Απάντηση ΥπΑΑΤ, Γ. Γεωργαντά σε ερώτηση με θέμα: "Με ΝΔ επιστροφή στην εποχή των προστίμων και καταλογισμών στις Ευρωπαϊκές Επιδοτήσεις;"

Η προσπάθεια που καταβάλει η κυβέρνηση για την άμεση καταβολή των Ευρωπαϊκών Ενισχύσεων στους αγρότες συνοδεύεται από διαφάνεια στην διαχείριση τους, είτε αυτές αφορούν άμεσες ενισχύσεις είτε αφορούν μέτρα αγροτικής ανάπτυξης, όπως τα Σχέδια Βελτίωσης και οι Νέοι Αγρότες.

Οι ενισχύσεις καταβάλλονται με την τήρηση των κανονισμών και την διεξαγωγή των προβλεπόμενων ελέγχων. Το θέμα των δημοσιονομικών διορθώσεων, που αφορά όλα τα ΚΜ της ΕΕ, είναι ένα συνεχές θέμα που σχετίζεται με τις διοικητικές αδυναμίες στη χώρα και η μετάβαση της υποβολής των αιτήσεων των αγροτών και των πληρωμών των αγροτών στο gov.gr, θα βοηθήσει στον περιορισμό τους, με ενίσχυση της διαφάνειας, αλλά και στην έγκαιρη καταβολή τους.

Έτσι, με την αποτελεσματική συνεργασία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, & Τροφίμων, του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, του υπουργείο Οικονομικών, του ΟΠΕΚΕΠΕ, της ΕΘΕΑΣ, των ΚΥΔ καθώς και της Τράπεζας Πειραιώς, επιτεύχθηκε ο στόχος της πληρωμής της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης 2022 στους αγρότες, νωρίτερα από κάθε άλλη φορά.

Συγκεκριμένα, στις 18.10.2022, αμέσως μετά την έναρξη του γεωργικού οικονομικού έτους 2023 (16.10.2022, καταβλήθηκε σε 533.921 δικαιούχους (έναντι 512.567 το 2021) που πληρούσαν τα κριτήρια επιλεξιμότητας, το ποσό των 657.348.067,63 ευρώ (έναντι 633.434.763,44 το 2021) και όλες οι εκτάσεις δημόσιων βοσκοτόπων κατανεμήθηκαν μόνο σε κτηνοτρόφους.

Η πληρωμή της προκαταβολής στις 18.10.2022 έγινε μετά την ολοκλήρωση των προβλεπόμενων από τις κοινοτικές διατάξεις τελικών διασταυρωτικών ελέγχων επιλεξιμότητας, στο σύνολο των αιτήσεων των δικαιούχων έτους 2022, από τον αρμόδιο Οργανισμό Πληρωμών – ΟΠΕΚΕΠΕ και μετά την ολοκλήρωση του συνόλου του δείγματος της τηλεπισκόπισης.

Η πληρωμή αυτή έχει ιδιαίτερη αξία γιατί, οι αιτήσεις ΟΣΔΕ 2022 όπως και ο υπολογισμός της προκαταβολής έγιναν στο δημόσιο νέφος gov.gr, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα.

Η επιτυχής ολοκλήρωση και των δύο διαδικασιών, δείχνει την ορθότητα της μεταρρύθμισης για την μεταφορά τους στο gov.gr και διέψευσε τα όσα, μόλις 5 μήνες πριν, με την υπ’ αριθμό 5210/13.5.2022 Ερώτηση της, η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ είχε προεξοφλήσει ατεκμηρίωτα, δηλαδή:

ι) ότι δεν θα συγκεντρωθούν οι αιτήσεις ΟΣΔΕ 2022, οι οποίες όμως υποβλήθηκαν εμπρόθεσμα χωρίς προβλήματα και

ιι) ότι δεν θα γίνουν οι πληρωμές ενισχύσεων 2022 για τους αγρότες, οι οποίες όμως έγιναν νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά

Σε σχέση με τον ευρωπαϊκό έλεγχο, αναφέρουμε τα εξής:

Η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης (ΓΔ AGRI), με το με αρ. πρ. Ares (2022) 3783605/19.05.2022, ενημέρωσε τις ελληνικές αρχές πως θα διενεργήσει έλεγχο συμμόρφωσης, δυνάμει των άρθρων 47 και 52 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου στην Ελλάδα, από τις 27.6.2022 έως την 1.7.2022 και από τις 4.7.2022 έως τις 8.7.2022.

