθμός διαφορροποίησης και ανάπτυξης φύλλων εξαρτάται περισσότερο από τη θερμοκρασία του εδάφους, παρά από τη θερμοκρασία του αέρα. 

4) Στη βιολογική δραστηριότητα του εδάφους, μέσω των επιδράσεων στη μικροχλωρίδα και στη μικροπανίδα. Επηρεάζει έτσι και την ταχύτητα αποδόμησης της οργανικής ουσίας. 

5) Στην κίνηση του νερού στο έδαφος, ιδιαίτερα στην αέρια φάση, όπου η θερμοκρασία επηρεάζει αποφασιστικά την τάση των υδρατμών. 

6) Στη διαθεσιμότητα των ανόργανων στοιχείων. Αφορά κυρίως το άζωτο και τον φώσφορο, των οποίων η ανοργανοποίηση (mineralization) από την αποδομούμενη οργανική ουσία επιταχύνεται με την αύξηση της θερμοκρασίας.