Καλλιέργεια ελαιοκράμβης: Τεχνικές και Αρχές διαχείρισης - Ενεργειακή καλλιέργεια και Βιοντίζελ

Ενεργειακή καλλιέργεια και Βιοντίζελ

Ξεκινώντας από την αρχή της καλλιέργειας εώς και την συγκομιδή πρέπει να λάβουμε υπόψιν τα εξής:

Εποχή σποράς:

Η σωστή εποχή σποράς είναι από τους καθοριστικότερους παράγοντες μιας πετυχημένης σοδιάς στην ελαιοκράμβη. Η κρισιμότητα της επιλογής αυτής στηρίζεται στο γεγονός ότι το φυτό πρέπει να ξεχειμωνιάσει έχοντας ήδη αναπτύξει 8 φύλλα και ταυτόχρονα η διάμετρος του σταυρού πρέπει να είναι 0.8 - 1cm. Ένα τέτοιο φυτό αντέχει το χειμώνα σε θερμοκρασίες έως και -25°C.  Η χειμερινή ελαιοκράμβη έχει την ανάγκη των χαμηλών θερμοκρασιών για να ανθίσει (εαρινοποίηση) και αυτή είναι η σημαντικότερη διαφορά της με την ανοιξιάτικη ελαιοκράμβη. Το 70% της τελικής παραγωγής καθορίζεται πρίν το χειμώνα.

Σε σχέση με τα παραπάνω και ανάλογα με την περιοχή συστήνονται οι ακόλουθες εποχές σποράς:

• Για τις πολύ όψιμες βόρειες περιοχές (Δ. Μακεδονία) 15-30 Σεπτέμβρη,
• Για τις υπόλοιπες βόρειες περιοχές (Κ.&Α. Μακεδονία & Θράκη) 25 Σεπτέμβρη - 15 Οκτώβρη,
• Για τις νοτιότερες περιοχές (Θεσσαλία & Στερεά Ελλάδα) 10-25 Οκτώβρη.

Εννοείται ότι και στα ίδια γεωγραφικά διαμερίσματα μπορεί να υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με την περίοδο έλευσης του χειμώνα οπότε και θα πρέπει να προσαρμόσουμε ανάλογα την ημερομηνία σποράς.

Τρόπος και πυκνότητα σποράς:

Υπάρχουν οι παρακάτω δυνατότητες χρήσης σπαρτικών μηχανών:

• Σπαρτική σιταριού που να μπορεί να σπείρει μικρές ποσότητες σπόρου (300 - 500 γρ).
• Πνευματική μηχανή, με χρήση δίσκου κατάλληλου για σπορά πολύ μικρών σπόρων (δίσκος ντομάτας) και τις κατάλληλες ρυθμίσεις σχετικά με την απόσταση και τον τρόπο σποράς.
• Νέου τύπου μηχανές οι οποίες χρησιμοποιούνται ευρέως στη Γερμανία και είναι κατάλληλες για τη σπορά της ελαιοκράμβης.

Λόγω του πολύ μικρού μεγέθους του σπόρου χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για την αποφυγή πυκνής σποράς με τις σπαρτικές σιταριού.

Η ποσότητα σπόρου καθορίζεται από την φυτρωτική ικανότητα του σπόρου, από τα χαρακτηριστικά της ποικιλίας, από τους προβλεπόμενους κινδύνους απωλειών (παγωνιά, ξηρασία, κατάσταση εδάφους) και το αν χρησιμοποιούμε ποικιλία η υβρίδιο. Σε κάθε περίπτωση επιθυμητός αριθμό φυτών μετά τον Χειμώνα είναι 50- 55 /τ.μ για τις ποικιλίες και 40-45 φυτά /τ.μ. για τα υβρίδια.

Σπορά

Η σπορά της ελαιοκράμβης αρχίζει με τη συγκομιδή της προηγούμενης καλλιέργειας.

Σημαντικά στοιχεία κατά τη συγκομιδή είναι:

• Κοπή των καλαμιών σε μικρό ύψος,
• Κοπή του άχυρου στο τέλος ίση κατανομή σε όλο το πλάτος του χωραφιού,
• Καλή κατανομή του άχυρου.