Επισημαίνουμε ότι το άρθρο 47 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, αναφέρει ότι «η Επιτροπή δύναται να οργανώνει επιτόπιους ελέγχους στα κράτη μέλη με σκοπό να εξακριβώνει κυρίως: α) τη συμμόρφωση των διοικητικών πρακτικών προς τους ενωσιακούς κανόνες· β) την ύπαρξη των αναγκαίων δικαιολογητικών εγγράφων και την αντιστοιχία τους με τις πράξεις που χρηματοδοτούνται από το ΕΓΤΕ ή το ΕΓΤΑΑ· γ) τους όρους υπό τους οποίους εκτελούνται και ελέγχονται οι πράξεις που χρηματοδοτούνται από το ΕΓΤΕ ή το ΕΓΤΑΑ· δ) αν ένας οργανισμός πληρωμών συμμορφώνεται με τα κριτήρια διαπίστευσης που ορίζονται στο άρθρο 7 παράγραφος 2 και αν το κράτος μέλος εφαρμόζει σωστά τις διατάξεις του άρθρου 7 παράγραφος 5.».

Δηλαδή η πραγματοποίηση του εν λόγω ελέγχου από την Επιτροπή, εντάσσεται στο πλαίσιο των τακτικών ελέγχων που πραγματοποιεί, κατ’ εφαρμογή του ανωτέρω Κανονισμού, σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε., και δεν αποτελεί κάποια κατ’ εξαίρεση διαδικασία ή ειδικό έλεγχο στην χώρα και στον Οργανισμό, αλλά έναν εκ των πολλών τακτικών ελέγχων που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των εργασιών της Επιτροπής, κάθε χρόνο.

Κύριοι στόχοι της έρευνας ήταν οι εξής:

(1) να ελεγχθεί ότι η διαχείριση και ο έλεγχος των καθεστώτων στρεμματικής ενίσχυσης και των μέτρων προαιρετικής συνδεδεμένης στήριξης για ζώα, πραγματοποιείται σύμφωνα με την ενωσιακή νομοθεσία αναφορικά με τα έτη υποβολής αιτήσεων από το 2020 και μετά·

(2) να εξακριβωθεί κατά πόσον τα συστήματα διαχείρισης, ελέγχου και επιβολής κυρώσεων, όσον αφορά την πολλαπλή συμμόρφωση, όπως εφαρμόζονται στην Ελλάδα, συμμορφώνονται με τις διατάξεις της σχετικής νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο έλεγχος αφορούσε τις δαπάνες που υπόκεινται στις απαιτήσεις πολλαπλής συμμόρφωσης σε σχέση με τα έτη υποβολής αιτήσεων 2021 και μετά.

Επισημαίνεται ότι, η Επιτροπή, με το με αρ. πρ. Ares (2022) 3783605/19.05.2022 έγγραφο αναγγελίας του ελέγχου, ζητούσε την παροχή πληροφοριών, όσον αφορά τις στρεμματικές ενισχύσεις και τα μέτρα προαιρετικής συνδεδεμένης στήριξης για ζώα, έως τις 4.6.2022, ενώ όσον αφορά το σύστημα πολλαπλής συμμόρφωσης, έως τις 20.6.2022·.

Σημειώνουμε ότι, η αναγγελία ελέγχου από την Επιτροπή, έχει ημερομηνία 19.5.2022 ενώ η υποβολή των Αιτήσεων Ενιαίας Ενίσχυσης (ΕΑΕ) 2022 στην χώρα μας, ολοκληρώθηκε στις 14.7.2022 (για τις αιτήσεις χωρίς ποινή καθυστέρησης) και η πληρωμή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης για τις ΕΑΕ του 2022 πραγματοποιήθηκε στις 18.10.2022.

