Οι αγρότες πρέπει να διπλασίασουν την παραγωγή - Αποτελεσματική χρήση του νερού άρδευσης

του Νίκου Δεδούση*

Η πρόκληση. Μέχρι το 2050 ο πλανήτης μας θα φιλοξενεί περισσότερους από 9 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Η πλειοψηφία τους θα ζει σε μεγάλα αστικά κέντρα. Μέχρι το 2030 η ζήτηση για νερό θα ξεπερνά κατά 40% τη διαθέσιμη ποσότητα.

Η ανάγκη

Να υπάρχει διαθέσιμη τροφή για αυτόν τον μεγαλύτερο και πιο πλούσιο πληθυσμό. Δηλαδή, θα πρέπει η παραγωγή τροφίμων να αυξηθεί στην πράξη κατά 70%.

Το συμπέρασμα

Μέχρι το 2050 οι αγρότες θα πρέπει να διπλασιάσουν την παραγωγή τροφίμων χρησιμοποιώντας το ήμισυ του νερού που χρησιμοποιούν σήμερα.

Η απάντηση

Για να μπορέσει αυτό να γίνει πραγματικότητα θα πρέπει να αξιοποιηθούν οι περιορισμένοι υδάτινοι πόροι με βιώσιμο τρόπο. Οι καινοτομίες και οι νέες τεχνολογίες στη γεωργία μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα και να εξασφαλίσουν ότι η γεωργία μπορεί να αποτελέσει βιώσιμη κινητήρια δύναμη ανάπτυξης για την οικονομία. Παγκοσμίως αναπτύσσονται νέες τεχνολογίες και καινοτομίες σχετικά με την ανάγκη ορθολογικής διαχείρισης του νερού, μερικές από τις οποίες παρουσιάζονται παρακάτω:

Τεχνολογική καινοτομία

1. Αποτελεσματική χρήση του νερού άρδευσης. Μια ελβετική εταιρεία σχεδιάζει και κατασκευάζει λύσεις για την επεξεργασία του νερού σε όλο τον κόσμο, με κύριο άξονα τη γεωργία και την άρδευση. Το πρόβλημα που καλείται να αντιμετωπίσει είναι η υποβαθμισμένη ποιότητα του νερού. Παράλληλα, σημαντικό πρόβλημα σε αρκετές περιοχές είναι η υψηλή αλατότητα του νερού και η ύπαρξη νηματωδών. Η λύση που προτείνει είναι ένα σύστημα το οποίο επιτρέπει την άρδευση ακόμη και με αλατούχο νερό χωρίς ανεπιθύμητες επιδράσεις στα φυτά, ενώ λύνει το πρόβλημα των νηματωδών χωρίς τη χρήση χημικών. Η πρωτοτυπία της τεχνολογίας άρδευσης είναι ότι πρόκειται για μια φιλική προς το περιβάλλον τεχνολογία, με πολύ χαμηλή κατανάλωση ενέργειας (50W για 80 m3/h, λιγότερο από ηλεκτρική λάμπα). Το βασικό χαρακτηριστικό του προϊόντος είναι ότι δεν αλλάζει τη χημική σύσταση του νερού, τροποποιεί όμως τη φυσική του δομή και τη συμπεριφορά του. Με αυτό τον τρόπο αυξάνεται η υγρασία του εδάφους και διατηρείται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

2. Eιδικά σχεδιασμένες λύσεις μικρο-άρδευσης υψηλής ποιότητας. Μια εταιρεία που είναι εξειδικευμένη στη μικρο-άρδευση επιδιώκει να συμβάλει σε υψηλότερες αποδόσεις, χαμηλότερους κινδύνους και εξοικονόμηση πόρων. Όσον αφορά στις τεχνολογίες στάγδην άρδευσης παρέχει ευέλικτες και οικονομικά αποδοτικές λύσεις, με βάση το καινοτόμο σύστημα διπλής ροής με σύγχρονη τεχνολογία. Τα συστήματα αυτά παρέχουν τις βέλτιστες λύσεις για υπαίθριες καλλιέργειες, οπωρώνες και θερμοκήπια. Παράλληλα με το σύστημα μικρο-άρδευσης, η εταιρεία, διαθέτει ένα σύστημα για εφαρμογές φυτοπροστασίας σε συγκεκριμένες καλλιέργειες (π.χ. ακτινίδιο και αμπέλι).

