Καινοτόμες δενδροκομικές καλλιέργειες από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Το μόνο απ΄ όλα τα πανεπιστημιακά ιδρύματα της Ελλάδας που ασχολείται με την οργάνωση της Φυτικής Παραγωγής και κυρίως με τα δενδροκηπευτικά, είναι το Θεσμοθετημένο Εργαστήριο «Δενδροκηπευτικών & Εδαφικών Πόρων, HORTLAB» του πρώην ΤΕΙ Θεσσαλίας και νυν Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Το Εργαστήριο προήλθε από τη συγχώνευση των Εργαστηρίων Δενδροκομίας, Λαχανοκομίας, Ανθοκομίας και Εδαφολογίας, ενώ διευθυντής του είναι ο καθηγητής Δενδροκομίας, Δρ. Αλέξανδρος Παπαχατζής. Στην αρχή αναπτύχτηκε ως εργαστήριο άσκησης των σπουδαστών του τμήματος «Φυτικής Παραγωγής» του πρώην ΤΕΙ Θεσσαλίας και κατόπιν λόγω των συνεχόμενων και αυξημένων αναγκών των αγροτών εξελίχθηκε σε πολλαπλές κατευθύνσεις δίνοντας ολοκληρωμένες λύσεις.

Ποιες είναι αυτές; Σύμφωνα με όσα δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής και υπεύθυνος του Εργαστηρίου Δρ. Αλέξανδρος Παπαχατζής, μεταξύ άλλων μπορεί να αναλάβει τον προγραμματισμό εγκατάστασης και διαχείρισης (turnkey projects) οπωρώνων, αμπελώνων και υπέρπυκνων ελαιώνων, όπως και πολυδύναμων φυτών (superfoods) και τη μετέπειτα παρακολούθηση της πορείας καλλιέργειας τους. Σημαντική είναι η κατεύθυνση που δίνει στη διάδοση εντελώς πρωτοποριακά για την Ελλάδα, της καλλιέργειας της καρυδιάς με ποικιλίες Καλιφόρνιας ακόμη και σε υπέρπυκνα σχήματα με εξελιγμένους τρόπους διαμόρφωσης των δέντρων. Παράλληλα, έχει εφαρμόσει τον πολλαπλασιασμό των φυτών της καρυδιάς με τη μέθοδο της «Θερμοσυγκόλλησης» (Hot Callusing). Το Εργαστήριο συμβάλλει επίσης στην αξιολόγηση και διάδοση των ποικιλιών αμυγδαλιάς που ανθίζουν πάρα πολύ αργά, ώστε να μην έχουν προβλήματα ανοιξιάτικων παγετών και να είναι κατάλληλες ακόμη και για ορεινές περιοχές. Στο ίδιο πλαίσιο είναι και η προώθηση και διάδοση σε συνδυασμό με Συμβολαιακή Γεωργία της καλλιέργειας της φουντουκιάς και μάλιστα, υπό μορφή δέντρου και όχι θάμνου, όπως συνηθίζονταν μέχρι τώρα, που μας δίνει πλέον δυνατότητες, σύμφωνα με τον Δρ. Παπαχατζή, για πλήρη μηχανική συγκομιδή. Σημαντικό κομμάτι του Εργαστηρίου είναι η εφαρμογή της καινοτόμου παραγωγής «Τροφοφαρμάκων» (Nutraceuticals) που προέρχονται από φρούτα, λαχανικά, μορφές καρπών ή βλαστικές μορφές αυτών, εκχυλίσματα αυτών, από σπόρους ελαιούχους ή μη και παρέχουν οφέλη για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης και της θεραπείας νόσων, κ.ά.

Από το 1983 και μετά, σημειώνει ο Δρ. Παπαχατζής, πρωτοστατήσαμε στην εγκατάσταση καινοτόμων δενδροκομικών καλλιεργειών για τη χώρα μας, όπως ήταν και παραμένει επίκαιρη όσο καμιά άλλη σήμερα για τη χώρα μας κι αυτή δεν είναι άλλη από την καρυδιά με ποικιλίες Καλιφόρνιας. Βέβαια σήμερα, εξηγεί, προχώρησε ακόμη περισσότερο στη γενετική ταυτοποίηση αυτών (πχ αν είναι όντως η ποικιλία καρυδιάς Chandler), όπως και στο Εντατικό Σύστημα (Παραγωγικός Τοίχος) Καρυδιάς Καλιφόρνιας με 40 δέντρα/στρέμμα.

Για μία ακόμη καινοτομία για την οποία είμαστε περήφανοι, συμπληρώνει, είναι η αποκλειστικότητα στην εξέλιξη του τρόπου εμβολιασμού των δενδρυλλίων της καρυδιάς με «επιτραπέζιο εμβολιασμό» με τη μέθοδο της «θερμοσυγκόλλησης» (hotcallusing).

Επίσης, προσθέτει, αναπτύξαμε την καλλιέργεια της φιστικιάς Αιγίνης πάνω σε υποκείμενα ανθεκτικά σε ασθένειες εδάφους και τέλος της φουντουκιάς σε δενδρώδη μορφή με κορμό, για μηχανική συγκομιδή. Για να καταλήξει:

«Το 2015 διοργάνωσε το Διεθνές Συνέδριο για το δαμάσκηνο, στο νησί της Σκοπέλου, όπου εδώ και μία 10ετία ανασύστησε την παραμελημένη μέχρι τότε καλλιέργεια του «Δαμάσκηνου Σκοπέλου» με ιδιαίτερα υψηλά έσοδα όσους ασχολήθηκαν. Και για να κλείσουμε με τη δενδροκαλλιέργεια, τελευταία δραστηριότητα του Εργαστηρίου είναι οι Δενδροκομικές Καλλιέργειες μέσα σε Θερμοκήπια για παραγωγή υπερπρώιμων φρούτων και εκτός εποχής σε όλη τη διάρκεια του έτους».

Στον περιβάλλοντα χώρο υπάρχει το μοναδικό για την κεντρική και βόρειο Ελλάδα, θερμοκήπιο εκτάσεως ενός στρέμματος με πορτοκαλιές, μανταρινιές, λεμονιές και άλλα τροπικά δέντρα, όπου εκπαιδεύονται φοιτητές ακόμη και από το εξωτερικό και ειδικά από τις βόρειες χώρες. Όπως επίσης και τα μοναδικά για τη λεκάνη της Μεσογείου, «Γεωθερμικά Θερμοκήπια» του «Adapt2Change», που ήταν το μεγαλύτερο ΠρόγραμμαLIFE+ για την Ελλάδα, ύψους περίπου 2,6 εκατ. ευρώ και συνέβαλε στην προσαρμογή της Γεωργίας στην «Κλιματική Αλλαγή» και στην «Μειωμένη Χρήση Νερού».

Τέλος τα έσοδα από τα ερευνητικά έργα και γενικά τα έργα που έχει φέρει όλα αυτά τα χρόνια το Εργαστήριο «Δενδροκηπευτικών & Εδαφικών Πόρων, HORTLAB» στο ΤΕΙ και πλέον στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ξεπερνάνε τα 5 εκατομμύρια ευρώ. Κυρίως προέρχονται από τα ευρωπαϊκά προγράμματα, αλλά και από εθνικά που συντονίζει, ή που συμμετέχει, καταλήγει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Δρ. Αλέξανδρος Παπαχατζής.

ΑΠΕ-ΜΠΕ