Συνεπώς, η Επιτροπή προγραμμάτισε και εξήγγειλε τον έλεγχο στις ελληνικές αρχές, πριν καν την ολοκλήρωση της διαδικασίας υποβολής αιτήσεων του 2022. Είναι λοιπόν προφανές πως η έρευνα, δεν έχει ως έναυσμα τις πληρωμές της προκαταβολής της ΕΑΕ 2022.

Η επιστολή της Επιτροπής με αρ. πρ. Ares (2022) 7236211/19.10.2022 (επισυνάπτεται), η οποία παρελήφθη από τις ελληνικές αρχές την επομένη της εντολής πληρωμής της προκαταβολής 2022 και δεν σχετίζεται με την πληρωμή της προκαταβολής βασικής ενίσχυσης 2022, παραθέτει τις παρατηρήσεις και τα αιτήματα παροχής πρόσθετων πληροφοριών που προέκυψαν από την πραγματοποίηση της προαναφερόμενης έρευνας, στο πλαίσιο την υλοποίησης της διαδικασίας, όπως αυτή αναφέρεται στο άρθρο 52 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και σηματοδοτεί την έναρξη μιας μακράς διαδικασίας ανταλλαγής επιχειρημάτων, πληροφοριών και στοιχείων, η οποία έχει λάβει χώρα πολλές φορές στο παρελθόν, στο πλαίσιο τακτικών ελέγχων της Επιτροπής, καταλήγοντας, συχνά, είτε στην κατάρριψη των παρατηρήσεων των ελεγκτών της Επιτροπής και στην πλήρη αποδοχή των θέσεων των ελληνικών αρχών από την Επιτροπή (ή από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν διαπιστωνόταν όταν δεν υπήρχε διάθεση κατανόησης των ελληνικών θέσεων, από τη μεριά της Επιτροπής), είτε στον μετριασμό του αντίκτυπου των αρχικών τους διαπιστώσεων. Συνεπώς, σε αυτό το στάδιο της διαδικασίας, δεν είναι δυνατό να γίνει συγκεκριμένο το ποσό των ενδεχόμενων καταλογισμών.

Οι ελληνικές αρχές αξιολογούν τις προκαταρκτικές και, συνεπώς, προσωρινές παρατηρήσεις των υπηρεσιών της Επιτροπής, οι οποίες επιδέχονται έγγραφων αντιρρήσεων και διευκρινήσεων, που θα παρουσιασθούν, μαζί με τα μέτρα βελτίωσης που ελήφθησαν, στην ήδη προγραμματισμένη για τις 30 Μαρτίου 2023 διμερή σύσκεψη των ελληνικών αρχών με τις υπηρεσίες της Επιτροπής.

Σας αναφέρουμε όμως ότι, η Επιτροπή σχετικά με τις ελλείψεις στην εφαρμογή της Πολλαπλής Συμμόρφωσης στην χώρα, έχει ήδη προσδιορίσει δημοσιονομική διόρθωση 43.156.228,16 ευρώ, για τα προηγούμενα έτη αιτήσεων 2016, 2017 (έτη διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ), με την Εκτελεστική Απόφαση 2022/222 της Επιτροπής της 16^ης Φεβρουαρίου 2022, απόφαση που οι Ελληνικές Αρχές έχουν προσβάλει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Επίσης, για την εφαρμογή του συστήματος στρεμματικών άμεσων ενισχύσεων στην Ελλάδα, για τα έτη υποβολής αιτήσεων 2017, 2018 και 2019 (έτη διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ) έχει προταθεί από την Επιτροπή με το Ares(2022) 2296858/29.03.2022 έγγραφό της, δημοσιονομική διόρθωση ύψους 118.481.691,48 ευρώ καθώς δεν ήταν σύμφωνη με τους ενωσιακούς κανόνες. Σημειώνουμε ότι, για την προστασία των συμφερόντων της χώρας, οι ελληνικές αρχές θα προσβάλλουν την όποια οριστική απόφαση της Επιτροπής, στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Σε κάθε περίπτωση, η επιστολή αφορά στην περίοδο πριν μεταφερθούν οι αιτήσεις και οι εργασίες πληρωμής στο gov.gr, περίοδο κατά την οποία, πολλές δραστηριότητες και εργασίες των υπηρεσιών επηρεάσθηκαν από την πανδημία της Covid 19.

