Παυλώνια, το δέντρο του μέλλοντος

Η Παυλώνια είναι γένος φυτών της μονογονικής οικογένειας Paulowniaceae, που αποτελείται από 23 είδη (P. tomentosa, P. fortunei, P. Kawakamii, P. elongata, P. catalpifolia, P. australis, P. viscosa κ.ά.). Όλα κατάγονται από την Κίνα εκτός από το P. fortunei, το οποίο απαντάται στο Βιετνάμ και το Λάος. Η P. tomentosa επίσης φύεται στην Κορέα και την Ιαπωνία. Σήμερα η Παυλώνια καλλιεργείται σε όλες τις ηπείρους εκτός από την Ανταρκτική. Το ξύλο της Παυλώνιας έχει ανοιχτόχρωμο καρδιόξυλο και από αιώνες χρησιμοποιείται στην Ασία επειδή είναι ευκατέργαστο και έχει όμορφη δομή. 

 Όλα τα είδη της Παυλώνια είναι ταχέως αναπτυσσόμενα δέντρα- η Παυλώνια έχει την καταπληκτική ετήσια ανάπτυξη των 3-5 μέτρων τον χρόνο και δικαίως έχει πάρει τον τίτλο του πιο γρήγορα αναπτυσσομένου δέντρου στον κόσμο. Ένα δέντρο τριών ετών φτάνει τα 10-15 μέτρα, ενώ ένα ώριμο δέντρο Παυλώνιας φτάνει το μέγιστο ύψος των 20 μέτρων. Λόγω αυτής της ιδιότητάς τους, κάποια από τα είδη της  Παυλώνιας, όπως η Paulownia tomentosa, η Paulownia elongata, η Paulownia fortunei κ.ά., χρησιμοποιούνται εντατικά σε φυτείες για υλοτομία, για παραγωγή βιομάζας και βιοκαυσίμων, για ζωοτροφή, αλλά και σε αναδασώσεις, ως καλλωπιστικό δέντρο, στην μελισσοκομία  κ.ά.

Σε ιστορικό πλάνο, η Κίνα ήταν και παραμένει η μεγαλύτερη παραγωγός της  Παυλώνιας. Η ξυλεία της Παυλώνιας χρησιμοποιείται για την κατασκευή επίπλων, για οικοδομικές κατασκευές, παιχνίδια, κοντραπλακέ, μουσικά όργανα και πακετάρισμα. Στη Κίνα η Παυλώνιας καλλιεργείται σε συνολική έκταση 2,5 εκ. εκταρίων, από τα οποία σε 1,3 εκ. πραγματοποιείται συνδυασμένη καλλιέργεια. Στα τμήματα μεταξύ των βραγιών της δεντροκαλλιέργειας, φυτεύονται άλλες καλλιέργειες όπως βαμβάκι, καλαμπόκι, τσάι κ.ά.

Το 19ο αι. η Παυλώνια εισχωρεί και στην επικράτεια της ΗΠΑ. Οι σπόροι της Παυλώνιας χρησιμοποιούνταν ως υλικό περιτυλίγματος στην μεταφορά περίτεχνων πιάτων πορσελάνης μέσα από τον Ειρηνικό Ωκεανό, από την Κίνα προς τις ΗΠΑ. Μετά από το ξετύλιγμα, οι παρασυρμένοι από τον αέρα μικροί σπόροι, φύτρωναν και τα δέντρα της Παυλώνιας προσαρμόστηκαν εύκολα στο περιβάλλον της Αμερικής. Η προσαρμογή της ήταν τέτοια που πλέον σε ορισμένες πολιτείες να θεωρείται πλέον αυτοφυές είδος.

Από την δεκαετία του εβδομήντα του 20ου αι., η Ιαπωνία δεν είναι σε θέση να παράγει αρκετή Παυλώνια, για να ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση. Στην Ιαπωνία η εξωτερική εμφάνιση της ξυλείας εκτιμάται πολύ και γι’αυτό στις περισσότερες οικογένειες υπάρχει τουλάχιστον ένα αντικείμενο ή έπιπλο, κατασκευασμένο από Παυλώνια. Η Ιαπωνία αποτελεί τον μεγαλύτερο αγοραστή ώριμων δέντρων και ξυλείας  Παυλώνιας. 