Το άχυρο αποτελεί τη σημαντικότερη πηγή οργανικής ουσίας και συνεπώς είναι σημαντική βάση για καλή εδαφική δομή.

Όσο μεγαλύτερη είναι ποσότητα του άχυρου και λιγότερος χρόνος τόσο πιο εντατικά και βαθιά πρέπει να ενσωματωθεί το άχυρο.

Η ελαιοκράμβη έχει μικρό σπόρο και έτσι δεν θα πρέπει να σπέρνεται πολύ βαθιά. Το άριστο βάθος σποράς είναι 1.5-3 εκατοστά. Θα πρέπει να αποφεύγεται η συμπίεση του εδάφους έτσι ώστε ρίζα να μπορεί να αναπτύσσεται προς τα κάτω ανενόχλητη. Οι ξηρές συνθήκες κατά τη διάρκεια της σποράς είναι μεγάλο πρόβλημα για την ποιότητα της εμφάνισης και συνεπώς απαιτείται προετοιμασία του εδάφους με νερό για να διατηρηθεί η υγρασία του εδάφους και να προμηθευτεί ο σπόρος με νερό από τα τριχοειδή αγγεία. Σε υγρές συνθήκες αντίθετα, το έδαφος θα πρέπει να αφήνει επαρκείς ποσότητες οξυγόνου για το φυτό και για τις ρίζες.

Γενικά είναι προτιμότερη πρώιμη παρά όψιμη σπορά

Η πρώιμη σπορά με τις κατάλληλες ποικιλίες εξασφαλίζει υγιή ανάπτυξη των φυτών.

Οι ιδανικές ημερομηνίες σποράς για όλες τις πρώιμες ποικιλίες εξαρτάται κατά κύριο λόγω από τις καιρικές συνθήκες της κάθε περιοχής, αλλά γενικά αναφέρεται ότι είναι περί τα μέσα έως και τέλη Αυγούστου(π.χ. ποικιλιών: exact, executive Dekalb).

Η ελαιοκράμβη που σπέρνεται αργά έχει λιγότερο χρόνο για ανάπτυξη πριν από την έναρξη του χειμώνα. Για αυτό το λόγο, οι ιδανικές ημερομηνίες σποράς σε συνδυασμό με καλό έδαφος και προετοιμασία της σποροκλίνης καθώς και κατάλληλες συνθήκες σποράς είναι πολύ σημαντικές.

Λίπανση

Για κάθε 100 κιλά προσδοκώμενης παραγωγής η ελαιοκράμβη χρειάζεται 6 κιλά Ν περίπου.

 Η υπολειμματικότητα του Ν (αζώτου) στον αγρό λοιπόν καθορίζει την ποσότητα  του Ν που θα εφαρμόσουμε. Από το συνολικό που θα εφαρμόσουμε μόνο ελάχιστο η και καθόλου θα δώσουμε το φθινόπωρο. Αντίθετα το 80-100% της ποσότητας του πρέπει να εφαρμοστεί στην αρχή της Άνοιξης με την επιμήκυνση του φυτού.

► Σε ελαφρά-μεσαία χωράφια είναι καλό να πέσουν 2-3 μονάδες Ν τον Οκτώβριο και 8-10 μονάδες στις αρχές Μάρτη.

► Σε πολύ φτωχά χωράφια η δόση την Άνοιξη μπορεί να αυξηθεί κατά 2-3 μονάδες.

► Σε γερά και υγρά χωράφια με αρκετό υπολειμματικό άζωτο, η αζωτούχος λίπανση να γίνεται μόνο την Άνοιξη και σε ελάχιστες ποσότητες (0-7 μονάδες αζώτου).

► Στους περισσότερους τύπους εδαφών μία εφαρμογή 5 μονάδων Φωσφόρου και 5 μονάδων Καλίου είναι αρκετή για την κάλυψη των αναγκών της καλλιέργειας.

► Ένα στοιχείο ιδιαίτερα πολύτιμο στην καλλιέργεια της ελαιοκράμβης είναι το θείο (S).

Αμειψισπορά

Η αμειψισπορά με σιτηρά είναι διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο. Σε σχετικά πειράματα μάλιστα έχει αποδειχθεί ότι το σιτάρι που θα διαδεχθεί την ελαιοκράμβη έχει συνήθως αύξηση παραγωγής 10-15%.