Σε επίπεδο ουσίας, η κυριότερη παρατήρηση του Ares(2022)7236211/19.10.2022 εγγράφου των υπηρεσιών της ΕΕ, αφορά στον έλεγχο σχετικά με την αιτούμενη ενίσχυση (βασικός διοικητικός έλεγχος), με τις εξής συστάσεις για τις ελληνικές αρχές:

• Να εφαρμόσουν μέτρα για τον εντοπισμό των γεωργών που δημιούργησαν τεχνητά τις προϋποθέσεις για να λάβουν υψηλότερη ενίσχυση.
• Να εφαρμόσουν μέτρα για να διασφαλίσουν ότι τα δεδομένα ιδιοκτησίας/σύμβασης μίσθωσης μπορούν να ελεγχθούν με γεωχωρικά στοιχεία για το έτος υποβολής αιτήσεων 2022.
• Να λάβουν οι ελληνικές αρχές διορθωτικά μέτρα για το 2023 και μετά για το θέμα των βοσκοτόπων.
• Να παράσχουν τα αποτελέσματα της ποιοτικής αξιολόγησης του ελέγχου μέσω παρακολούθησης που προτίθενται να εφαρμόσουν.
• Να παράσχουν όλες τις συναφείς πληροφορίες με στόχο τον προσδιορισμό του πληθυσμού που επηρεάστηκε από τις αδυναμίες, και/ή ακριβέστερο υπολογισμό των ποσών που πρέπει να αποκλειστούν από την ενωσιακή χρηματοδότηση (Πολλαπλή συμμόρφωση). (σελ. 50)

Επισημαίνουμε ότι, πριν την χορήγηση της προκαταβολής έτους 2022 και για τη μείωση του κινδύνου για το Γεωργικό Ταμείο, ελήφθησαν συγκεκριμένα μέτρα και εφαρμόζονται από την προκαταβολή του 2022:

• Συνεργασία και ανταλλαγή γεωχωρικών δεδομένων του ΟΠΕΚΕΠΕ με το Κτηματολόγιο ΑΕ. Ήδη έχουν γίνει διασταυρωτικοί γεωρχωρικοί έλεγχοι που ενσωματώθηκαν στην διαδικασία πληρωμής του 2022.
• Συσχέτιση των εκτάσεων ιδιωτικών βοσκοτόπων που δηλώθηκαν το 2021 και 2022 με την προηγούμενη Τεχνική Λύση κατανομής βοσκοτόπων για να διαπιστωθεί η αλήθεια της νόμιμης κατοχής ιδιωτικών βοσκοτόπων.

Αποτέλεσμα των ελέγχων αυτών ήταν:

2. Σε 2.021 ΑΦΜ αιτούντων Εθνικό Απόθεμα, δεσμεύθηκε η πληρωμή τους τόσο το 2021 (Ιούνιος 2022) όσο και το 2022 (Οκτώβριος 2022) για να αποδείξουν με ισχυρά νομικά έγγραφα ότι κατέχουν νόμιμα τις εκτάσεις που δηλώνουν.
3. Σε 2.800 ΑΦΜ που έλαβαν Εθνικό Απόθεμα το 2020, κυρίως με δήλωση βοσκότοπων χωρίς ζώα, δεσμεύθηκαν οι πληρωμές τους το 2022 και θα κληθούν να αποδείξουν την νόμιμη κατοχή των εκτάσεων με ισχυρά νομικά έγγραφα.