Με το ολοκληρωμένο αυτό σύστημα επιτυγχάνεται η διατήρηση της ποιότητας των καρπών, η εξοικονόμηση εργατικού δυναμικού και παράλληλα προστατεύονται οι καλλιεργητές και το περιβάλλον. Ένας πιστοποιημένος χρήστης φυτοπροστατευτικών μπορεί να εισάγει το σκεύασμα στην κεντρική μονάδα και ο ψεκασμός γίνεται αυτόματα μέσα από το σύστημα χωρίς ο χρήστης να εκτίθεται στις χημικές ουσίες κατά τη διάρκεια του ψεκασμού. Για παράδειγμα, σύμφωνα με την εταιρεία χρειάζονται 56 λεπτά για τον ψεκασμό 100 στρεμμάτων ακτινιδίων σε σύγκριση με 11 ώρες που απαιτούνται με το ψεκαστικό μηχάνημα.

3. Ολιστική και βιώσιμη λύση για την αντιμετώπιση των υποβαθμισμένων εδαφών. Μια ολλανδική εταιρεία είναι η ειδική για τη δημιουργία συνθηκών παραγωγικού εδάφους. Τα εξειδικευμένα γεωργικά μηχανήματα της εταιρείας προετοιμάζουν μηχανικά τη γη και διαθέτουν μια καινοτομική ισχύ. Το πρόβλημα που καλείται να αντιμετωπίσει είναι η αποκατάσταση υποβαθμισμένων εδαφών και εδαφών με υψηλή αλατότητα. Η λύση που προτείνεται για εδάφη με υψηλή αλατότητα σε διαφορετικούς ορίζοντες είναι η απομάκρυνση του ανώτερου τμήματος του εδάφους.

Για εδάφη που έχουν υποστεί ζημιά ή συμπύκνωση, με ειδικές τεχνικές το έδαφος χαλαρώνει και αναμιγνύεται. Παράλληλα, εφαρμόζεται μια διαδικασία για τον εμπλουτισμό του εδάφους με οργανική ουσία. Δηλαδή, μετά τη μηχανική επεξεργασία του εδάφους εφαρμόζονται και συμπληρώματα με οργανική ουσία. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η ανάκτηση των φυσικών λειτουργιών του εδάφους.

Ο κ. Ν. Δεδούσης, στέλεχος της Διεύθυνσης Αγροτικού Τομέα της Τράπεζας Πειραιώς

Καινοτομία πληροφοριακών συστημάτων υποστήριξης λήψης αποφάσεων

4. Σύστημα υποστήριξης αποφάσεων. Μια ιταλική εταιρεία που δραστηριοποιείται στη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών συλλογής δεδομένων προσφέρει υποστήριξη στη διαχείριση γεωργικών εκμεταλλεύσεων μέσω της χρήσης πληροφοριακών συστημάτων και της ανάλυσης ανά αγροτεμάχιο, στη διαχείριση της άρδευσης, της λίπανσης αλλά και της χρήσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων, όπως επίσης και προειδοποίηση για ασθένειες. Το πρόβλημα στο οποίο καλείται να δώσει λύση είναι η ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων της εκμετάλλευσης. Η λύση που προτείνει είναι μια εφαρμογή, η οποία είναι διαθέσιμη μέσω Ίντερνετ και υποστηρίζεται και σε κινητές συσκευές (smartphones, tablets). Αυτή η πλατφόρμα προσφέρει μια σειρά από εφαρμογές που δημιουργήθηκαν για τη βελτιστοποίηση της διαχείρισης των εκμεταλλεύσεων και παρέχουν ένα σύστημα υποστήριξης αποφάσεων και ένα σύστημα ενημέρωσης σχετικά με τις ασθένειες στις καλλιέργειες. Η εφαρμογή αποθηκεύει δεδομένα που συλλέγονται από διαφορετικές πηγές (αισθητήρες, drones, δορυφόρους, κινητές συσκευές). Με την τεχνολογία αυτή, οι αγρότες μπορούν να εξοικονομήσουν χρόνο και χρήμα (πόρους) από τις πληροφορίες που μπορούν να λαμβάνουν και μέσω της ορθής κατανομής του αρδευτικού νερού στις καλλιέργειες λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές μεταξύ των αγροτεμαχίων και τις πραγματικές ανάγκες της κάθε καλλιέργειας.

5. Ακριβείς και αξιόπιστες πληροφορίες για τις συνθήκες καλλιέργειας και ύδατος. Μια ολλανδική εταιρεία τηλεανίχνευσης με έδρα το Wageningen παρέχει πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο σχετικά με την εξάτμιση και την ανάπτυξη των φυτών. Το πρόβλημα που καλείται να αντιμετωπίσει είναι η ανάγκη για βιώσιμη χρήση των υδάτων προστατεύοντας παράλληλα το περιβάλλον. Η λύση που προτείνεται και η σημαντικότερη καινοτομία της εταιρείας είναι μια πλατφόρμα που λειτουργεί μέσω αλγορίθμων που χρησιμοποιούνται για τον εμπλουτισμό των δορυφορικών εικόνων. Η εφαρμογή διαχείρισης άρδευσης ανιχνεύει εκ των προτέρων τις ανάγκες άρδευσης χρησιμοποιώντας δορυφορικές εικόνες. Οι απαιτήσεις για το αρδευτικό νερό παρακολουθούνται σε πραγματικό χρόνο. Αυτό διευκολύνει, παράλληλα, και τους φορείς που δραστηριοποιούνται στην άρδευση για να μπορούν να προβλέπουν τις αναμενόμενες ανάγκες σε αρδευτικό νερό.