Τα ταχέως αναπτυσσόμενα είδη της Παουλόβνιας μπορούν να παράγουν εξαίρετη ξυλεία μέσα σε 8-15 έτη, από την αρχική φύτευση, και αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό που δεν διαθέτει κανένα άλλο δέντρο στον κόσμο. Μόνο στην Κίνα καλλιεργούνται 1,2 δισεκατομμύρια δέντρα Παυλώνιας για να καλυφθούν οι ανάγκες σε ξυλεία. Στην δεκαετία του 1990 δημιουργούνται φυτείες για την παραγωγή Παυλώνιας κυρίως στις μέσο-ατλαντικές και νοτιοανατολικές πολιτείες των ΗΠΑ, αλλά και στην Αυστραλία. Οι φυτείες αυτές παράγουν πλέον ξυλεία υψηλής ποιότητας. Η ταχέως αναπτυσσόμενη Παυλώνια αποτελεί προσιτή εναλλακτική του όλο και πιο σπάνιο άγριου είδους της, που συναντιέται σε φυσικές συνθήκες. Η Παυλώνια μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως εναλλακτική του δυτικού κόκκινου κέδρου, της μπάλσας, των μαραντών και της αμερικάνικης τιλιάς. Σήμερα φυτείες από Παυλώνια υπάρχουν σχεδόν σ’όλη την Ευρώπη.

Η εμπορική χρήση του ξύλου της Παυλώνιας.

Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της καλλιέργειας της Παυλώνιας για παραγωγή ξυλείας που την διαφοροποιούν από οποιοδήποτε άλλο δέντρο στον κόσμο, είναι τα εξής:  

1. Η ταχεία της αύξηση – μη συγκρίσιμη με κανένα άλλο είδος δέντρου – κατά 1 m3  ξυλείας μέσα σε 7-8 χρόνια. Κατά μέσο όρο, ετησίως αναπτύσσεται σε ύψος 2 μέτρων τουλάχιστον (μπορεί όμως να φθάσει και τα 4 -5 μέτρα υπό κατάλληλες συνθήκες). Ο κορμός της αυξάνει σε διάμετρο 4-5 εκατοστά ετησίως. Οι ρίζες της αναπτύσσονται σε μεγάλο βάθος και μπορεί να φθάσουν τα 18 μέτρα. Η τιμή του ξύλου της  είναι ανάλογη με την ποιότητά του. Η τιμή του ξύλου, προελεύσεως Κίνας είναι 350 δολάρια το κυβικό μέτρο στην κατηγορία-Ε και 550 δολάρια το κυβικό μέτρο στην κατηγορία-Α1. Το ξύλο ανωτέρας ποιότητας που προέρχεται από την Αυστραλία κοστίζει 2.000 δολάρια το κυβικό μέτρο. Η τιμή του ξύλου του συνήθως είναι παρόμοια με εκείνη του ξύλου της μαύρης καρυδιάς.
2. Ένα από τα ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά της Παυλώνιας, είναι οι θαυμάσιες ιδιότητες της ξυλείας της. Μία απ’αυτές είναι η καθολικότητα της: χρησιμοποιείται όπου μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους. Παρόλο που το ξύλο της χρησιμοποιούταν από αιώνες, ακόμη και σήμερα συνεχίζει να εκπλήσσει από τις πολυάριθμες εφαρμογές της. Βέβαια, κίνητρο για να αναζητούνται όλο και πιο νέες εφαρμογές της ξυλείας από Παυλώνια είναι το χαμηλό της κόστος. Αν κάνουμε σύγκριση ανάμεσα στη τιμή και τις ιδιότητες της, καταλαβαίνουμε ότι δεν είμαστε μακριά από την “ιδανική ξυλεία”. 