• Ολοκληρώνονται νωρίτερα οι έλεγχοι ιδιοκτησίας στην περιοχή του Νοτίου Αιγαίου, βάσει εντολής των δικαστικών αρχών. Επειδή σε αυτή την περιοχή, κατά τους ελέγχους, εμφανίζονται για την υπόδειξη των ελεγχόμενων βοσκοτόπων, αντί των παραγωγών, οι ιδιοκτήτες των ΚΥΔ ή οι υπάλληλοι τους, ο έλεγχος θα συμπεριλάβει και τα ΚΥΔ που εμπλέκονται σε αυτή την περιοχή και σύντομα θα υπάρξουν ανακοινώσεις.

Έτσι, βελτιώνεται η κατανομή των δημόσιων βοσκοτόπων μέχρι την ολοκλήρωση των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης, ώστε να αποφευχθεί η όποια κατάχρηση και καταπάτηση των δημόσιων βοσκοτόπων για απόσπαση Εθνικού Αποθέματος ενώ από τον Σεπτέμβριο του 2022 άλλαξε ο τρόπος ελέγχου των βοσκοτόπων που δηλώνονται σε καλή γεωργική κατάσταση.

Ήδη, υπήρξαν σημαντικά αποτελέσματα και για 7 αιτούντες έγινε αναφορά στην δικαιοσύνη από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στις 4.11.2022, όπως θα γίνεται και σε άλλες περιπτώσεις με ανάλογα ευρήματα.

Οι ελληνικές αρχές, με τον εντοπισμό αυτών των περιπτώσεων, θα παρουσιάσουν στις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τόσο τις βελτιώσεις στους ελέγχους όσο και τις ανακτήσεις παράνομων ενισχύσεων, ώστε να αποφύγουν κατά το δυνατόν τις οριζόντιες, κατά αποκοπή δημοσιονομικές διορθώσεις, που πλήττουν τα δημόσια οικονομικά.

Επίσης, σημαντική βελτίωση στην αποτελεσματικότητα των ελέγχων αναμένεται με την καθολική εφαρμογή του monitoring το 2023 (δηλαδή των ελέγχων με τεχνικές παρακολούθησης γης), καθώς και η έγκαιρη εκτέλεση των ελέγχων με την χρήση της τηλεπισκόπησης, όπως επίσης και η νέα εφαρμογή της εγκυκλίου για τον έλεγχο της Πολλαπλής συμμόρφωσης που εξέδωσε ο ΟΠΕΚΕΠΕ, τον Σεπτέμβριο του 2022.

Η μεταφορά της υποβολής των αιτήσεων ΟΣΔΕ για την καταβολή των ενισχύσεων στους αγρότες στο gov.gr, αποτελεί μέρος της κυβερνητικής πολιτικής για την μεταρρύθμιση της διαδικασίας καταβολής των ενισχύσεων και συνοδεύεται από διαφάνεια, αποτελεσματικότητα και μικρότερο κόστος διαχείρισης για τους αγρότες και το κράτος.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα καταβάλει προσπάθεια για την συγκέντρωση των στοιχείων αντίκρουσης των παρατηρήσεων της ΕΕ, ώστε να πετύχει τον μετριασμό τους ή την απαλοιφή τους, όπου είναι δυνατόν.

Όσον αφορά στον τίτλο της ερώτησης «ΝΔ, επιστροφή στην εποχή των προστίμων και των καταλογισμών στις Ευρωπαϊκές Επιδοτήσεις» είναι φανερό, από όσα παρατέθηκαν ότι:

1. Τα προβλήματα των δημοσιονομικών διορθώσεων, στην περίοδο που την ευθύνη της διακυβέρνησης είχε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, είναι υπολογίσιμα και τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν, με τις στρεβλώσεις και την αδιαφάνεια στην διαχείριση των βοσκοτόπων και την κατανομή του Εθνικού αποθέματος, είναι τα πιο χαρακτηριστικά.
2. Η κυβέρνηση της ΝΔ προβαίνει σε μια ολοκληρωμένη προσπάθεια αντιμετώπισης ενός σοβαρού διαχρονικού προβλήματος, αυτού των δημοσιονομικών διορθώσεων και της επίπτωσης του στα δημόσια οικονομικά.