6. Νέα γενιά αισθητήρων χαμηλού κόστους. Μια ολλανδική εταιρεία έχει δημιουργήσει αισθητήρες νέας γενιάς για την παροχή πληροφοριών σχετικά με την υγρασία του εδάφους, οι οποίοι έχουν ενσωματωμένη τεχνολογία γεωργίας ακριβείας. Η νέα γενιά αισθητήρων που προσφέρει λειτουργεί σε ένα οικοσύστημα δεδομένων και διασυνδεδεμένων εργαλείων λήψης αποφάσεων. Οι αισθητήρες αυτοί είναι χαμηλού κόστους, απλοί στην εγκατάσταση, ασύρματοι και έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, χωρίς συντήρηση. Τα δεδομένα παρέχονται δωρεάν στους αγρότες με σκοπό τη μεγιστοποίηση της απόδοσης των καλλιεργειών, των αποδόσεων και των κερδών. Σε συνδυασμό με τους αισθητήρες παρέχεται και ένα σύστημα που προσφέρει στον αγρότη δεδομένα σε πραγματικό χρόνο για την υγρασία του εδάφους ανά σημείο μέτρησης, ανά καλλιέργεια και αποθηκεύει όλα τα δεδομένα με ασφάλεια. Οι αγρότες μπορούν να συγκρίνουν την υγρασία του εδάφους ανά ημέρα, εβδομάδα ή και έτος και να έχουν πρόσβαση σε όλα τα δεδομένα μέσω υπολογιστή, smartphone ή tablet. Καινοτομία μέσω συνεργασίας

7. Συνεργασία για την παροχή πληροφοριών για τις συνθήκες καλλιέργειας και ύδατος προς όλους. Ο «συνεταιρισμός νερού» WaterwatchCooperative παρέχει στους εμπλεκόμενους στην αλυσίδα αξίας της αγροδιατροφής υπηρεσίες πληροφόρησης για μετεωρολογικές προβλέψεις, παρακολούθηση και πιστοποίηση των καλλιεργειών, αλλά και εντοπισμό πλημμυρών. Με μια σειρά από στρατηγικούς εταίρους, έχει χτίσει ένα σύστημα ανοικτών δεδομένων για την Αφρική και τη Μέση Ανατολή που μπορούν να αξιοποιήσουν οι αγρότες και οι υπόλοιποι εμπλεκόμενοι στην αγροδιατροφική αλυσίδα. Τα αμέσως επόμενα έτη αναμένεται να ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες ήπειροι. Προετοιμάζει την εκτόξευση πέντε νανο-δορυφόρων, οι οποίοι θα επιτρέψουν την παρακολούθηση καλλιεργειών σχεδόν σε πραγματικό χρόνο με σκοπό τη μείωση του κόστους παραγωγής. Το πρόβλημα που καλείται να αντιμετωπίσει είναι η ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων στον αγροτικό τομέα.

Η λύση που προτείνεται και η βασική «καινοτομία» της είναι η συνεργασία. Στον συνεταιρισμό συμμετέχουν ολλανδικά πανεπιστήμια, όπως επίσης η εταιρεία πληροφορικής SAP, η εταιρεία γεωπληροφορικής ESRI, η εταιρεία παροχής πληροφοριών για μετεωρολογικά δεδομένα InfoPlaza, η Ολλανδική Διαστημική Υπηρεσία. Συμμετέχουν, επίσης, εκπρόσωποι του τομέα των επιχειρήσεων, καθώς και επενδυτές.

Η καινοτομία σε εφαρμογές, προϊόντα και υπηρεσίες μπορούν να αποτελέσουν τον καταλύτη για την επόμενη μέρα της γεωργίας. Στόχος της Τράπεζας Πειραιώς είναι να υποστηρίξει την ανάπτυξη και τη διάχυση της καινοτομίας στη διαχείριση του νερού στον αγροτικό τομέα και να στηρίξει τις αναγκαίες επενδύσεις με τα κατάλληλα προϊόντα και υπηρεσίες. Κάθε σταγόνα νερού που εξοικονομούμε στον αγροτικό τομέα είναι μια επένδυση για το αύριο.

*Ο κ. Νίκος Δεδούσης είναι στέλεχος της Διεύθυνσης Αγροτικού Τομέα της Τράπεζας Πειραιώς

Πηγή:texnologosgeoponos.gr