Το ξύλο της Παυλώνιας είναι πολύ ελαφρό, αλλά σκληρό με καλή μικροδομή. Δεν στρεβλώνει ούτε παραμορφώνεται, δεν παρουσιάζει ανωμαλίες που οφείλονται στην υγρασία, δεν σχίζεται από το κάρφωμα. Το πριόνισμα είναι εύκολο, χωρίς κίνδυνο θρυμματισμού, ενώ η κόλλα και τα χρώματα έχουν εύκολη πρόσφυση πάνω του. Το πρώτο που προκαλεί εντύπωση όσο αφορά τη ξυλεία της Παυλώνια (Paulownia) είναι η  ελαφρότητά της. Αυτό είναι αιτία να προτιμάται στην κατασκευή προϊόντων, στα οποία το χαμηλό βάρος έχει βασική σημασία, όπως στις αεροπορικές κατασκευές και τα εξαρτήματα πλωτών σκαφών. Πολύ εκτιμάται και ως υλικό για κιβώτια, τελάρα, έτοιμα προϊόντα για μεταφορά, επειδή έτσι μειώνεται το συνολικό βάρος των φορτίων. Αυτό οδηγεί σε μειωμένα έξοδα καυσίμου, τη δυνατότητα να μεταφέρονται περισσότερα προϊόντα, και αυτό αντίστοιχα από τη πλευρά του οδηγεί σε χαμηλότερη τιμή των μεταφορών, το οποίο είναι και ο στόχος για κάθε έναν που ασχολείται με τις μεταφορές. Τα τελευταία χρόνια αυτό το είδος ξυλείας προτιμάται και για εσωτερικές λύσεις στη βιομηχανία αυτοκινήτων. Επίσης από αυτήν κατασκευάζονται ιστιοσανίδες, χιονοσανίδες και σκι. Το ξύλο της παουλόβνιας χρησιμοποιείται επιπλέον για:

*Κατασκευή μουσικών οργάνων, επειδή το ξύλο αυτό έχει πολύ καλή αντήχηση. Κυρίως χρησιμοποιείται για τον σκοπό αυτό στην Κίνα και την Ιαπωνία.

*Ξύλο οικοδομικών κατασκευών, επειδή είναι ελαφρύ ξύλο, ανθεκτικό στο σάπισμα είναι ιδεώδες ξύλο για δοκάρια στεγών, πόρτες, παράθυρα, πατώματα, ταβάνια.

*Ξύλο για κατασκευή κιβωτίων μεταφοράς εμπορευμάτων, φρούτων κ.λπ.

*Ξύλο για κατασκευή επίπλων, καρεκλών, τραπεζιών, ντουλαπιών κ.λπ.

*Στην επίπλωση του σπιτιού η ξυλεία της Παυλώνια χρησιμοποιείται εκτεταμένα για στόρια, επενδύσεις εσωτερικών τοίχων και έπιπλα, μετά από καπλάντισμα, ενώ επίσης από αυτήν κατασκευάζεται και εξαιρετικής ποιότητας παρκέ. Η Παυλώνια είναι υλικό, το οποίο οι ξυλόγλυπτες με ευχαρίστηση επεξεργάζονται, ακριβώς εξαιτίας της ελαστικότητας του. Σε συνδυασμό με τη δυσκολία εύφλεξης και την έλλειψη παραμορφώσεων, αυτό είναι ιδανικό και για το πιο δύσκολο ξυλόγλυπτο ενώ είναι ιδιαίτερα λεία και απουσιάζουν ρόζοι από την επιφάνεια της. Ενδιαφέρουσα ιδιότητα είναι η ικανότητα των δοκών από Παυλώνια να συγκρατούν βίδες στην ίδια την άκρη τους χωρίς να ραγίζουν. 

*Λόγω της χαμηλής του θερμικής αγωγιμότητας χρησιμοποιείται σαν μονωτικό.Τα δισεκατομμύρια πόροι αέρα την κάνουν εξαιρετικά καλό θερμομονωτικό και ηχομονωτικό υλικό, ασύγκριτο με άλλη ξυλεία. Η ιδιότητα αυτή είναι ιδιαίτερα πολύτιμη στην κατασκευή σαουνών, λυόμενων σπιτιών, επιστρώσεις πατωμάτων και επενδύσεις εσωτερικών τοίχων.