Εδάφη

Η Ελαιοκράμβη μπορεί να ευδοκιμήσει σε όλων των ειδών τα εδάφη αλλά προτιμά τα βαθιά και καλά στραγγιζόμενα εδάφη. Σε φτωχά ξηρικά χωράφια (σιταροχώραφα) κρισιμότερος παράγοντας φαίνεται να είναι το νερό στη διάρκεια της Άνοιξης. Σε γερά και υγρά χωράφια χωράφια κρισιμότερος παράγοντας διαχείρισης είναι ποσότητα και πυκνότητα της φυτείας . Αν είναι και τα δύο ενισχυμένα υπάρχει κίνδυνος πλαγιάσματος.

Αντιμετώπιση των ζιζανίων

Σαν εναλλακτική καλλιέργεια, ελαιοκράμβη προσφέρει τόσο καλλιεργητικές όσο και χημικές μεθόδους αντιμετώπισης των ζιζανίων.

Παρά το γεγονός ότι πολλά στενόφυλλα και πλατύφυλλα ζιζάνια μπορεί να ανταγωνιστούν την καλλιέργεια, σημαντικός παράγοντας επιτυχίας είναι να προλάβει να αναπτυχθεί η ελαιοκράμβη και να οδηγηθεί σε κλείσιμο γραμμών.

Επίσης έχει αποδειχθεί σε σχετικά πειράματα ότι την τελική παραγωγή επηρεάζει αρνητικότερα η δράση των στενόφυλλων ζιζανίων.

Επίσης σε περιπτώσεις δύσκολων στενόφυλλων ζιζανίων συνηθίζεται στην Ευρώπη και η μεταφυτρωτική ζιζανιοκτονία  στο στάδιο των 2 πραγματικών φύλλων την Άνοιξη.

ΑΛΩΝΙΣΜΟΣ

Ο αλωνισμός είναι ένα σημείο που χρειάζεται κάποια εμπειρία και ιδιαίτερη προσοχή ώστε να βρούμε το κατάλληλο στάδιο συγκομιδής και να αλωνίσουμε με τις μικρότερες απώλειες γιατί ο πολύ ξερός σπόρος τινάζεται. Το αλώνι της ελαιοκράμβης πρέπει να γίνει σε σύντομο χρονικό διάστημα από την στιγμή που θα ξεραθεί φυτεία.

► H ελαιοκράμβη συντηρείται σε υγρασία 7-8%. Το επιθυμητό συγκομίσιμο προϊόν είναι 9% υγρασία με 2% ξένες ύλες το πολύ.

► Επειδή στην Ελλάδα οι συνθήκες είναι ξηροθερμικές και η υγρασία μπορεί να κατεβεί γρήγορα, ο αλωνισμός μπορεί να αρχίσει όταν η υγρασία του σπόρου αρχίζει να πέφτει κάτω από 15%. Έτσι μειώνουμε την πιθανότητα να τινάξει σπόρος.

► Μια φυτεία όταν είναι έτοιμη για απ’ευθείας αλωνισμό παίρνει χρώμα καφέ της σκουριάς και οι σπόροι κατά 90% είναι μαύροι ενώ ένα ποσοστό 10% είναι καφέ.

► Υγρασίες στην περίοδο συγκομιδής δεν επηρεάζουν την ποιότητα του σπόρου και την παραγωγή, αντίθετα μπορεί να βοηθήσουν αφού μεγαλώνουν το διάστημα της τελικής ξήρανσης δίνοντάς μας ευχέρεια χρόνου για τον αλωνισμό.

► Ο αλωνισμός γίνεται με τις κοινές αλωνιστικές σταριού, και με κάποιες ρυθμίσεις που μπορούν να γίνουν επί τόπου στο χωράφι αλλά είναι απαραίτητες για καλή συγκομιδή χωρίς απώλειες.

ΠΗΓΕΣ

Παντελάκη, Ό. (2007). Η καλλιέργεια της ελαιοκράμβης: αγρονομικά χαρακτηριστικά και το μέλλον της ως βιοκαύσιμο (Bachelor's thesis).

Ζαχαρίου, Ε. (2011). Παραγωγή βιοντίζελ από ελαιοκράμβη (Doctoral dissertation, ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας).

Πηγή: blog.farmacon.gr