*Για την παρασκευή τού κοντραπλακέ. Το κοντραπλακέ που γίνεται με το ξύλο της παουλόβνιας που έχει αποξηρανθεί για 7 χρόνια, είναι εφάμιλλο με το κοντραπλακέ από το ξύλο της λεύκας που έχει αποξηρανθεί σε μία διάρκεια 50 ετών.

*Για την παραγωγή ξυλοκάρβουνων.

*Για την παραγωγή πέλετ.

Οι μοναδικές ιδιότητες που έχει το ξύλο της Παυλώνιας, όπως η ανθεκτικότητα, το χαμηλό βάρος, η σταθερότητα της κατεργασίας του, καθιστούν το ξύλο αυτό πολύτιμο, ισάξιο με άλλα ξύλα πολύ πιο σπάνια και πολύ μεγαλύτερου κόστους.

*Η ελαφρότητα του ξύλου: Η Παυλώνια είναι το πιο ελαφρύ ξύλο στις ΗΠΑ σε σχέση με την εμπορική ξυλεία που κυκλοφορεί. Φθάνει μόνο στα 2/3 του συνήθους βάρους των εμπορικών ειδών ξυλείας.

*Η πυκνότητα του ξύλου της Παυλώνιας είναι μεταξύ 0,23- 0,30 (δηλαδή 0,23-0,30 % του βάρους του νερού). Η μέση πυκνότητα αυτού του ξύλου είναι 0,28 σε σύγκριση με τη λεύκα, της οποίας η μέση πυκνότητα είναι 0,42 και της φιλύρας 0,37. Το μέσο βάρος ενός κυβικού μέτρου ξύλου Παυλώνιας είναι 7,5 κιλά. Το βάρος των 1.000 σανίδων της ζυγίζει 626,8 κιλά, ενώ οι 1.000 σανίδες της λεύκας ζυγίζουν 993,6 κιλά και της λευκής βελανιδιάς 1.514 κιλά.

*Δύναμη και σταθερότητα: αν και είναι ελαφρύ ξύλο, είναι πολύ δυνατό και δεν σχίζεται κατά την κατεργασία του σε αντίθεση με άλλα ξύλα, ακόμη και όταν γίνεται ταχεία ξήρανση του ξύλου.

*Εύκολα κατεργάσιμο: Μια πολύτιμη ιδιότητά του είναι η ευκολία που γίνεται η κατεργασία του ειδικά όταν ακόμη το ξύλο είναι πράσινο. Χρησιμοποιείται για την κατασκευή αερομοντέλων (αεροπλάνων) από ξύλο. Με την αποξήρανση του ξύλου της Παυλώνιας αποκτά μία σκληρότητα η οποία όμως δεν είναι τόσο μεγάλη όπως με τα άλλα είδη ξύλου. Το ξύλο της παουλόβνιας αποξηραίνεται γρήγορα στον αέρα, σε 30 ημέρες χωρίς να παρουσιάζει παραμορφώσεις. Η ιδιότητα αυτή είναι σημαντική επειδή μειώνεται το κόστος αποξήρανσης, αν γινόταν σε φούρνο.

*Μια ακόμα ιδιότητα της ξυλείας από Παυλώνια είναι ότι εξαιτίας της ελάχιστης περιεκτικότητας ρετσινιών είναι πιο δύσκολο να αρπάξει φωτιά σε σχέση με άλλα είδη ξύλου καθώς και ότι η ξυλεία από Παυλώνια δεν παθαίνει ζημιά από ξυλοφάγους. Η αιτία είναι, ότι σε σχέση με τα ταχέως αναπτυσσόμενα είδη του γένους Quercus, στα οποία συσσωρεύονται τανίνες στα φύλλα, η Παυλώνια συσσωρεύει τανίνες στη ξυλεία, το οποίο την κάνει ανθεκτική στην εισβολή ξυλοφάγων και τερμιτών. Αυτό το γεγονός κάνει την Παυλώνια περιζήτητη για την κατασκευή κατοικιών από ξύλο σε ολόκληρο τον κόσμο. 

* Άλλη ιδιότητα της ξυλείας από Παυλώνια είναι το χαμηλό περιεχόμενο σε υγρασία και ο χαμηλός κίνδυνος πυρκαγιάς. Η ξυλεία έχει περιεκτικότητα νερού γύρω στα 10-12%, απορροφά δύσκολα το νερό και λόγω αυτού τα προϊόντα που είναι κατασκευασμένα απ’αυτήν δεν παραμορφώνονται, έτσι όπως έχουμε συνηθίσει να γίνεται με τα περισσότερα ξύλινα μέρη όταν είναι εκθετημένα στην υγρασία. Η αιτία γι’αυτό είναι η στερεά ινώδης δομή της, που οφείλεται στη διαφορετική σύνθεση των κυττάρων της. Ακριβώς αυτό κάνει την Παυλώνια περιζήτητη στην επιλογή υλικού για σάουνες και έπιπλα. Οι ιδιότητές της την κάνουν κατάλληλη για παιδικά παιχνίδια, στόρια, παρκέ ακόμα και για μουσικά όργανα. Δεν είναι τυχαίο ότι τα ακριβότερα μουσικά όργανα κατασκευάζονται από ξύλο Παυλώνια. Ακόμη και σήμερα στην Ιαπωνία υπάρχουν σπίτια, κατασκευασμένα εδώ και πολλούς αιώνες, από την ξυλεία Παυλώνιας. Αυτά εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να εκτιμούνται από τους ιδιοκτήτες τους, όχι μόνο λόγω της ιστορικής τους αξίας αλλά γιατί παραμένουν όμορφα, έγκριτα και βέβαια ακίνδυνα σε περίπτωση πυρκαγιάς και πολύ περισσότερο σεισμών.

*Το ξύλο της Παυλώνιας έχει χαμηλή θερμική αγωγιμότητα και γι' αυτό χρησιμοποιείται σαν μονωτικό σε ψυγεία αλλά και για την κατασκευή κυψελών. 

*Συχνά ως μειονέκτημα της ξυλείας από Παυλώνια αναφέρεται η ελάχιστη σκληρότητά της. Και πραγματικά αυτή είναι πολύ μαλακό υλικό αλλά σε πολλές σφαίρες εφαρμογής αυτό είναι μεγάλο πλεονέκτημα. Υπάρχουν βέβαια και σφαίρες εφαρμογής στις οποίες είναι απαραίτητο το υλικό να είναι σκληρό. Σ’αυτές τις περιπτώσεις εφαρμόζεται καπλάντισμα με σκληρότερες ξυλείες, π.χ. με τη καρυδιά. Η διαφορά στη τιμή παρόμοιας κατασκευής, σε σύγκριση με την ίδια, κατασκευασμένη ολοκληρωτικά (μασίφ) από καρυδιά, είναι αρκετά σοβαρή. Το βάρος και των δύο επίσης είναι διαφορετικό, και επιτέλους αλλά όχι λιγότερο σημαντικό που πρέπει να αναφέρουμε, είναι το γεγονός ότι οι αρχές πυροπροστασίας στις περισσότερες χώρες του κόσμου θα αισθάνονταν φρίκη στο θέαμα ενός σπιτιού φτιαγμένο από καρυδιά, ενώ η ξυλεία της Παυλώνιας (εξαιτίας της ελάχιστης περιεκτικότητας ρετσινιών) είναι πολύ πιο δύσκολο να αρπάξει φωτιά. Στην ουσία τώρα αρκετοί παραγωγοί χρησιμοποιούν την Παυλώνια στην κατασκευή αυτών των μερών των επίπλων που δεν φαίνονται. Έτσι πετυχαίνουν ελαφρότητα, αντοχή, χαμηλότερη τιμή και ανθεκτικότητα στις παραμορφώσεις. Δεν μπορούμε να παραλείψουμε να αναφέρουμε, ότι η ξυλεία από Παυλώνια δεν παθαίνει ζημιά από ξυλοφάγους. Αυτό το γεγονός εκτιμάται πολύ στις χώρες, όπου η ζωή σε ξύλινο σπίτι αποτελεί πρακτική - αν σας φαίνεται ασημαντότητα, θυμηθείτε πως οι γιαγάδες μας παραπονιούνταν για τα χαλασμένα έπιπλά τους. Μερικοί από εμάς έχουν δει τις παλιές ντουλάπες και τα ερμάρια τους, φαγωμένα απ’αυτό το “σαράκι”. Κανείς δεν έχει δει όμως ποτέ “σαράκι” σε ξύλο Παυλώνιας. Η αιτία είναι, ότι π.χ. σε σχέση με τα ταχέως αναπτυσσόμενα είδη του γένους Quercus (Βελανιδιάς), στα οποία συσσωρεύονται τανίνες στα φύλλα, η Παυλώνια συσσωρεύει τανίνες στη ξυλεία, το οποίο την κάνει ανθεκτική στην εισβολή ξυλοφάγων και τερμιτών.

Η Παυλώνια είναι ένα ταχυαυξές είδος δέντρου με μικρό αρχικό κόστος εγκατάστασης, το οποίο έχει την ικανότητα να πρεμνοβλαστάνει. Η συγκομιδή γίνεται όταν το δέντρο έχει ηλικία 8-10 ετών και μπορεί κάθε χρόνο να αποδίδει μία ποσότητα ξύλου και από τους ετήσιους πλάγιους βλαστούς. Ένα δέντρο Παυλώνιας ηλικίας 10 ετών δίνει συνήθως 1,0 κυβικό μέτρο ξυλείας και 100 κιλά καυσόξυλων από τους πλάγιους βλαστούς. Υπάρχουν περιπτώσεις δέντρων ηλικίας 15 ετών που έδωσαν 6,5 κυβ. μέτρα ξυλείας με μία διάμετρο 1m στο ύψος του στήθους. Το ξύλο της Παυλώνιας συγκομίζεται την περίοδο φθινοπώρου- χειμώνα. Η αποξήρανσή του γίνεται εύκολα και γρήγορα. Σε ειδικό φούρνο γίνεται σε 24-48 ώρες, ενώ στον αέρα σε 30-60 ημέρες. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι σε ένα στρέμμα φυτεύονται 80 δέντρα τότε από ένα στρέμμα λαμβάνουμε περίπου 80 κυβικά μέτρα ξυλείας. Με τις τιμές να κυμαίνονται από 350 έως 2.000 δολάρια ανά κυβικό μέτρο, τότε η ακαθάριστη πρόσοδος είναι από 2.800 δολάρια για ξύλο κατηγορίας-Ε και 4.800 δολάρια για ξύλο κατηγορίας- Α1 και για ξύλο ανωτέρας ποιότητας 16.000 δολάρια ανά έτος και στρέμμα. 

Οικολογική σημασία της Παυλώνιας.

Με την καταπληκτικά γρήγορη της ανάπτυξη η Παυλώνια είναι μικρός θησαυρός για τους οικολόγους. Αυτοί ανακάλυψαν, ότι η Παυλώνια, με το  ταχέως αναπτυσσόμενο ριζικό της σύστημα, είναι εξαιρετικά κατάλληλη για αναδάσωση απειλούμενων από διάβρωση εδαφών. Αυτό από καιρό αποτελεί πρακτική ρουτίνας σε κάποιες χώρες - για παράδειγμα στις ΗΠΑ, όπου η διάβρωση είναι μόνιμο πρόβλημα. Για την πρόληψη της διάβρωσης του εδάφους ένα τεράστιο πρόγραμμα αναδάσωσης στην Κίνα, στις πλημμυρικές πεδιάδες του Κίτρινου ποταμού αλλά και στον ποταμό Yangtse  σταμάτησε τη διάβρωση σε περίπου 3.150.000 εκτάρια (12.200 τετραγωνικά μίλια) γης. Η Παουλόβνια είναι κατάλληλη και για αναδάσωση ξανά σε καμένες δασικές εκτάσεις. Εκτός από τα ορατά πλεονεκτήματα, χάρη στη μεγάλη ποσότητα μάζα φύλλων, μετά από την φυλλόρροια, αυτή εξασφαλίζει γρήγορο φυσικό λίπασμα των προσβληθέντων εκτάσεων.

Διαβάστε περισσότερα...